به گزارش ایرنا این آیین که طی سال ۱۳۹۰ در فهرست میراث فرهنگی کشورمان به ثبت رسید، در برخی از محله‌های قدیمی شهر همچون «دروازه» با حضور جمع کثیری از عزاداران برگزار می‌شود.
عَلَم این محله با بیش از ۴۰ متر ارتفاع از قدمت و شهرت بیشتری نسبت به سایر علم‌ها در محله‌های مختلف مراغه برخوردار است و در حالی که پارچه‌های رنگی حاجت‌مندان به دور آن پیچیده شده است، با استفاده از جرثقیل‌های بزرگ برافراشته می‌شود.
علاوه بر بستن پارچه‌های نذری به بدنه عَلَم، نوحه‌سرایی با محتوای خاص و قربانی کردن گوسفند از دیگر بخش‌های این آیین به شمار می‌رود و پس از برافراشته شدن علم حضرت ابوالفضل (ع) در محله‌های مختلف این کهن‌شهر، برگزاری دیگر آیین‌های عزاداری مراغه یکی پس از دیگری تا عاشورای حسینی ادامه می‌یابد.
محقق و نویسنده مراغه‌ای می‌گوید: این آیین عزاداری با وِرد «لمّا نزلنا کربلا فی کربلا حلّ‌البلا / نازل شدند حضرت امام حسین(ع) با اهل بیت‌اش به زمین پربلا» از گذشته‌های دور در مراغه برگزار می‌شود و برخی دیگر از شهرها نیز از آن الگوبرداری کرده‌اند.
«علی فرجام» به استقبال پرشور مردم از این آیین عزاداری اشاره، و بیان کرد: علم‌بندی محله دروازه حوالی ظهر روز سوم محرم تمام شده و از آن به بعد، بقیه آیین‌های عزاداری سنتی مراغه آغاز می‌شود.
مولف کتاب عزاداری و مراغه می‌گوید: در این آیین مردم با پخش نذورات اعم از آش، شله‌زرد، شیر و شربت از عزاداران پذیرایی می‌کنند و گوشت گوسفندان ذبح شده هم بین مردم پخش می‌شود.
«مهدی پولادی» افزود: پارچه‌های بسته‌شده به دور علم پس از مدتی باز شده و به نیازمندان داده می‌شود؛ مقداری از آنها هم فروخته شده صرف درمان بیماران در درمانگاه حضرت قمر بنی هاشم(ع) می‌شود.
به گفته وی از محل نذورات و عایدی این آیین، درمانگاهی در میدان دروازه به نام درمانگاه حضرت «قمر منیر بنی‌هاشم(ع)» تاسیس شده که پزشکان مقیم درمانگاه در دهه محرم به صورت رایگان مردم را ویزیت می‌کنند.
وی اضافه کرد: برخی از بزرگان در گذشته برافراشته شدن علم سیاه را نشان عزاداری دانسته‌اند و بر همین اساس نیز برای علم‌بندی از میله‌های بزرگ استفاده می‌شود تا از تمام نقاط شهر دیده شود.
توسل به حضرت ابوالفضل (ع) در آیین علم‌بندی
مولف کتاب عزاداری و مراغه می‌گوید: عزاداران در آیین علم‌بندی به حضرت قمر منیر بنی‌هاشم(ع) متوسّل می‌شوند زیرا حضرت سیدالشهدا(ع) در روز عاشورا پرچم جنگ را به برادر خود حضرت ابوالفضل(ع) سپرد.
آیین علم‌بندی در مراغه سابقه دیرینه دارد
مولف کتاب عزاداری و مراغه می‌گوید: آیین علم‌بندی بر اساس مستندات موجود در کُتب و اشعار مرحوم میر مراغه‌ای به تاریخ ۱۰۹۲ شمسی برمی‌گردد اشعاری نیز از ایشان به زبان ترکی به یادگار مانده است:
«عَلَمِ غمُ مُصیبت گینه باشه سالدی سایه / یولا دوشدی پیشخانه سَفر اولدی کربلایه / نه تَدارک و نَه لشکر نَه رفیق و نـَه هوادار / نَه عَجب حمایت اِئتدون فلک آل مصطفایه / دِی فلک نه گئچدی حالون او زمان که اهل بیته / گَتیروب هجوم دشمن آلیب اونلاری آرایــه / ِنئجه تاب قیلدین ای چَرخ، که ییخیلمادین یِراوزره / بونه داش کُؤنولدی سَنده که یِئتیشمه دین هَرایه / بونَه یوزدی سَنده ای گون َنه حیادی سَنده ای آی / که دوروب قولاق دوتوردوز بوفغان وآه ووایه /بوَنه آبرودی سَــنده داخی ای فرات بیـلمم / که حُسین تِشنه لَبدن سورا گَلمسون آرایه».
به گفته «پولادی» با افراشته شدن علم حضرت ابوالفضل (ع) در این شهرستان، دسته‌های عزادارای در نقاط مختلف شهر حضور می‌یابند و در رثای امام حسین (ع) و یاران آن حضرت به عزاداری، سینه‌زنی و زنجیرزنی می‌پردازند.
وی اضافه کرد: برگزاری آیین‌های سنتی عزاداری حسینی این شهرستان شامل نوحه‌خوانی و تعزیه‌گردانی با محور سوگواری برای حضرت علی اصغر (ع)، علی اکبر (ع)، قاسم بن حسن (ع) و عباس بن علی (ع) در طول یک هفته پس از سوم محرم تا روز عاشورا در این شهرستان ادامه می‌یابد.
«پولادی» ادامه داد: برخی دیگر از آیین‌های سنتی چون شاخسی واخسی (شاه حسین، وای حسین) واعباس (روز هشتم محرم)، شمع پایلاماخ (شمع‌گردانی) در روز تاسوعا و الله‌الله حسین وینا (احرام‌بندی) در روز عاشورا، مهم‌ترین عزاداری‌هایی است که در دهه اول محرم به شکلی انحصاری در این شهرستان برگزار می‌شود.
کنترل بهداشتی ذبح دام در آیین علم‌بندی
رییس اداره دامپزشکی مراغه ذبح حدود ۵۰ راس دام سبک در آیین علم‌بندی مراغه را پیش‌بینی می‌کند و می‌گوید: ۲ گروه کنترل نظارت بهداشتی بر این روند نظارت می‌کنند.
«فراز احمدی» با بیان اینکه لاشه دام نذری پس از ذبح در میدان دروازه به کشتارگاه منتقل می‌شود، افزود: تمام خدمات به صورت رایگان عرضه شده و گوشت قربانی در اختیار صاحبان نذر قرار می‌گیرد.
به گزارش ایرنا آیین علم‌بندی از یک سو به خاطر شکوه و عظمت دیرینه‌اش و از سوی دیگر به دلیل ارادتی که مردم این دیار به حضرت ابوالفضل (ع) دارند، از جایگاهی ویژه برخوردار است.
کهن‌شهر حسینی مراغه که در ۱۲۷ کیلومتری تبریز مرکز آذربایجان‌شرقی قرار دارد، از امروز تا روز عاشورا پذیرای گردشگران مذهبی از شهرستان‌های مختلف کشور است.
نظر شما