مراقب پشه «آئدس» ببر آسیایی باشیم؛ استخوان می شکند!

به گزارش ایرنا، گونه‌ای که بیماری تب دنگی را در ایران منتقل می‌کند، آئدس آلبوپیکتوس (Aedes albopictus) یا پشه ببر آسیایی است که گزارش ها نشان می دهد نخستین موارد ثبت شده از تب دنگی در ایران به ۱۴ سال پیش برمی‌گردد. در آن زمان مواردی از ابتلا به تب دنگی در جنوب ایران گزارش شد.

ابتلا به بیماری تب دانگ یا دِنگ در ماه‌های اخیر در ایران افزایش یافته است، بیماری که عامل آن گزش پشه آئدس است، پشه‌ای که در تایرها و آب‌های راکد کوچک تخمگذاری می‌کند.

پشه آئدس به دلیل ویژگی‌های خاص خود، همچون سرعت گسترش و تکثیر سریع، مقاومت به حشره‌کش‌ها و توانایی سازگاری با محیط ‌های شهری و روستایی، به یک تهدید جدی در حوزه بهداشت عمومی تبدیل شده است.

طبق اعلام وزارت بهداشت، در حال حاضر پشه آئدس در پنج استان کشور از جمله هرمزگان، سیستان و بلوچستان، بوشهر، گیلان و مازندران دیده شده است که پشه جنوب تهاجمی‌تر و بیماری‌زاتر بوده و شدت بیماری بیشتری دارد.

مهم‌ترین فاکتور تاثیرگذار در انتقال بیماری و تب دنگی، محیط پیرامونی است که اجازه رشد، گزش، تولید مثل و انتقال بیماری را به پشه می‌دهد. یکی از ویژگی‌های خاص پشه آئدس این است که تخم‌های پشه خصوصیات را به نسل آینده منتقل می‌کنند، یعنی اگر پشه به سم مقاومت داشته یا حامل ویروس بوده به تخم پشه هم منتقل می‌شود و نسل بعدی هم این خصوصیت را دارا خواهد بود.

برای انتقال بیماری سه عامل شامل پشه، ویروس و انسان مهم است، اگر این سه کنار هم قرار بگیرند انتقال بیماری صورت خواهد گرفت.

تب دانگی در یک نگاه

یکی از مهمترین علائم این بیماری تب شدید است به همین علت به این بیماری تب استخوان شکن هم می‌گویند. این بیماری بیشتر در مناطق گرمسیر و استوایی دیده می‌شود اما انتقال پشه آئدس به کشورهای دیگر باعث گسترش این بیماری به بیش از ۱۱۰ کشور در دنیا از جمله در اروپا شده است.

تب، سردرد، کمردرد، درد در پشت چشم، جوش و حساسیت های پوستی و در مواردی خونریزی به خصوص از لثه از جمله علائم اصلی این بیماری است اما گاهی اشتراک علائم آن با برخی بیماری‌های تنفسی مثل کرونا و آنفلوانزا کار شناسایی ‌آن را سخت می کند.

بیماری تب دنگ درمان اختصاصی ندارد اما علائم آن تا حدود ۱۴ روز بعد از گزش پشه آئدس در صورتی که ناقل ویروس این بیماری باشد در فرد بروز می‌کند اما در بیش از ۸۰ درصد موارد علائم بسیار خفیف و در مواردی بدون علامت است.

میزان مرگ و میر این بیماری نیز حدود ۲.۵ درصد است اما گسترش این بیماری از طریق تخمگذاری پشه آئدس می تواند سلامت مردم را به خطر بیندازد و در مواردی مرگ آور باشد. بنابراین مهمترین راه برای کنترل این بیماری جلوگیری از تخمگذاری پشه آئدس است، پشه‌ای که در آبهای کوچک راکد مثل ظرف گلدانها یا در داخل تایر خودروها تخمگذاری می کند و در شرایط سخت نیز تخم این پشه زنده می‌ماند.

تب دنگی درمان خاصی ندارد

رئیس دانشگاه علوم پزشکی یاسوج با بیان اینکه موارد مرگ و میر بیماری تب دنگی براثر گزیدگی پشه آئدس بین یک تا دو درصد است، گفت: برای جلوگیری از ابتلا به تب دنگی رعایت موازین بهداشتی مهم است.

دکتر سعید جاودان سیرت بیان کرد: تب دنگی درمان خاصی ندارد و در صورتی که فرد به بیماری مبتلا شود باید استراحت کرده و از مایعات استفاده کند و در صورت تشدید بیماری مایعات تزریقی و استفاده از قرص استامیوفن توصیه می شود.

وی ادامه داد: تب دنگی بیماری ویروسی است که فقط از طریق پشه آئدس آلوده به انسان منتقل می شود. این بیماری از طریق تنفس منقل نمی شود و چنانچه پشه آلوده فرد سالمی را نیش بزند منجر به انتقال بیماری خواهد شد.

دکتر جاودان سیرت با اشاره به علائم بیماری تب دانگی، عنوان کرد: تب، استخوان درد شدید، خارش و قرمزی در محل نیش و لک های پوستی از جمله علائمی است که فرد به آن دچار خواهد شد

وی ابراز کرد: اگر فرد دچار این علائم شود و به مناطق گرمسیری یا مناطقی که این پشه دیده شده است مانند استان های هرمزگان، بوشهر و استان های شمالی سفر کرده باشد و سپس به این علائم مبتلا شده، باید حتما به پزشک مراجعه کند.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی یاسوج گفت: درمان این بیماری تنها داروی مسکن، استراحت و دریافت مایعات بوده که خوشبختانه مرگ و میر ناشی از این بیماری کم است اما اگر فردی دچار علائم شد و یا اگر پشه ای آن را نیش زده و سپس به علائم مبتلا شده باشد باید حتما به پرشک مراجعه و پیگر درمان خود باشد.

دکتر جاودان سیرت تاکید کرد: یکی از نکات مهمی که مردم ما باید به آن دقت داشته باشند، آن است که لباس رنگ روشن و آستین بلند بپوشند و در مناطقی که پشه زیاد است، حتما از پشه بند استفاده کنند.

وی تاکید کرد: رعایت بهداشت عمومی، تخلیه به موقع زباله های منزل، شست و شوی مداوم سطل زباله ها، رعایت نظافت گلدان و تمیز نگه داشتن ظروف زیر آنها از جمله مواردی است که اگر رعایت شوند مانع ایجاد این بحران خواهند شد.

بیماری تب دنگی در استان کهگیلویه و بویراحمد مشاهده نشده است

معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار کهگیلویه و بویراحمد گفت: هیچگونه بیماری تب دنگی در استان مشاهده نشده اما نباید غفلت کرد.

سیدجواد هاشمی افزود: تاکنون موردی از ابتلا به بیماری تب دنگی که از گزیدگی پشه آئدس در فرد ایجاد می شود در سطح استان مشاهده نشده است اما در استان های همجوار این پشه دیده شده است.

وی تاکید کرد: پشه آئدس در کشورهای آفریقایی وجود دارد و در کشورهای حوزه خلیج فارس در حال شیوع است و تاکنون ۱۴۹ نفر در سطح کشور به این بیماری مبتلا شده اند و باید اقدامات پیشگیرانه در سطح استان انجام شود و آگاه سازی لازم برای کارکنان دستگاه ها و همچنین مردم صورت گیرد.

معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به نقش مهم صدا و سیمای مرکز استان و رسانه های مکتوب و مجازی، گفت: از کارشناسان مجرب در صدا و سیمای استان در جهت آشنایی مردم با این بیماری و بیماری تب مالت که مشترک بین انسان و دام است، استفاده شود.

هاشمی تصریح کرد: فرمانداران و بخشداران موظف هستند جلسه در سطح شهرستان ها و بخشداری ها تشکیل و موارد پیشگیری را انجام دهند.

وی عنوان کرد: پشه آئدس از صبح تا غروب آفتاب فعالیت دارد، بنابراین توصیه می شود افراد برای در امان ماندن از گزیدگی این پشه از لباس های آستین بلند استفاده کنند و برای پیشگیری به بیماری تب دنگی از ظرفیت مردم که تجربه خوبی در مقابله با بیماری ها از سرخک و سرخجه گرفته تا بیماری کرونا دارند استفاده شود.

معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار کهگیلویه و بویراحمد ابراز کرد: طبق اعلام دانشگاه علوم پزشکی این پشه در ظروف یکبار مصرف، گیاه بامبو، لاستیک‌ها، زیرگلدان ها و محیط هایی که بهداشت رعایت نشود شیوع پیدا می کند و از علائم آن می توان به تب، تهوع و استفراغ، درد عضلانی و استخوانی اشاره کرد.

هاشمی عنوان کرد: ایام اربعین استان محل عبور زوار کشورهای پاکستان و افغانستان به کشور عراق است و با توجه به اینکه این پشه در پاکستان مشاهده شده و ممکن است آلودگی پشه آئدس همراه آنها باشد تمهیدات لازم در موکب های ایام اربعین اندیشده شود.

از پشه آئدس بیشتر بدانیم

برخی گونه‌های پشه آئدس «مهاجم» و برخی «غیرمهاجم» هستند.

پشه آئدس مهاجم، بومی ایران نیست و از سایر مناطق به کشور وارد شده، همچنین برخی گونه‌های غیرمهاجم و بی‌خطر نیز در تمام نقاط کشور وجود دارند.

«تب دانگ»، «بیماری چیکونگونیا»، «زیکا» و «تب زرد» بیماری‌هایی هستند که پشه آئدس به انسان منتقل می‌کند.

تب دنگ که یک بیماری ویروسی است و جزو بیماری‌های منتقله از پشه آئدس به حساب می‌آید، در ۸۰ درصد موارد کم‌علامت است و در ۲۰ درصد موارد علائم شدیدی دارد.

علائم شدید شامل علایم سرماخوردگی، تب ناگهانی، بدن درد و استخوان درد شدید که «تب استخوان‌شکن» نامیده می‌شود، جزو علائم بیماری تب دنگ هستند. همچنین علائمی مانند گلودرد، درد پشت حدقه چشم که یک علامت مهم به حساب می‌آید و کادر درمان را در مسیر تشخیص تب دنگ قرار می‌دهد.

احتمال بیماری تب دنگ در افرادی که به مناطق آلوده سفر کرده اند، بیشتر است. علایمی چون تب و خونریزی از لثه و استخوان درد در این افراد اهمیت دارد.

هر فرد ممکن است بر اثر نیش پشه آلوده به این بیماری دچار شود، اما افرادی که در گروه‌های حساس هستند، از جمله بیماران زمینه‌ای و ضعف سیستم ایمنی و بیماران قلبی حساس‌تر هستند و باید بیشتر از آنها مراقبت شود.

نوبت اول ابتلا به این بیماری خفیف‌تر است، اما در موارد ابتلا مجدد بیماری مهلک تری ایجاد می‌کند که خطر جانی دارد.