آمارهای مربوط به فقر و بیکاری در هرمزگان نشان‌دهنده نیاز فوری به برنامه‌ریزی و اجرای سیاست‌های مؤثر برای بهبود وضعیت اقتصادی این استان است و یکی از اصلی‌ترین راهکارهای کاهش بیکاری و فقر، توسعه پروژه‌های صنعتی، اقتصادی و زیرساخت‌های این بخش است.
«در سال‌های اخیر، دولت و بخش خصوصی اقدام به سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در این زمینه کرده‌اند.» که در این خصوص می‌توانیم به طرح منطقه ویژه اقتصادی خلیج فارس اشاره کنیم؛ این منطقه با جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی، توانسته است فرصت‌های شغلی متعددی برای اهالی هرمزگان ایجاد کند و از طرفی احداث و توسعه واحدهای پتروشیمی و فولاد، نقش مهمی در افزایش اشتغال این منطقه داشته است.
توسعه و گسترش بندر بزرگ شهید رجایی به عنوان یکی از مهمترین مراکز تجاری کشور، باعث ایجاد هزاران فرصت شغلی مستقیم و غیرمستقیم شده است که البته باید توجه داشت توسعه زیرساخت‌های اقتصادی در هرمزگان نیازمند یک برنامه‌ریزی جامع و هماهنگ است که شامل چندین مرحله و اقدام مختلف می‌شود.
در ادامه به برخی از مراحل و اقدامات عملیاتی برای توسعه زیرساخت‌های اقتصادی هرمزگان اشاره می‌کنیم:
اگر بخواهیم وضعیت موجود را تحلیل کنیم، بررسی نیازها و ارزیابی منابع در اولویت قرار می‌گیرد که در مورد نخست؛ شناسایی نیازهای اصلی منطقه در زمینه حمل‌و نقل، انرژی، ارتباطات، آب و فاضلاب و در مورد دوم نیز بررسی منابع مالی، انسانی و طبیعی موجود برای توسعه زیرساخت‌ها حائز اهمیت است.
برنامه‌ریزی راهبردی نیز از چندین جنبه دارای اهمیت است؛ نخست تدوین برنامه جامع و هدفمند یعنی ایجاد یک برنامه جامع با اهداف کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت و دومین موردی که باید به آن توجه کرد؛ اولویت‌بندی پروژه‌ها است به گونه ای که اولویت‌ها بر اساس نیازها و تاثیرگذاری آنها بر اقتصاد محلی تعیین شود.
جذب سرمایه‌گذاری با تشویق بخش خصوصی، بدین معنا که مشوق‌های مالی مانند معافیت‌های مالیاتی و تسهیلات بانکی برای جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی ارائه شود و در گام بعدی، همکاری بین‌المللی و جلب سرمایه‌گذاری خارجی از طریق قراردادهای همکاری و مشارکت‌های عمومی - خصوصی (PPP) می‌تواند نتیجه مطلوب را به دنبال داشته باشد.
توسعه شبکه حمل و نقل با بهبود راه‌ها و جاده‌ها که از طریق ارتقا و نگهداری جاده‌ها و مسیرهای حمل و نقل زمینی قابل تحقق است و در کنار آن توسعه بنادر و فرودگاه‌ها ضروری بوده و در این رابطه افزایش ظرفیت بنادر و فرودگاه‌ها و بهبود امکانات آنها برای تسهیل تجارت و گردشگری پیشنهاد می‌شود.
افزایش دسترسی به انرژی که با توسعه نیروگاه‌ها، ساخت و بهره‌برداری از نیروگاه‌های جدید برای تأمین برق پایدار امکان‌پذیر است و همگام با آن استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر نیز موثر به نظر می‌رسد که بهره‌گیری از منابع انرژی بادی و خورشیدی برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی را شامل می‌شود.
ارتقای شبکه ارتباطات هم با بهبود اینترنت و مخابرات «گسترش شبکه‌های فیبر نوری و افزایش سرعت اینترنت» و همچنین ایجاد زیرساخت‌های دیجیتال «حمایت از توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات برای کسب و کارها و خدمات عمومی» امکان‌پذیر است.
مدیریت منابع آب نیز با توسعه سیستم‌های آبیاری «بهره‌وری بهتر از منابع آب برای کشاورزی و دامداری» و تصفیه فاضلاب «احداث و بهینه‌سازی تاسیسات تصفیه فاضلاب برای حفظ محیط زیست» به عنوان یکی از عوامل پیشرفت هرمزگان، مورد تاکید بسیاری از کارشناسان است.
آموزش و توسعه نیروی انسانی یکی از موارد بسیار مهمی است که در دولت شهید رئیسی با احداث و راه‌اندازی هنرستان‌های جوار صنایع مورد توجه قرار گرفت و می‌طلبد این موضوع با برگزاری دوره‌های آموزشی «آموزش مهارت‌های فنی و مدیریتی به نیروهای کار محلی» و تقویت ارتباط بین دانشگاه‌ها و صنعت برای تامین نیروی متخصص و تحقیق و توسعه، تداوم پیدا کند.
نظارت و ارزیابی با مانیتورینگ پروژه‌ها و نظارت مستمر بر پیشرفت طرح‌ها و ارزیابی عملکرد آنها همراه با انجام اصلاحات لازم بر اساس بازخوردها و نتایج ارزیابی‌ها نیز از جمله اقداماتی است که با اجرای آنها می‌توان به توسعه زیرساخت‌های اقتصادی در هرمزگان کمک و زمینه را برای رشد و توسعه پایدار در این استان فراهم کرد.
توسعه گردشگری
هرمزگان با داشتن سواحل زیبا، جزایر دیدنی و آثار تاریخی، ظرفیت بسیار بالایی برای جذب گردشگر دارد و بر اساس آمارهای وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، تعداد گردشگران خارجی و داخلی در سال ۱۴۰۲ به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است.
بنابراین توسعه زیرساخت‌های گردشگری می‌تواند به عنوان یک موتور محرک برای اقتصاد محلی عمل کرده و فرصت‌های شغلی جدیدی ایجاد کند که می‌طلبد به برخی از اقدامات پیشنهادی در این حوزه اشاره کنیم.
توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی با رویکرد افزایش تعداد اقامتگاه‌های بوم‌گردی و ارائه تسهیلات به صاحبان آنها، برگزاری جشنواره‌های فرهنگی و هنری با برپایی رویدادهای محلی و ملی برای جذب گردشگران و معرفی فرهنگ بومی و همچنین بهبود زیرساخت‌های حمل و نقل با رویکرد توسعه شبکه‌های جاده‌ای و هوایی برای سهولت دسترسی به مناطق گردشگری استان ازجمله موارد پیشنهادی است.
آموزش و مهارت‌آموزی
مسلما یکی از راهکارهای بلندمدت برای کاهش بیکاری، ارتقای سطح آموزش و مهارت‌آموزی است و در این راستا، سازمان فنی و حرفه‌ای هرمزگان با همکاری نهادهای دیگر، دوره‌های آموزشی متعددی را برگزار کرده است. این اقدامات نه تنها باعث افزایش توانمندی نیروی کار محلی می‌شود بلکه امکان جذب آنها در صنایع مختلف را نیز فراهم می‌کند.
برگزاری دوره‌های آموزشی در زمینه‌های مختلف مانند فناوری اطلاعات، صنعت و خدمات، همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و ایجاد ارتباط بین دانشگاه‌ها و صنعت برای تربیت نیروی کار متخصص و برنامه‌های کارآفرینی که ارائه دوره‌های آموزشی مرتبط با کارآفرینی و مدیریت کسب‌وکار برای جوانان را شامل می‌شود، برخی از برنامه‌های موفق در این حوزه به شمار می‌روند.
حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط
حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط (SMEs) نیز یکی از راهکارهای مؤثر در کاهش فقر و بیکاری است که دولت و نهادهای محلی با ارائه تسهیلات مالی، مشاوره‌های تخصصی و ایجاد بازارهای محلی، تلاش کرده‌اند تا این کسب‌وکارها را تقویت کنند و در این راستا ارائه تسهیلات مالی «ایجاد برنامه‌های تسهیلات اعتباری با شرایط مناسب برای کسب و کارهای کوچک» و «ارائه وام‌های سرمایه‌گذاری و راه‌اندازی برای کمک به توسعه کسب و کارها» نمونه ای از این اقدامات است.
آموزش و مشاوره با برگزاری دوره‌های آموزشی و کارگاه‌های آموزشی برای افزایش مهارت‌ها و دانش کارآفرینان و همچنین ارائه مشاوره‌های تخصصی در زمینه‌های مدیریت، بازاریابی و مالی برای بهبود عملکرد کسب و کارها از موارد قابل توجه محسوب می‌شود.
ایجاد شبکه همکاری نیز با ارتقای همکاری بین کسب و کارهای کوچک با یکدیگر و با سایر نهادها مانند دولت، دانشگاه‌ها، و اتاق بازرگانی و ایجاد فضاهای جمعیتی و شبکه‌های اجتماعی برای تبادل ایده‌ها و تجارب، می‌تواند حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط را تقویت کند.
ترویج و بازاریابی هم به معنای حمایت از تبلیغات و بازاریابی کسب و کارهای کوچک به منظور افزایش شناخت عمومی و ارائه حمایت در زمینه استفاده از فناوری‌های نوین برای ارتقاء بازاریابی و فروش بوده که باید مورد توجه قرار گیرد.
ارتقای زیرساخت‌ها برای بهبود زیرساخت‌های اقتصادی مانند حمل‌ونقل، ارتباطات، و انرژی در مسیر افزایش کارایی کسب و کارها و همچنین تسهیل در دسترسی به فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی برای بهبود عملکرد کسب و کارها ازجمله اقدامات موثر در راستای حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط است.
حمایت مالی از نوآوری نیز با ایجاد برنامه‌های حمایتی مالی برای کسب‌وکارهای نوآور و پیشرفته، همراه با تشویق به تحقیق و توسعه در صنایع محلی و نوآوری‌های فناورانه می‌تواند در شکوفایی هرمزگان موثر واقع شود.
ایجاد مراکز توسعه کسب و کار یا درواقع ایجاد مراکز مشاوره و پشتیبانی برای کمک به راه‌اندازی کسب و کارهای جدید و توسعه کسب و کارهای موجود و ارائه فضاهای کاری مشترک و اشتراکی برای کاهش هزینه‌های شروع کسب و کار نیز موجب رونق هرچه بیشتر کسب و کارها خواهد شد یا به روایتی این راهکارها می‌توانند به توسعه و رشد کسب و کارهای کوچک در هرمزگان کمک کرده و افزایش اشتغال و رونق اقتصادی منطقه را تحقق بخشند.
نقش فناوری و نوآوری
فناوری و نوآوری می‌توانند نقش کلیدی در کاهش بیکاری و فقر ایفا کنند. توسعه استارتاپ‌ها و شرکت‌های فناورانه در هرمزگان می‌تواند به خلق فرصت‌های شغلی جدید و افزایش درآمد محلی منجر شود.
حمایت از نوآوری و استفاده از تکنولوژی‌های جدید در بخش‌های مختلف اقتصادی استان، از جمله کشاورزی، صنعت و خدمات، می‌تواند تأثیرات مثبت زیادی داشته باشد که تاسیس پارک‌های علم و فناوری برای حمایت از استارتاپ‌ها و شرکت‌های فناور و حمایت از پروژه‌های تحقیق و توسعه(R&D) «ارائه تسهیلات و کمک‌های مالی به پروژه‌های تحقیقاتی و نوآورانه» و «تشویق به استفاده از فناوری‌های نوین یا ترویج استفاده از فناوری‌های نوین مانند اینترنت اشیا (IoT)، هوش مصنوعی (AI) و بلاکچین در صنایع مختلف، برخی از اقدامات ضروری برای این خطه به شمار می‌روند.
جمع‌بندی
با توجه به ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل استان هرمزگان، کاهش فقر و بیکاری در این منطقه نیازمند یک رویکرد جامع و چندجانبه است که شامل توسعه صنعتی، تقویت گردشگری، ارتقای آموزش و مهارت‌آموزی، حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط و ترویج فناوری و نوآوری می‌شود.
اجرای موفقیت‌آمیز این راهکارها، نه تنها باعث بهبود وضعیت اقتصادی استان خواهد شد، بلکه می‌تواند به عنوان الگویی برای سایر مناطق کشور نیز مورد استفاده قرار گیرد.
با ادامه تلاش‌ها و همکاری‌های مشترک بین دولت، بخش خصوصی و جامعه محلی، می‌توان امید داشت که زنگار دیرینه فقر و بیکاری از هرمزگان رخت ببندد و این استان به یکی از قطب‌های اقتصادی و اجتماعی کشور تبدیل شود.
«فعال رسانه‌ای حوزه اقتصاد در استان هرمزگان»
نظر شما