به گزارش ایرنا، جنگلبان نامیده می شوند و شغل و پیشه شان در انس با طبیعت عجین شده و روزگارشان را وقف طبیعت کرده اند و مخاطرات این راه را به جان و دل خریدار شده اند.
جنگلبانان نیک می دانند که از بین رفتن جنگل و طبیعت چه طعم تلخ و گَسی دارد و برای همین است که از جان و سلامتی خود می گذرند تا از نابودی و تخریب انفال و سرمایه های طبیعی مادر زمین حراست و حفاظت کنند.
مقابله با قاچاقچیان هیزم، مواجه با تبر و اره به دستانی که مرگ درختان را رقم می زنند، مبارزه با آتشی که بر جان مرتع و جنگل می افتد، نبرد با آفات و امراضی که حیات جنگل را نشانه می گیرد تنها بخش کوچکی از زندگی روزمره جنگلبانان و قُرقبانانی است که زندگی شان با محیط زیست گره خورده است.
مردان فداکاری که بی باکانه و جسورانه به دل خطر می زنند تا قامت هیچ درختی بر زمین نیفتد و فدایی طمع بشریت نشود.
در دین مبین اسلام مکرر حفاظت از انفال سفارش شده است و در اهمیت این موضوع همین بس که اسامی برخی از سوره های قرآن برگرفته از طبیعت و جهان هستی است و در بطن و متن آیات متعددی از کتاب وحی، احترام و حفاظت از انفال این آفریده های بی جایگزین خداوند شده است.
خداوند در آیه ۴۹ سوره قمر می فرماید: «إِنَّا کُلَّ شَیْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَر؛ ماییم که هر چیزی را به اندازه آفریدهایم» که حکایت از نظم و اعتدال حاکم بر جهان و طبیعت دارد اما بروز نابسامانی‌ها و برهم خوردن چرخه تعادل طبیعت و آلودگی‌های زیستی، همگی ناشی از بهره‌وری نادرست انسان از طبیعت و منابع آن است.
در قستی از آیه ۸۷ سوره مائده آمده است: «... لَا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ ؛...از حد مگذرید که خدا از حد گذرندگان را دوست نمی دارد» و بر این اساس کسانی که رفتار ناشایست با محیط زیست و انفال دارند از رحمت خداوند محروم خواهند بود.
و در بخشی از آیه ۶۱ سوره هود می فرماید: " وَستَعمَرَکُم فیها؛ و خداوند آباد کردن زمین را به شما سپرد" و به فرموده پیامبر گرامی اسلام «تحفظوا من الارض فإنها أمکم»؛ یعنی از زمین حفاظت کنید به درستی که آن مادر شماست و در جایی دیگر نیز می گوید: اگر نهالی در دست داشتید و قیامت شد در کاشت آن نهال تعجیل کنید قبل از اینکه مرگ شما را در بر بگیرد.
آیات و روایات متعدد با ماهیت حفاظت از انفال نشان دهنده اهمیت وجودی طبیعت در زیست کره زمین است اما تشدید فعالیت‌های انسانی برای رسیدن به توسعه و رفاه موجب ضربه زدن به طبیعت شده و حیات موجودات زنده دیگر نیز فدای فعالیت های مخرب بشر شده است به حدی که امروز در بیشتر نقاط این کره خاکی بحران محیط زیست آبی، خاکی و هوایی وجود دارد و هیچ مکانی در زمین از فعالیت های انسان در امان نمانده است.
با توجه به آمار کارشناسان سازمان جهانی خوار و بار ( فائو) اگر سطح جنگل هر کشوری کمتر از ۲۵ درصدخاک آن کشور باشد، از نظر محیط زیست انسانی در وضعیت بحرانی قرار دارد و در حال حاضر سطح پوشش جنگلی کشور ما کمتر از ۱۰ درصد است.
سرانه جنگل در دنیا برای هر نفر ۰/۰۸ (هشت دهم) هکتار است که این سرانه برای هر نفر در کشور ایران الان ۰/۰۲ (دو دهم) هکتار است و این سرانه هرسال به علت تخریب های انسانی و تغییرات اقلیمی در حال کاهش و نقصان است.
باتوجه به شاخص های جهانی کشور ایران یکی از کشورهای فقیر از لحاظ میزان سطح جنگل محسوب می شود و بنابراین باید همه مردم ایران جنگلبان و محافظ اندک پوشش های طبیعی باقیمانده این سرزمین باشند.
جنگل های استان ایلام نیز از باوجود تلاش های وافر جنگلبانان و محیطبانان اما از گزند تخریب فعالیت های انسانی در امان نمانده است و در اراضی طبیعی استان می توان رد پای اقدامات عامل انسانی را مشاهده کرد.
ایلام به عنوان یک استان زاگرس نشین با وجود مساحت اندک و جمعیت پایین در مقایسه با دیگر استان های کشور، از پوشش جنگلی بیشتری برخوردار است و سرانه جنگل برای هر نفر ایلامی در هکتار ۱/۰۲ (یک و ۲ دهم هکتار) است که یک هکتار از سرانه کشور بیشتر است.
کشور ایران دارای ۱۴ میلیون هکتار جنگل با ۸۰ میلیون نفر جمعیت و استان ایلام ۶۴۱ هزار هکتار جنگل با ۶۰۰ هزار نفر جمعیت است اما فعالیت های انسانی و تغییرات اقلیمی روی خوشی را به این سرمایه مهم حیاتی نشان نمی دهد.
در این میان جنگلبانان و محیطبانان، مدافعان خط مقدم حفاظت از طبیعت هستند که تمام هستی خود را برای حفظ انفال الهی به میدان آورده اند تا از تاراج طبیعت زیبا در مقابل متخلفان جلوگیری کنند و انفال تجدیدناپذیر را برای نسل های آینده پاسداری کنند و در این راه حتی به شرف ایثار و شهادت هم نائل می شوند.
روزهای اخیر بود که خبری تلخ و دردناک فضای خبری کشور را در برگرفت مبنی بر عروج ققنوس وار یکی از جنگلبانان جوان شهرستان کامیاران که جان و جوانیش را شعله های آتش برافروخته در جنگل در برگرفت و حیات این جنگلبان که به میدان نبرد با خشم آتش رفته بود فدای حیات جنکل و طبیعت شد.
یا جنگلبان دیگری که چند روز پیش در عمق جنگل های تالش گیلان مورد حمله قاچاقچیانی که در حال بریدن درختان جنگلی و قاچاق چوب بودند، قرار گرفت و راهی بیمارستان شد.
از این دست اخبار ناگوار حول فداکاری جنگلبانان و محیطبانان فراوان رخ می دهد و این موضوعات هرچند گزنده و تلخ است اما نشان از همت والای این مردان نیک سیرت می دهد که حتی از جان و سلامتی خود نیز برای حفاظت و حراست از انفال می گذرند.
ایلام دارای ۶۴۱ هزار هکتار پوشش جنگلی است که از گذشته های بسیار کهن محل ارتزاق مردم این سامان بوده و ساکنان استان ایلام انس و پیوندی دیرینه با طبیعت دارند و حتی امروزه که زندگی ماشینی بر زندگی سنتی چیره شده است، باز هم مردم عروس زاگرس از هر فرصتی برای حضور در دامان طبیعت استفاده می کنند.
حفاظت و پاسداری از عرصه های طبیعی و گونه های جانوری و گیاهی فقط وظیفه محیطبانان و جنگلبانان نیست بلکه تمام اقشار جامعه در برابر حفظ این انفال و سرمایه های حیاتی، دخیل و موظف هستند و هر فرد باید یک جنگلبان و محیطبان باشد و خود را مقید به حراست از سرمایه های طبیعی بداند.
زندگی جنگلبانان وقف حراست از طبیعت و مبارزه با متخلفان شده است
یوسف محمودی یکی از جنگلبانان موفق و کارکشته شهرستان چوار است که در خصوص سختی های کار خود و دیگر همکارانش گفت: پرداختن به پیشه جنگلبانی را فقط عشق و علاقه به انفال الهی و طبیعت دوستی میسر می سازد چرا که این حرفه، سرشار از مخاطرات پیدا و پنهان است که جان و سلامتی جنگلبانان و خانواده های آنها را تحت شعاع قرار می دهد.
وی افزود: با وجود ۱۴ سال فعالیت در شغل جنگلبانی، اما چون این حرفه را با عشق و اشراف به مخاطراتش پذیرفته ام، از این انتخابم پشیمان نیستم و با عشق و علاقه وافری که به طبیعت دارم آن را ادامه می دهم.
محمودی در خصوص سختی های شغل جنگلبانی نیز اظهار کرد: جنگلبانان و قرقبانان بیشتر عمر خود را دور از خانواده و در دل طبیعت برای حفاظت از انفال سر می کنند و حفاظت از طبیعت را به آرامش خود و حضور در جمع خانواده و بستگان ارجح دانسته اند.
وی در مورد امکانات و تجهیزات مورد نیاز جنگلبانان هم گفت: دمنده های در اختیار آتش نشانان با بنزین کار می کند و در ماه های گرم سال که آتش سوزی عرصه ها بیشتر می شود، جنگلبانان که مستقیم به دل آتش می روند نیازمند لباس های ضدحریق هستند چرا که حرارت بالای آتش می تواند موجب انفجار و شعله ور شدن دمنده های در دست آنها شود.
این جنگلبان ادامه داد: برخورد با قاچاقچیان فرآورده های جنگلی به ویژه ذغال و چوب، کسانی که اقدام به تخریب یا تصرف اراضی جنگلی می کنند، ساخت و سازهای غیرمجاز، شخم شیار زیراشکوب جنگل توسط کشاورزان و افرادی که درختان را قطع می کنند گوشه هایی از مخاطراتی است که جنگلبانان با آن مواجه هستند.
وی تاکید کرد: جنگلبانان در این مواقع باید به منظور پرهیز از بروز هرگونه تنش و درگیری با متخلفان، شرایط را مدیریت کنند و آرام سازی، آموزش و آگاهی بخشی به این متخلفان در مورد اهمیت عرصه های طبیعی از هنرهای مدیریتی جنگلبانان و قرقبانان به شمار می رود.
محمودی از اقدامات و برنامه های موثر جنگلبانان، برگزاری کارگاه ها و کلاس های آموزشی آنها با محوریت حفاظت از طبیعت و اهمیت آن برای جوامع محلی و بهره برداران از جمله روستاییان، عشایر، تعاونی های بهره بردار از فراورده های جنگلی، دهیاران، گردشگران حاضر در دامان طبیعت، دانش آموزان و سایر اقشار جامعه ذکر کرد.
وی از جوانان خواست به منظور حفاظت و حراست از عرصه های جنگلی، از حضور در طبیعت با خودروهای آفرودی و انجام حرکات نمایشی مخرب برای طبیعت خودداری کنند و همچنین همه افراد در صورت روشن کردن آتش، از خاموش شدن کامل آن قبل از ترک طبیعت مطمئن شوند و کشاورزان نیز از آتش زدن پس چرای مزارع خود اجتناب ورزند.
محمودی یادآور شد: جنگلبانان همواره با حوادث مختلفی مواجه می شوند و بیشتر ایام سال را بدور از خانواده هستند اما در مقابل این سختی های کار، از مزایا و حقوق مکفی برخوردار نیستند که انتظار می رود میزان معیشت و مزایای این قشر افزایش یابد.
پیشه جنگلبانی فقط با عشق به طبیعت میسر است
حسین حوری زاده جنگلبان جوانی است که به رغم سن کم اما از سال ۹۵ جنگلبانی در عرصه های طبیعی مهران را شغل و پیشه خود ساخته و خود را مکلف و ملزم به حراست و حفظ طبیعت و انفال کرده است.
وی در خصوص چرایی جنگلبان شدن خود توضیح داد: از همان کودکی در دامان طبیعت بزرگ شده ام و انس و علاقه وافری به محیط زیست اطرافم داشتم و همین شوق دیرین دوران کودکی من را به سمت جنگلبانی کشاند.
حوری زاده جنگلبانی را شغلی شیرین توصیف کرد اما وقوع آتش سوزی و از بین رفتن گونه های گیاهی و جانوری یا قطع درختان توسط افراد طماع متخلف را قسمت تلخ و دردآور پیشه جنگلبانی ذکر کرد.
وی تاکید کرد: در کنار برخورد با متخلفان، آموزش و فرهنگ سازی به اقشار گوناگون جامعه از برنامه های جنگلبانان است و این آموزش ها به ویژه برای کودکان و نوجوانان و در بین خانواده ها به کاهش تخلف های زیست محیطی منجر می شود.
تعداد جنگلبانان ایلام در مقایسه با عرصه های طبیعی کم است
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام نیز گفت: پهنه جنگلی این استان ۶۴۱ هزار و ۳۶۷ هکتار و اراضی بیابانی و مرتعی نیز یک میلیون و ۱۱۲ هزار و ۳۵۸ هکتار است که این عرصه های طبیعی با ۱۲۰ نفر جنگلبان و قرقبان حقاظت می شود.
سرهنگ علیرضا بیگلری افزود: البته در کنار این نیروها، از ظرفیت انجمن های مردم نهاد زیست محیطی، همیاران طبیعت و دیگر گروه های علاقمند به حفاظت و احیای عرصه ها نیز استفاده می شود و اقشار مختلف مردم از جمله جوامعه محلی و بهره برداران از فرآورده های جنگلی نیز در حفاظت از طبیعت همراه و همیار جنگلبانان هستند.
وی یادآور شد: بر اساس شاخص های جهانی برای هر ۲ هزار هکتار جنگل یک جنگلبان و برای هر پنج هزار هکتار مرتع بیابان نیز یک قرقبان باید به کارگیری شود اما در استان ایلام این استانداردها به علت کمبود نیرو رعایت نشده است.
بیگلری اضافه کرد: اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان افزون بر جنگلبانان و فرقبانان کنونی، برای نزدیک شدن به استانداردهای جهانی در بخش جنگل به افزایش ۳۲۱ نفر جنگلبان و در حوزه مرتع و بیابان نیز به ۲۲۱ نفر قرقبان دیگر نیاز دارد.
وی ادامه داد: جنگلبانان و قرقبانان استان ایلام با وجود تعداد کم نیرو و تجهیزات اما با جان و دل از عرصه های طبیعی استان مراقبت می کنند و یگان حفاظت برای بروزرسانی امکانات خود نیازمند تجهیزاتی چون خودرو (باتوجه به فرسوده و مستعمل بودن خودروهای کنونی)، افزایش دمنده ها و جذب نیروی جنگلبان و قرقبان بیشتر است.
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام تاکید کرد: این قشر باوجود سختی کار و مقابله با حوادث مختلفی که سلامت آنها را به مخاطره می اندازد، اما از لحاظ معیشت و درآمد با مشکل و کمبود مواجه هستند.
وی با اشاره به بروز آتش سوزی در عرصه های طبیعی استان بیان کرد: باتوجه به اینکه بیشتر آتش سوزی ها در ارتفاعات رخ می دهد و جنگلبانان و قرقبانان باید مسافت طولانی را در مسیرهای سخت گذر برای رسیدن به محل آتش سوزی طی کنند که این موضوع موجب فرسودگی و خستگی مضاعف نیروها می شود، بنابراین نیاز به استقرار دائمی یک فروند بالگرد در اداره کل برای هلی بُرن نیرو در مواقع بروز آتش سوزی ضروری است.
به گزارش ایرنا، به لطف تخریب ها و دست درازی انسان به طبیعت، گونه های گیاهی و جانوری زیادی منقرض شده اند یا در خطر قرمز انقراض قرار دارند و احیای این گونه ها در مقابل شدت تخریب ها بسیار ناچیز و اندک است.
از بین رفتن هر گونه گیاهی یا جانوری یا کاهش جمعیت این سرمایه های حیات بشری، موجب به هم خوردن تعادل در چرخه حیات می شود و زوال تدریجی این کره خاکی را نزدیک تر می سازد و دستان نسل های آبنده را نیز از داشتن این انفال خالی تر می کند.
توسعه پایدار باید همراه با پیوست های زیست محیطی باشد و حفاظت از جنگل ها این اندوخته های تجدیدناپذیر الهی در کنار توسعه پایدار نیازمند مدیریت خردمندانه متولیان امر باشد و از هر نوع فعالیتی که منجر به تخریب این میراث گرانبها می شودجلوگیری به عمل آید.
باتوجه به وسعت کم اراضی طبیعی، باید متولیان و مسئولان این عرصه ها را خردمندانه مدیریت کنند و از فعالیت های مخرب و آسیب زایی چون رمه گردانی بی رویه در مراتع و جنگل ها، شخم زیر اشکوب، استقرار صنایع آلاینده در جوار یا دل جنگل و مرتع، آتش سوزی های تعمدی یا حاصل از پس چرای مزارع، جلوگیری از تردد خودروهای نمایشی (آفرودی) و موارد دیگر که تاکنون موجب تخریب و کاهش سطح جنگل ها شده است جلوگیری کنند.
اما نکته مهم اینکه حفاظت از طبیعت فقط بر عهده جنگلبانان و اداره منابع طبیعی و آبخیزداری نیست بلکه همه بخش های حاکمیتی و آحاد جامعه در قبال حفاظت از رویشگاه های جنگلی دخیل و موظف هستند.
از گستره ۲ میلیون هکتاری استان ایلام یک میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار آن را اراضی ملی تشکیل داده است.
از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون ۱۸۰ جنگلبان و قرقبان در سطح کشور جان عزیز خود را بذل دفاع از طبیعت کرده اند.
نظر شما