به گزارش ایرنا از وبدا، شیفت کاری به نوعی از کار اطلاق می‌شود که خارج از برنامه معمول هفت صبح تا پنج بعدازظهر انجام می‌شود .بسیاری از صنایع وابسته به شیفت کاری هستند و میلیون‌ها انسان در مشاغلی که الزام آن شیفت کاری است مشغول هستند. شیفت کاری به صورت شیفت‌های شب ،عصر ،ابتدای صبح و شیفت‌های چرخشی است.
شیفت کاران به میزان چشمگیری کمتر از ۳ ساعت در روزهای کاری خود می‌خوابندبنا بر داده‌های موجود، حدود ۲درصد کارگران در ایالت متحده آمریکا، خارج از ساعات کاری معمول کار می‌کنند. بیشتر شیفت‌کاران در مشاغل خدماتی مانند آتش نشانی ،پلیس ،تهیه و صرف غذا ،مراکز بهداشتی درمانی و حمل و نقل هستند.
شیفت کاری چگونه سلامت شما را مختل می‌کند؟
متاسفانه شیفت کاری ممکن است پیامدهای زیانباری بر سلامت فرد داشته باشد به گونه‌ای که بنابر پژوهش‌های انجام شده تنها ۳۶ درصد شیفت کاران در مقایسه با ۹۸ درصد غیر شیفت‌کاران، اظهار داشتند که برنامه کاری آنها اجازه خواب کافی را به آنان می‌دهد.
شیفت کاران به میزان چشمگیری کمتر از ۳ ساعت در روزهای کاری خود می‌خوابند .به طور متوسط در طول هفته، ساعات بیشتری را به کار مشغول هستند و حداقل یکبار در ماه رانندگی همراه با خواب آلودگی را تجربه می‌کنند.
اختلال خواب شیفت کاری چیست؟
اختلال خواب شیفت کاری بیماری مزمنی است که مستقیما ً با برنامه کاری فرد ارتباط دارد .این اختلال بنابر طبقه‌بندی بین المللی اختلالات خواب نوعی اختلال “ریتم سیرکادین”است .ساعت سیرکادین درونی بدن پیش برنده فعالیت‌های خواب و بیداری است. این ریتم تقریبا منطبق بر ریتم ۲۰ساعته شبانه روزی است .این ساعت درونی می‌تواند تحت تاثیر عوامل بیرونی که مهمترین آن نور است، دچار بهم ریختگی و براساس زمان حضور نور ساعت درونی می‌تواند دچار تاخیر یا تسریع فاز شود. از دیگر عوامل بیرونی می‌توان به شیفت کاری و مسافرت‌های با مسافت طولانی و عبور از بیش از ۶عرض جغرافیایی اشاره کرد .به عبارت ساده‌تر زمانی اختلال ریتم سیرکادین رخ می‌دهد که ساعت درونی بدن تمایل به خوابیدن دارد ولی عوامل بیرونی با ایجاد تداخل در این ریتم از طریق مکانیسم‌های مختلف موجب بههم ریختگی این ریتم شده و منجر به بهم ریختگی و ایجاد اشکال مختلف خواب می‌شوند.
نشانه‌های اختلال خواب در شیفت کاران
نشانه‌های اختلال خواب شیفت کاری شامل موارد زیر می‌شود:
خواب آلودگی بیش از حد در زمانی که باید بیدار و هوشیار باشید. بیخوابی یا ناتوانی در به خواب رفتن زمانی که نیاز به خوابیدن دارید .این نشانه به معنای به سختی به خواب رفتن یا بیدار شدن پیش از خواب کافی است. خوابی که ناکافی باشد یا پس از آن احساس سرزندگی و نشاط نکنید. اختلال تمرکز، کم انرژی بودن، تحریک پذیری یا افسردگی، اختلال در روابط بین فردی بیشتر افرادی که شیفت کاری دارند برخی از این مشکلات را تجربه خواهند کرد .به عنوان نمونه می‌توان به بیدار شدن در زمانیکه خواب کمتر از ۷الی ۸ساعت داشته‌اند یا احساس خواب آلودگی در محل کار اشاره کرد .این علائم در افراد مبتلا به اختلال شیفت کاری به صورت مداوم ممکن است وجود داشته و با کار و زندگی شخصی آنها ایجاد تداخل کند.
اختلال خواب شیفت کاری در اثر شیفت کاری شبانه ،شیفت‌های چرخشی یا حتی شیفت اوایل صبح بروز می‌کند .این اختلال ممکن است منجر به محرومیت مزمن از خواب شود به گونه‌ای که فرد هیچگاه خواب مورد نیاز را نداشته باشد و محرومیت خواب قابل توجه مزمن خواب ،پیامدهای جدی برای سلامت ،بهره وری و ایمنی فرد در بر داشته باشد.
خواب آلودگی بیش از حد و خواب لحظه ای((Microsleeps بسیاری از شیفت کاران با خواب آلودگی بیش از حد در محیط کار ،زندگی شخصی یا فعالیت‌های تفریحی دست و پنجه نرم می‌کنند .این نشانه خواب آلودگی بیش از حد ،فراتر از افت طبیعی هوشیاری است که بسیاری از افراد در طول روز ممکن است تجربه کنند.
خواب آلودگی بیش از حد ،یک نشانه پایدار است که با توان کار کردن ،مطالعه یا شرکت در فعالیت‌های اجتماعی تداخل می‌کند. افرادی که بسیار خواب آلوده هستند ،ممکن است خواب لحظه‌ای( (Microsleepرا تجربه کنند .خواب لحظه‌ای به معنای به خواب رفتن به مدت بسیار کوتاه است. خواب لحظه‌ای، غیر ارادی است و تنها چند ثانیه طول می‌کشد و می‌تواند بسیار خطرناک باشد و عواقب جدی من جمله حوادث و سوانح جدی و افزایش خطای انسانی را به همراه داشته باشد.
خواب آلودگی در محیط کار منجر به تداخل با وظایف فرد شده و تعهدات کاری یا بهره وری فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. چرت‌های با مدت مناسب در طول شیفت یا ساعت‌های مرخصی برای افرادی که از این دو نشانه رنج می‌برند، بسیار سودمند است. یکی از مشکلات دیگر این است که هنگامی که فرد، شب در محل کار خود است مواجهه با نور ترشح ملاتونین را در او سرکوب می‌کند .ملاتونین ماده‌ای است که به صورت طبیعی در شب ترشح می‌شود .افرادی که شیفت کاری شبانه یا شیفت کاری چرخشی دارند ،اغلب اوقات به اندازه کافی نمی‌خوابند و به این ترتیب محرومیت از خواب طولانی مدت برای سلامت آنها پیامدهای زیانباری را دربرخواهد داشت .
شیفت کاران میزان خوابشان نسبت به روز کاران کمتر بوده و این مساله می‌تواند میزان قابل توجهی محرومیت از خواب را برای فرد در پی داشته باشد همچنین شیفت کاری ،ریتم‌های سیرکادین بدن را بهم می‌ریزد و باعث می‌شود این ریتم‌ها همزمانی خود را با محیط بیرون بدن و یا چرخه‌های رفتاری از دست بدهند. عملکرد فرد (تاثیر اختلال خواب ناشی از شیفت کاری بر عملکرد) اختلال خواب ناشی از شیفت کاری سلامت شما و عملکرد و ایمنی تان در محل کار را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.
بهره وری عملکرد شما ممکن است به چندین علت تحت تاثیر قرار گیرد. شیفت کاران میزان خوابشان نسبت به روز کاران کمتر بوده و این مساله ،به تدریج می‌تواند در طول زمان میزان قابل توجهی محرومیت از خواب (Sleep Debt) را برای فرد در پی داشته باشد.
چنانچه کار شما در شب است :شما در این حالت بر خلاف ساعت بیولوژیکی بدن خود عمل می‌کنید .ساعت بیولوژیک بدن به صورت طبیعی شما را به طرف هوشیاری کمتر و خواب در طول ساعات شبانه روز سوق می‌دهد .هر دو این فاکتورها می‌توانند زمان واکنش شما را کندتر کند .در این حالت شما ممکن است به سرعت فکر نکنید یا پاسخ دهی و حل مساله شما سریع نباشد. تمرکزتان ممکن است کاهش یابد و برای شما تمرکز دقیق و ادامه یک وظیفه کاری با دقت ،سخت‌تر شود .مطالعات نشان می‌دهند که در طول شب، زمان واکنش کندتر است و خطاهای بیشتری رخ می‌دهد.
نظر شما