بحران آب و فرونشست زمین در کهگیلویه و بویراحمد

به گزارش ایرنا کارشناسان بر این باورند که دو عامل تغییرات اقلیمی و دخالت‌های انسانی به ویژه در قالب بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آبی، از عوامل اصلی فرونشست زمین در این استان و سایر نقاط کشور هستند. در دهه‌های اخیر، کاهش نزولات جوی و خشکسالی‌های پیاپی موجب افزایش تقاضا برای استفاده از منابع آب زیرزمینی شده است. این امر منجر به تخلیه سریع آبخوان‌ها و کاهش شدید سطح آب‌های زیرزمینی شده که در نهایت زمینه‌ساز فرونشست زمین است.

برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی

طبق آمارها، کشاورزی بیش از ۹۰ درصد از مصرف آب در این استان را به خود اختصاص می‌دهد و برداشت‌های بی‌رویه، به ویژه از طریق چاه‌های غیرمجاز، مشکل را تشدید کرده است. در سطح کشور، ۳۱۰ هزار چاه غیرمجاز فعال وجود دارد که از طریق آن‌ها سالانه ۵۷ میلیارد مترمکعب آب استخراج می‌شود. استان کهگیلویه و بویراحمد نیز با دارا بودن حدود ۳,۵۰۰ چاه، به این چالش‌ها دامن زده است.

مدیریت آب و پروژه‌های سدسازی

در شرایط کنونی، تنها راه جلوگیری از بحران بیشتر در دشت‌های کهگیلویه و بویراحمد، مدیریت صحیح منابع آب و تکمیل پروژه‌های سدسازی و انتقال آب است. مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان با تأکید بر اهمیت سدهایی همچون سد تنگ سرخ، آبریز و دهدشت غربی، اعلام کرده است که این پروژه‌ها می‌توانند نیاز کشاورزی را برطرف کنند و از استفاده از چاه‌های آب جلوگیری شود. به این ترتیب، بحران کمبود آب زیرزمینی نیز تا حدودی کنترل خواهد شد.

وضعیت دشت‌های استان

علی‌رغم مدیریت بهتر منابع آب در این استان نسبت به برخی از استان‌های دیگر، همچنان بسیاری از دشت‌های کهگیلویه و بویراحمد در آستانه بحران هستند. برخی دشت‌ها مانند امامزاده جعفر و لیشتر بهبودهایی را در ذخایر آب زیرزمینی خود تجربه کرده‌اند، اما ۶ دشت دیگر همچنان با کاهش سطح آب مواجه‌اند. اگرچه اقداماتی مانند نصب کنتور هوشمند و استفاده از سیستم‌های آبیاری مدرن صورت گرفته، اما همچنان نیاز به اقدامات بیشتر احساس می‌شود.

اهمیت طرح‌های آبیاری مدرن و پروژه‌های تغذیه مصنوعی

برای مقابله با این بحران، علاوه بر اجرای پروژه‌های سدسازی، اقدامات دیگری نیز لازم است. به کارگیری سیستم‌های آبیاری مدرن و تغذیه مصنوعی آبخوان‌ها از جمله طرح‌هایی است که می‌تواند به حفظ منابع آبی کمک کند. پروژه‌های کنترل سیلاب و نصب کنتور بر روی چاه‌ها نیز نقش موثری در کاهش فشار بر منابع زیرزمینی دارند.

نتیجه‌گیری

کهگیلویه و بویراحمد به دلیل برخورداری از یک درصد مساحت و جمعیت کشور، اما در عین حال دارا بودن ۱۰ درصد از منابع روان‌آب‌های کشور، نیاز به مدیریت دقیق منابع آبی دارد. تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام و اجرای سیاست‌های موثر در زمینه استفاده بهینه از آب می‌تواند از وقوع بحران‌های جدی‌تری مانند فرونشست زمین جلوگیری کند.