روزگار سپری‌شده سلول‌های مرده به کجا می‌انجامد؟

به گزارش گروه علمی ایرنا، وبگاه سایِنس اَلِرت در گزارشی آورده است: در هر ثانیه یک میلیون سلول در بدن ما می‌میرند؛ بنابراین، این سؤال ایجاد می‌شود که «سلول‌های مرده چه می‌شوند؟»

پژوهشگران آمریکایی دریافتند برخی سلول‌های بنیادی مرده در بدن پستانداران به غذای همسایگان خود تبدیل می‌شوند. توجه این سلول‌های بنیادی زنده توسط دو گیرنده حساس به «بوی بد» سلول مرده به سمت آن جلب می‌شود.

کاترین استوارت (Katherine Stewart)، زیست‌شناس سلولی از دانشگاه راکفلر در آمریکا، توضیح می‌دهد: این سازوکار فقط هنگامی عمل می‌کند که هر گیرنده، سیگنالی را که با آن هماهنگ است دریافت کند. اگر یکی از آن‌ها ناپدید شود، سازوکار دیگر عمل نمی‌کند؛ این یک روش عالی برای تمیز نگه داشتن ناحیه بدون مصرف سلول‌های سالم است.

این پژوهش روی فولیکول‌های موی موش‌ها در مراحل آخر زندگی انجام شد. پژوهش‌های قبلی نشان داده بودند وقتی سلول‌های پیاز موی موش می‌میرند، سلول‌های غلاف بیرونی پایینی پاکسازی اجساد را انجام می‌دهند؛ اما تا به حال، مشخص نبود چه اتفاقی می‌افتد که سلول‌های بنیادی فولیکول‌ها می‌میرند.

استوارت و همکارانش طی آزمایش‌های خود دریافتند وقتی سلول‌های بنیادی فولیکول مو (HFSCs) می‌میرند، همسایگانشان به‌سرعت آن‌ها را می‌بلعند؛ این رویداد قبل از این رخ می‌دهد که سلول‌های ایمنی، مانند ماکروفاژها، وارد عمل شوند و همین کار را انجام دهند. ماکروفاژها سلول‌های ایمنی بدن انسان هستند که سلول‌های مرده و سلول‌های سرطانی و میکروب‌ها را شناسایی می‌کنند و می‌بلعند.

به نظر می‌رسد سلول‌های بنیادی فولیکول مو با مهار التهاب، در برابر یک سیستم ایمنی بیش‌فعال از یکدیگر محافظت می‌کنند. هنگامی که سلول‌های بنیادی فولیکول مو قادر به خوردن یکدیگر نباشند، اجساد آن‌ها نگهداری طولانی‌مدت از استخر سلول‌های بنیادی را مختل می‌کنند.

از سوی دیگر، در مواردی که آنها می‌توانند یکدیگر را بخورند، برخی از سلول‌های بنیادی فولیکول مو تا شش سلول از سلول‌های در حال مرگ در همسایگی خود را مصرف می‌کنند.

اِلِن فیوکس (Elaine Fuchs)، زیست‌شناس سلولی که آزمایشگاه راکفلر را اداره می‌کند، توضیح می‌دهد: خوردن سلول‌های مرده راهی برای بازیافت سوخت برای تأمین انرژی است؛ اما سلول‌ها باید به محض پاکسازی زباله‌ها، به سرعت به شغل خود یعنی نگهداری از استخر سلول‌های بنیادی و ساختن موی بدن برگردند.

به نظر می رسد که کل فرآیند، به دقت از طریق دو گیرنده روی سلول‌های بنیادی فولیکول مو، که مانند کلیدهای «روشن» و «خاموش» عمل می‌کنند، کنترل می‌شود. یک گیرنده به سیگنال لیپیدی «مرا پیدا کن» که توسط یک همسایه در حال مرگ ترشح می‌شود، پاسخ می‌دهد. گیرنده دیگر به یک رتینوئیک اسید محرک رشد، که توسط سلول‌های سالم دیگر ترشح می‌شود، پاسخ می‌دهد.

استوارت می‌گوید: یک سلول در حال مرگ سازوکار شروع را تحریک می‌کند و زمانی که هیچ سلول مرده‌ای باقی نمانده باشد، سیگنال لیپیدی ناپدید می‌شود و فقط سیگنال رتینوئیک اسید سلول‌های سالم باقی می‌ماند.

پژوهشگران گمان می‌کنند این تشخیص سریع سلول‌های مرده ممکن است در بافت‌های دیگر بدن پستانداران نیز صورت پذیرد؛ هرچند اکنون پژوهش‌های بیشتری برای آزمایش این فرضیه لازم است.