نشست تغییر اقلیم کاپ ۲۹؛ از جنگ غزه و اوکراین تا انتخاب مجدد ترامپ

به گزارش خبرنگار گروه علمی ایرنا، نشست کاپ ۲۹ با موضوع تغییر اقلیم و با محوریت کاهش آلایندگی‌ها ۱۱ تا ۲۲ نوامبر (۲۱ آبان تا ۲ آذر) در باکو در حال برگزاری است. کاپ (COP) مخفف کنفرانس اعضای شرکت‌کننده/ Conference of the Parties است. اعضای شرکت‌کننده در این کنفرانس کشورهایی هستند که کنوانسیون چارچوب سازمان ملل متحد درباره تغییر اقلیم در سال ۱۹۹۲ را امضا کرده‌اند.

هدف این کنوانسیون پایدارسازی و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در جو زمین برای جلوگیری از مشکلات آتی تغییر اقلیم در جهان است. این معاهده سال ۱۹۹۲ توسط ۱۵۴ کشور در کنفرانس اوج زمین در ریودوژانیرو برزیل امضا شد. روند برگزاری نشست‌های کاپ با اولین کاپ در برلین در سال ۱۹۹۵ آغاز شد و بر اساس تصمیم کشورهای امضاکننده کنوانسیون هر سال ادامه داشته است.

کاپ ۲۹؛ دستور کار چیست؟

خبرگزاری رویترز امروز و همزمان با آغاز این نشست در گزارشی نوشت: هیات‌های مختلف سیاسی و علمی در باکو پایتخت جمهوری آذربایجان گرد هم آمده‌اند تا در مورد مهم‌ترین مساله نشست سالانه سازمان ملل متحد؛ یعنی تامین تعهد مالی تا ۱ هزار میلیارد دلار سالانه برای تامین هزینه‌ها و زیرساخت‌های محافظت از محیط زیست در کشورهای در حال توسعه رایزنی کرده و راه‌های تامین آن را بررسی کنند.

اولویت‌های مباحث این نشست، رقابت بر سر تامین منابع، سهم‌بندی کشورهای مختلف و سیاست‌گذاری دولت‌ها علیه نگرانی‌های اقتصادی، جنگ‌های اوکراین و غزه و انتخاب مجدد دونالد ترامپ به ریاست‌جمهوری آمریکا به عنوان شخصیتی است که تغییر اقلیم را انکار می‌کند.

آذربایجان میزبان نشست جاری سازمان ملل متحد باید موافقت سران کشورهای مهمان را با هدف مالی جدید جهانی برای جایگزینی ۱۰۰ میلیارد دلار تعهد فعلی، جلب کند. این تعهد در سال جاری پایان می‌یابد. جمهوری آذربایجان نیز که خود را مفتحر به میزبانی از اولین چاه‌های نفت جهان می‌داند، تحت فشار خواهد بود تا نشان دهد نسبت به تعهد کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی در مقایسه با نشست کاپ ۲۸ در دوبی پیشرفت کرده است.

درآمدهای نفت و گاز این کشور در سال ۲۰۲۳، ۳۵ درصد از اقتصاد باکو را به خود اختصاص داده؛ در حالیکه این نسبت دو سال گذشته ۵۰ درصد بوده است. دولت می‌گوید روند کاهش درامد نفت و گاز ادامه دارد و تقریباً ۳۲ درصد تولید ناخالص داخلی آن در سال جاری و ۲۲ درصد تا سال ۲۰۲۸ را تشکیل می‌دهد.

قبل از شروع مذاکرات اصلی در حد سران، نمایندگان کشورها باید بر سر برخی صورت‌جلسه‌های این نشست به توافق برسند؛ از جمله پیشنهاد لحظه آخری چین برای گنجاندن اختلافات تجاری به دستور جلسه.

پیشنهاد چین که به نمایندگی از گروه کشورهای بیسیک (BASIC) مطرح می‌شود مبتنی بر بررسی مجدد اقدامات تجاری محدودکننده مانند سازوکار تنظیم مرز کربن یا مالیات کربن است که از سال ۲۰۲۶ باید اجرا شود.

این نگرانی‌ها با وعده‌های انتخاباتی ترامپ مبنی بر اعمال تعرفه‌های ۲۰ درصدی بر همه کالاهای خارجی و ۶۰ درصدی بر کالاهای چینی تشدید شده است.

لی شو، مدیر مرکز آب و هوای چین در مؤسسه سیاست جامعه آسیا، گفت: درخواست چین نشان داد انتخاب مجدد ترامپ و تغییر در سیاست‌ها و احتمالا عمل نکردن واشنگتن به تعهداتش در توافق‌های بین المللی آب و هوایی، باعث شده چین نیز بخواهد قدرت خود را به رخ بکشد.

ترامپ پیش از این تغییرات اقلیمی را موضوعی فریبنده خوانده بود و در مبارزات انتخاباتی قول داد که در دوم ریاست‌جمهوری خود آمریکا را از توافق پاریس (۲۰۲۰)، خارج کند. اما اتحادیه اروپا، همراه با دولت جو بایدن، رئیس جمهور فعلی آمریکا، چین و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس را تحت فشار قرار داده بود تا به جمع کشورهای کمک کننده به تحقق توافق تغییر اقلیم بپیوندند.

شو گفت: اگر اتحادیه اروپا می‌خواهد درباره تأمین مالی زیرساخت‌های آب و هوا با چین و درباره اسناد تعهد ملی صحبت کند، بخشی از گفت‌وگو باید این باشد که چگونه تفاوت‌هایمان در تجارت و تعرفه‌ها را حل می‌کنیم.

نتایج انتخابات قوانین فیزیک را تغییر نمی‌دهد

با توجه به اینکه امسال گرم ترین سال ثبت شده است، کارشناسان معتقدند شرایط آب و هوایی شدید اکنون کشورهای ثروتمند و فقیر را به یک اندازه مساوی با چالش روبرو کرده است؛ سیل از آفریقا تا سواحل اسپانیا و ایالت کارولینای شمالی آمریکا را در نوردید و خشکسالی در آمریکای جنوبی، مکزیک و غرب آمریکا را تحت تاثیر قرار داد و همه از عوارض تغییر اقلیم به‌شدت متاثر شده‌اند.

کاوه گیلانپور، معاون راهبردی بین‌الملل مرکز غیرانتفاعی راه‌حل‌های اقلیم و انرژی گفت واقع در آرلینگتون آمریکا گفت: نتایج انتخابات قوانین فیزیک را تغییر نمی‌دهد. تا زمانی که جهان به طور جمعی تلاش های خود را افزایش ندهد، تأثیرات تغییر اقلیم به طور فزاینده‌ای شدید و مکرر خواهد شد و مردم زیادی در همه کشورها از جمله آمریکا آن را احساس خواهند کرد.

بسیاری در باکو نگران بودند که همکاری نکردن آمریکا می تواند کشورهای دیگر را به عقب نشینی از تعهدات اقلیم گذشته یا کاهش تعهدات آتی سوق دهد.

مارک وانهوکلن، سفیر آب و هوای اتحادیه اروپا از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳، در این مورد گفت: این وضعیت قطعا خطرناک است. مردم می‌گویند اگر آمریکا به عنوان دومین تولید کننده گازهای گلخانه ای و بزرگترین اقتصاد جهان، تعهدپذیر نباشد و اهداف خود را محقق نکند، ما چرا این کار را بکنیم؟