علیرضا اسدی در گفت‌وگو با خبرنگار کتاب ایرنا، درباره لزوم بازنگری و اصلاح روند ارائه یارانه به فعالان حوزه کتاب که به عنوان یکی از دغدغه‌های مهم معاونت فرهنگی در دولت چهاردهم اعلام شده است، بیان کرد: یارانه و حمایت از حوزه فرهنگ به خصوص کتاب در همه دنیا مرسوم است و برای همین در ایران هم باید برایش راهبردی در نظر گرفته شود تا منجر به رانت نشود.
اینکه معاونت فرهنگی تلاش می‌کند تا در مساله تخصیص یارانه، رویکرد جدیدی را رقم بزند، مساله مبارکی است
مدیر انتشارات نیماژ با اشاره به بازگشت سیدعباس صالحی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، گفت: با توجه به تجربه او در اقدامات فرهنگی، فکر می‌کنم دوباره وضعیت خوبی برای صنعت نشر رقم بخورد. اینکه معاونت فرهنگی تلاش می‌کند تا در مساله تخصیص یارانه، رویکرد جدیدی را رقم بزند، مساله مبارکی است. اما نکته این است که اکنون وضعیت مالی دولت تعریفی ندارد و به همین دلیل نمی‌تواند حمایت چشمگیری از حوزه نشر داشته باشد.
وی افزود: اگر در حوزه کتاب نگاه دولتی و حمایت‌های یارانه‌ای صورت نگیرد، به مراتب وضعیت بهتر خواهدبود. در چنین شرایطی هر کسی که ناشر جدی است و می‌تواند مسیر درستی را طی کند، در بازار باقی می‌ماند و کار می‌کند و ناشری که می‌خواهد با حمایت و یارانه و مسائل اینچنین ادامه دهد، باید درنظر داشته باشد که حمایت هم مَرهم مقعی است.
حمایت از صاحبان اصلی مشاغل انجام نشد
اسدی با بیان اینکه ارائه یارانه و خریدهای دولت یازدهم و دوازدهم در اتاق شفاف انجام می‌شد، ادامه داد: تمام ناشرانی که کاغذ دریافت می‌کردند، در فهرستی که منتشر می‌شد، مشخص بودند. این رویکرد مانع هرگونه رانت و لابی می‌شد.
وی با بیان اینکه در دولت سیزدهم صنعت نشر به نوعی رو به تعطیلی رفت، افزود: اگر قرار بود وضعیت به آن شکل ادامه پیدا کند مشخص نبود که چه آینده‌ای در انتظار صنعت نشر بود، زیرا وقتی وارد هر حوزه‌ای می‌شدیم می‌دیدم که مساله بزرگی وجود دارد. فضا هم قابل رقابت نبود، زیرا ناشری به این دلیل که از ناشران خودی آن دوره بود، می‌توانست کاغذ یارانه‌ای دریافت و با توجه به آن برای کتاب قیمت‌گذاری کند، در حالی که ناشر دیگری که خودی نبود، کاغذ دریافت نمی‌کرد و مجبور بود با توجه به بازار آزاد برای کتاب قیمت‌گذاری کند.
مدیر انتشارات نیماژ با اشاره به اینکه تجربه در بحث ارائه یارانه نشان داده است که این مساله با رانت همراه است، گفت: این روند موجب شد حمایت از صاحبان اصلی مشاغل که وسط گود فعالیت می‌کنند، خیلی کم باشند و بیشتر حیف‌ومیل شده و مسیر هدفمندی شکل نگرفته است.
اسدی اظهار داشت: در دولت سیزدهم یارانه‌ها به افراد خودی اعطا می‌شد و آنها سهمیه کاغذ دریافت می‌کردند و خریدهای کتاب از گروه‌های خاص صورت می‌گرفت؛ هیچ‌وقت اعلام نشد که این کاغذها به کدام ناشران اعطا شده است. هیچ‌وقت هیچ‌جا مطرح نشد که کاغذها به کدام ناشران تخصیص داده شده است.
کتاب‌هایی که نباید در فهرست خرید وزارت فرهنگ باشد
اسدی با تاکید بر اینکه اقتصاد صنعت نشر باید خودش را پیدا کند و روی پای خودش بایستد، ادامه داد: حمایت و یارانه باید در حوزه‌های دیگر مانند حمایت از مولفان تاثیرگذار و درجه یک انجام شود. اگر می‌خواهند خرید کتاب انجام شود، باید توجه داشته باشند، کتابی که با کمک گرفتن از جست‌وجوگر ترجمه شده است، نباید در فهرست کتاب‌های خریداری شده باشد.
کتابی که با کمک گرفتن از جست‌وجوگر ترجمه شده است، نباید در لیست کتاب‌های خریداری شده باشد
مدیر انتشارات نیماژ با اعلام اینکه برخی از ناشران کتاب‌ها را در تعداد محدود منتشر و بعد از تصویب شورای خرید کتاب، به تعداد مورد نیاز منتشر می‌کنند، گفت: زمانی که بحث خرید کتاب راه می‌افتد تعدادی از ناشران به سرعت کتاب تولید می‌کنند، در حالی که برای مثال این تولید سه نسخه بیشتر نیست و فقط برای اعلام وصول است، زمانی که این کتاب در شورای خرید مطرح می‌شود، در صورت تایید شورای خرید، به همان تعداد چاپ می‌کنند. این حیف و میل کردن یارانه است.
وی افزود: شاید در شورای خرید از ناشری که قائل به تالیف و ترجمه است، برای انتشار کتاب وقت می گذراد و هزینه می‌کند، ویراستار تصویری و صوری دارد و برای یک کتاب زمان می‌گذارد، کتابی خریداری نشود و اگر خریداری می‌کنند شاید به آن اثر هم با چشم کتابی که کتاب‌سازی شده نگاه می‌شود.
می‌توان به فرمول ریاضی در بحث یارانه رسید
اسدی با اشاره به اینکه بازار نشر عجیب و گسترده نیست، ادامه داد: در بازار نشر می‌توان تشخیص داد که چه کسی دلال است، چه کسی کار فرهنگی انجام می‌دهد، چه کسی خدمت و چه کسی خیانت می‌کند. یا چه کسی آمده تا از یارانه بهره ببرد؛ این واقعا مساله جدی است و وزارت فرهنگ می‌تواند تشخیص دهد که کدام ناشر در نمایشگاه کتاب چه می‌کند. در نمایشگاه ناشری که واقعا کار می‌کند و ناشر کتاب‌ساز مشخص است.
قبل از اینکه تقسیم یارانه شروع شود، رانت‌بازها مسیر را پیدا می‌کنند
مدیر انتشارات نیماژ با تاکید بر نقش پررنگ همفکری مسئولان با صنف برای اتخاذ تصمیم، گفت: به عنوان مدیر نشر، نقطه نظرهایی دارم و فکر می‌کنم برای موضوع یارانه قابل استفاده باشد. اگر کارشناسی انجام شود و اگر با افراد نخبه و صاحب سبک مشورت شود، در نهایت می‌توان به شکل اصولی به فرمول ریاضی درست در بحث یارانه رسید، زیرا وقتی موضوع یارانه مطرح است، قبل از اینکه تقسیم یارانه شروع شود، رانت‌بازها مسیر را پیدا می‌کنند.
وی ادامه داد: باید جلوی رانت را گرفت تا در نتیجه حمایت دولت، اتفاقی بیفتد که منجر به حمایت صنعت نشر شود، نه اینکه پیکر نحیفی که از نشر باقی مانده است، از بین برود. مسئولان فعلی وظایف سختی دادند باید هم مسائل و مشکلات بررسی و سازوکاری از نو ساخته شود.
نظر شما