تبلیغات «جمعه سیاه»، حراج واقعی یا شگرد کلاهبردارانه

به گزارش ایرنا، جمعه سیاه یا «بلک فرایدی»(Black Friday) مصادف با آخرین جمعه ماه نوامبر(۹ آذر) است که در این روز بسیاری از فروشگاه‌ها در برخی کشورها، حراج‌های بزرگی برای فروش کالاهای خود در نظر می‌گیرند.

هرچند این رویداد نشات گرفته از کشورهای غربی است اما در چند سال اخیر در خاورمیانه از جمله ایران نیز وارد شده و در نیمه نخست آذر شاهد تبلیغات وسیعی با عنوان‌هایی مانند «جمعه سیاه»، «بلک فرایدی» یا «حراجمعه» در فروشگاه‌های مختلف بویژه آنلاین(برخط) هستیم که تخفیف‌های زیادی برای کالاهای خود در نظر گرفته‌اند، تخفیف‌هایی که در نگاه نخست بسیار جذاب به چشم می‌آیند اما بنظر می‌آید که بیشتر اغواکننده و فریبنده هستند.

تبلیغات جمعه سیاه از چند روز گذشته در فضای مجازی و مراکز خرید بزرگ و کوچک کشورمان فراوان به چشم می‌خورد، نگاهی اجمالی به صفحات برخی از فروشگاه‌های آنلاین بزرگ نشان می‌دهد که این تبلیغات تا حراجی‌های ۹۰ درصدی هم پیش رفته است که شگفتی و علامت سووال بزرگی برای کاربران در باره صحت و سقم آنها ایجاد می کند.

بعنوان مثال در این حراجی‌ها شاهد عرضه برخی از انواع گوشی‌های تلفن همراه با ۹۰ درصد تخفیف یا برخی تجهیزات تلفن همراه با ۶۰ تا ۷۰ درصد تخفیف هستیم؛ البته زمان فروش برخی از کالاهایی که تخفیف زیادی برای آنها در نظر گرفته شده، فقط مختص همان روز جمعه سیاه اعلام شده است و مشخص نیست که چگونه قرار است این سایت ها یا فروشگاه‌ها بتوانند حجم بالای کاربران و مراجعه‌کنندگان را در آن روز پاسخ دهند و چند نفر موفق به خرید این کالاها شوند.

بسیاری از مردم معتقدند که این قبیل تبلیغات و حراجی‌ها واقعی نیست و در موارد زیادی، قیمتی که پس از اِعمال تخفیف اعلام شده، حتی از قیمت قبلی کالا نیز بالاتر است زیرا عده‌ای با جعل و کلاهبرداری، قیمت اولیه کالا را بالا می‌برند و سپس روی آن تخفیف می‌دهند که عملا سودی نصیب خریداران نمی‌شود.

تعدادی نیز می گویند که این تخفیف‌های ویژه بیشتر برای کالاهای بی‌کیفیت یا تاریخ مصرف گذشته صورت می‌گیرد و برخی فروشندگان، کالاهایی که در انبار مانده و قابل فروش نیست را در چنین روزهایی با عنوان تخفیف جمعه سیاه عرضه می‌کنند، هرچند ممکن است برخی از این تبلیغات هم واقعی باشد اما تعداد آنها بسیار محدود بوده و به شانس و اقبال زیادی برای خرید آن نیاز است.

تبلیغات عجیب و غریب جمعه سیاه، این روزها دستمایه برخی از طنزپردازان و شبکه های اجتماعی شده و شوخی‌های زیادی با آنها صورت گرفته است؛ در برخی تصاویر و مطالب طنز به موضوع کلاهبرداری یا قاچاق و غیراصل بودن کالاهایی که با چنین تخفیف های زیادی به بهانه جمعه سیاه عرضه می شود پرداخته شده که البته بسیاری از آنها دور از واقعیت نیست هرچند اطلاع‌رسانی‌هایی نیز توسط رسانه‌های مختلف برای آگاه‌سازی مردم در باره تخفیف‌های نامتعارف در چند سال اخیر صورت گرفته است.

غیرواقعی بودن تخفیف‌های نامتعارف «جمعه سیاه»

به گفته رییس انجمن حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان استان اصفهان، سال گذشته با بررسی‌های میدانی که از سوی این انجمن صورت گرفت مشخص شد که تخفیف‌های نامتعارف به مناسبت جمعه سیاه، غیرواقعی بوده است.

مجتبی برزگر در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با تاکید بر اینکه انجمن حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان اصفهان امسال در این زمینه ورود پیدا کرده است، افزود: اعلام تخفیف بیش از ٢٠ درصد خلاف قانون است و هرگونه تبلیغ در این زمینه قابلیت پیگرد دارد.

وی تاکید کرد: درصد تخفیف بیش از آنچه بطور قانونی مقرر شده است، حمایت از مصرف‌کننده نیست بلکه توهین به شعور اوست، مگر واحدهای صنفی مثلا بر روی یک کالا تا ۵۰ درصد سود نصیبشان می‌شود که تا ۵۰ درصد و در مواردی بیشتر به مردم تخفیف می‌دهند، این تخفیف مصداق فریب مردم است.

برزگر با بیان اینکه طبق قانون نظام صنفی، برگزاری حراج، تعریف و شرایط خاص خود را دارد، افزود: برگزاری حراج در پایان هر فصل با اخذ مجوز از اتحادیه مربوطه و نصب تابلو در محل واحد صنفی می‌تواند انجام شود.

وی ادامه داد: حداکثر تخفیف در این شرایط ٢٠ درصد است و برگزاری حراجی تحت هر عنوان غیر از شرایط مندرج در قانون تخلف محسوب می‌شود.

وی با تاکید بر اهمیت نقش نظارتی دستگاه‌های مربوطه بر این موضوع تصریح کرد: انجمن حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان با توجه به وظیفه ذاتی که دارد در جایی که حقوق مردم تضییع می‌شود گزارش و شکایت خود را به نهادهای نظارتی اعلام می‌کند.

پیگیری شکایت‌های مردمی

رییس انجمن حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان استان اصفهان خاطرنشان کرد: افرادی که حقوق خود را در این زمینه تضییع شده می‌بینند یا متوجه کلاهبرداری در این قبیل حراجی‌های نامتعارف می‌شوند، می‌توانند به انجمن حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان و نهادهای نظارتی مانند تعزیرات حکومتی و اداره کل صنعت، معدن و تجارت مراجعه کرده یا با شماره تلفن‌های ١٣٥ و ١٢٤ تماس بگیرند و شکایت خود را ثبت کنند.

برزگر با بیان‌اینکه فروشگاه‌های اینترنتی مشمول قانون تجارت الکترونیکی هستند، افزود: در قانون مذکور بطور صریح، حفظ حقوق مصرف‌کننده مورد تاکید بوده و برای متخلفان مجازات در نظر گرفته است.

وی، نهاد ناظر بر فروشگاه‌های اینترنتی را سازمان حمایت از حقوق تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان عنوان کرد.

رییس انجمن حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان اصفهان بر ضرورت اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی به مردم از طریق رسانه‌ها و فضای مجازی در زمینه تبلیغات و تخفیف‌های نامتعارف در رویدادهایی مانند جمعه سیاه تاکید کرد و گفت: تاکید می‌شود مردم در چنین مناسبت‌هایی فریب تخفیف‌های اغواگر را نخورند و کالاهای با تخفیف‌های نامتعارف خریداری نکنند.

پلیس فتا(فضای تبادل اطلاعات) نیز در باره ترفندهای مختلف کلاهبرداران اینترنتی با تبلیغ خرید حراج جمعه سیاه(Black Friday) به کاربران هشدار داد و به خریداران اینترنتی تاکید کرد که قبل از پرداخت وجه در باره صحت و سلامت اجناس خریداری شده اطمینان حاصل کنند، فریب وعده‌های پوچ و تبلیغات اغواکننده کلاهبرداران را نخورند و قبل از اطمینان از اصالت و مدارک کالا، اقدام به پرداخت بیعانه نکنند.

همچنین توصیه شده است که مردم قبل از خرید از قیمت‌های واقعی مطلع شوند، از فروشگاه‌های معتبر و مجاز خرید کنند و هرگونه انتقال پول از طریق درگاه‌های بانکی انجام شود.