میزبانی تالاب های لرستان از پرندگان مهاجر

به گزارش ایرنا اکوسیستم های آبی غنی لرستان به دلیل بهره مندی از شرایط مطلوب، هر ساله با فرا رسیدن فصل سرما زیستگاهی امن و گسترده برای حضور و زمستان گذرانی پرندگان مهاجری است که پس از سپری کردن مسافت های طولانی در این زیستگاه ها فرود آمده اند.

تالاب ها و زیستگاه های آبی لرستان یکی از زیباترین جاذبه های طبیعی این استان هستند که با ظرفیت قابل توجه اکوسیستمی در این استان علاوه بر اینکه زیبنده جلوه های گردشگری به شمار می روند، با توجه به شرایط مناسب زیست، هر ساله با شروع فصل سرما مامنی دلپذیر برای پرندگان مهاجر به شمار می روند و با آغوشی باز پذیرای جمعیت ده ها هزار قطعه ای از پرندگان هستند.

پرندگان مهاجر نیز علاوه بر جذابیتی که از مبحث پرنده نگری برای زیستگاه های آبی ایجاد می کنند در حقیقت راویان غنای زیستی منابع آبی هستند که در کنار این زیستگاه ها آرام گرفته و پس از مدتی به مسیر خود ادامه می دهند.

استان لرستان از گذشته بسیار دور تاکنون به دلیل بهره مندی از منابع آبی، دارای زیستگاه های غنی برای پرندگان آبزی و کنار آبزی است و در سالیان گذشته هم با وجود تغییرات دمایی و ساختاری همچنان یکی از زیستگاه های اصلی برای پرندگان آبزی به ویژه پرندگان مهاجر به شمار می رود و یکی از مهمترین مسیرهای عبور پرندگان مهاجر از کریدورهای شمال و جنوب بوده است.

لرستان علاوه بر بهره مندی از سدها و رودخانه های قابل توجه، دارای منابع غنی تالابی است به نحویکه براساس بررسی های زمین شناسی، تالاب های ۱۱ گانه معروف پلدختر حدود ۱۰ تا ۱۱ هزار سال پیش بر اثر وقوع زلزله ای به بزرگی بیش از هفت ریشتر به وجود آمده اند که موجب رانش لایه های سنگی یال شمالی طاقدیس کبیرکوه و مسدود شدن رودخانه های سیمره و کشکان شده است که اکنون پس از گذشت سالیان بسیار طولانی همچنان از مهمترین زیستگاه های پرندگان مهاجر به شمار می روند.

اکوسیستم آبی تالاب ها از مهمترین محیط های طبیعی برای پیشگیری از گرد و غبار، تولید محصولات شیلاتی، حفظ سطح آب مناطق کشاورزی، تولید چوب، ذخیره آب و کاهش بلایای طبیعی و به ویژه سیلاب است که در راستای تثبیت خطوط ساحلی، از بین رفتن مواد زائد، تصفیه آب، ایجاد چشم اندازهای زیبای طبیعی و بستر مناسب برای حیات بسیاری از گونه های جانوری و گیاهی جایگاه ارزشمندی دارند.

همچنین تالاب های تنور در دورود، بیشه دالان بروجرد، رودخانه های لرستان از جمله کشکان و سدهای آبی این استان با وجود شرایط اقلیمی و آب و هوای متناسب همواره زیستگاه پرندگان مهاجر در فصول سرد سال هستند.

حضور پرندگان مهاجر در میان زیستگاه های غنی آبی این استان علاوه بر اینکه جذابیت این مناطق را دوچندان می کند، ظرفیت مناسبی برای توسعه صنعت گردشگری در اطراف این منابع آبی و همچنین ایجاد ظرفیت های پرنده نگری است.

مهاجرت پرندگان به تالاب های لرستان آغاز شد

کامران فرمان پور سرپرست حفاظت محیط زیست لرستان گفت: مهاجرت پرندگان مهاجر به استان با شروع فصل سرد همراه می باشد که طی روزهای گذشته با بارندگی ها و سرد شدن هوا آغاز شده است بر این اساس سرشماری ها در پاییز و زمستان انجام می شود.

وی ادامه داد: پرندگان مهاجرت زمستانه خود را از از عرض های جغرافیایی بالا به سمت عرض های جنوبی شروع می کنند و در امتداد مسیر مهاجرت خود وارد تالاب ها و آبگیرهای کشور می شوند.

وی عنوان کرد:لرستان با وجود بیش از ۱۸ سایت اصلی شامل تالاب، آبگیر، رودخانه و سد یکی از مهمترین، غنی ترین و امن ترین زیستگاه های مهاجرتی به شمار می رود که در این فصل پذیرای بیش از هزاران پرنده آبزی و کنار آبزی است.

فرمان پور اظهار داشت: از مهمترین مراکز پذیرش پرندگان مهاجر در لرستان می توان به تالاب های ۱۱گانه پلدختر، تالاب تنوردر، تالاب بیشه دالان بروجرد، تالاب خروسان ازنا و همچنین رودخانه های خرم آباد، کشکان، دو آب، کهمان، گهر رود، تیره و ماربره و سدهای مروک، ایوشان، هاله، خان آباد و حوضیان اشاره کرد.

سرپرست حفاظت محیط زیست لرستان گفت: با بررسی های انجام شده هرساله گونه هایی چون انواع باکلان، حواصیل خاکستری، حواصیل سفید بزرگ، اگرت کوچک، لک لک سفید، لک لک سیاه ،گاو چرانک، چوب پا، دیدومک، فلامینگو، گیلار ، اردک ارده ای، اردک سرسبز، خوتکا، اردک سرحنایی، اردک تاجدار، اردک بلوطی، اردک سیاه کاکل، فیلوش، اردک نوک پهن، خوتکا ابرو سفید،انواع آبچلیکها، کاکایی ها، سلیمها و انواع کشیمها وارد تالاب و آبگیرهای استان می شوند و زمستان گذرانی می کنند.

فرمان پور با اشاره به تجهیز اکثر تالاب های استان به سیستم پایش برخط تصریح کرد: با توجه به حضور پرندگان مهاجر در منابع آبی استان، پایش های مستمری جهت حفظ امنیت این پرندگان در سطح تالاب ها و منابع آبی صورت می پذیرد.

وی گفت: این استان یکی از کریدورهای اصلی مهاجرت پرندگان در سطح کشور به شمار می رود که هر ساله شاهد حضور انواع متفاوتی از این پرندگان هستیم.

فرمان پور با بیان اینکه لرستان در مسیر مهاجرت های داخلی و خارجی پرندگان قرار دارد، یادآور شد: تالاب های این استان اغلب مسیر زمستان گذرانی پرندگان مهاجر هستند، اما در برخی فصول نیز پرندگان بومی کشور تالاب های استان را مقصد مهاجرت خود قرار می دهند.

وی بیان کرد:با افزایش حفاظت فیزیکی زیستگاه های تالابی و مراکز مهم تجمع پرندگان آبزی در استان حدود ۲۰ سایت زمستان گذرانی پرندگان مهاجر در استان شناسایی شده است.

فرمان پور بیان کرد: با توجه به اقدامات حفاظتی، گشت، کنترل، بیتوته ماموران یگان حفاظتی و راه اندازی ۱۱ پاسگاه محیط بانی در استان، تنوع و جمعیت حیات وحش سطح استان افزایش یافته و این در حالی است که به دلیل بهره مندی از ظرفیت های آبی مناسب به ویژه در سال های اخیر به دلیل بارندگی های قابل توجه، شمار و گونه پرندگان مهاجر در استان افزایش یافته است.

زمستان گذرانی ۱۲ هزار قطعه پرنده مهاجر در لرستان

فرمان پور گفت: هرساله همزمان با سراسر کشور، سرشماری پرندگان مهاجر در فصل سرد سال در سطح این استان نیز انجام می گیرد که طی سرشماری و مطالعات انجام شده طی سال های گذشته، به طور معمول حدود ۷۰ تا ۸۰ گونه پرنده مهاجر در سطح تالاب های لرستان مشاهده می شود.

وی با بیان اینکه تنوع ارتفاعی تالاب های لرستان ظرفیت بسیار خوبی برای تنوع زیستی و حضور متنوع پرندگان مهاجر در استان شده است، عنوان کرد: سال گذشته ۱۲هزار پرنده در سطح تالاب ها و کنار رودخانه های لرستان مشاهده شد.

سرپرست حفاظت محیط زیست لرستان با اشاره به شرایط حفاظتی از زیستگاه های لرستان در صورت وضعیت مطلوب بارندگی در استان افزود: پیش بینی می شود امسال نیز شاهد مهاجرت جمعیت بیشتری از پرندگان مهاجر در زیستگاه های آبی باشیم.

وی اظهار داشت: ۲۵۰ گونه پرنده در لرستان وجود دارد که ۳۰ درصد تنوع زیستی کشور را شامل می شود و این استان به دلیل دارا بودن آب و هوای چهار فصل محل مناسبی برای هدف پرندگان مهاجر است.

مشاهده گونه های متفاوتی از پرندگان مهاجر در لرستان

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی حفاظت محیط زیست لرستان نیز افزود: گونه های متفاوتی از پرندگان مهاجر طی روزهای گذشته در تالاب ها و کنار رودخانه های این استان مشاهده شده اند.

محمد نبی حسنوند گفت: با بررسی های انجام شده از حضور پرندگان مهاجر در تالاب های استان، انواعی از حواصیل زرد، حواصیل خاکستری، مرغ ماهیخوار، چنگر، کشیم، لک لک، اگریت، آب چیلک، سلیم طوقی، بالکان و کوپا با جمعیت کم مشاهده شده است.

وی افزود: گونه های ۲ نوع پرندگان بومی و مهاجر در زیستگاه های این استان زندگی می کنند که مهاجران در فصول پاییز و زمستان در تالاب ها و آبگیرهای این استان زمستان گذرانی می کنند.

وی با بیان اینکه ۱۶ تالاب فصلی و دایمی در لرستان وجود دارد، اظهار داشت: علاوه بر مشاهده پرندگان مهاجر در مسیر مهاجرت های خارجی، تالاب ها و آبگیرهای استان در مسیر مهاجرت داخلی نیز قرار دارند و مهمترین مراکز پذیرش پرندگان مهاجر در استان تالاب های پلدختر، دشت سیلاخور (تنوردر، رودخانه های تیره و ماربره) بیشه دالان بروجرد، خروسان ازنا، رودخانه ها و منابع آبی و سدهای مروک، ایوشان، هاله، خان آباد و حوضیان هستند.

حسنوند از حضور پرنده هایی از راسته های پلیکان سانان، کشیم سانان، غازسانان، درناسانان و ابچیلک سانان در لرستان خبر داد و یادآور شد: طی سال های گذشته پلیکان سفید، بالکان، حواصیل خاکستری، حواصیل سفید بزرگ، اگرت کوچک، لک لک سفید، لک لک سیاه، غاز خاکستری، غازپیشانی سفید، فلامینگو، قوی گنگ قوی فریادکش، گیلار، اردک ارده ای، اردک سرسبز، خوتکا، اردک سرحنایی، اردک بلوطی، اردک سیاه کاکل، فیلوش، اردک نوک پهن، خوتکا ابرو سفید، انواع آبچیلک ها، کاکایی ها، سلیم ها مشاهده شده است.

۱۸ سایت اصلی زمستان گذرانی در لرستان وجود دارد

رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: در حال حاضر با توجه به اینکه به تازگی مهاجرت پرندگان مهاجر در استان آغاز شده است گونه های خروس کلی و حواصیل ها در سطح تالاب ها و آبگیرهای استان مشاهده شده است.

محسن امیری افزود: با توجه به اینکه کشور ایران در مسیر مهاجرت پرندگان قرار دارد لرستان نیز به دلیلی بهره مندی از منابع آبی متنوع یکی از زیستگاه های اصلی آنها به شمار می رود.

وی ادامه داد: لرستان شرایط مناسبی به لحاظ امنیتی، تامین غذا، استراحت و زمستان گذرانی این پرندگان دارد و با توجه به مطالعات انجام شده در حال حاضر این استان دارای ۱۸ سایت اصلی تجمع پرندگان آبزی وکنار آبزی است.

وی عنوان کرد: لرستان به دلیل شرایط مناسب، طی سال های گذشته شاهد جمعیت های ۱۰ تا ۲۰ هزار قطعه ای این پرندگان در زیستگاه های آبی استان بوده است و سال گذشته نیز ۱۲ هزار قطعه پرنده مهاجر در سطح تالاب و آبگیرهای این استان مشاهده شد.

لرستان در کریدور مهاجرت پرندگان مهاجر قرار دارد

امیری گفت: براساس مشاهدات و رصدهای انجام شده طی روزهای گذشته سومین رکورد گونه کمیاب هوبره در بروجرد مشاهده است که به دلیل ضعف جسمانی، زنده گیری، مداوا و در زیستگاهی که مشاهده شده بود رها سازی شد.

وی اظهار داشت: این گونه کمیاب طی سال های گذشته نیز در آبگیرهای دلفان و دورد نیز مشاهده شده است.

امیری بیان کرد: اغلب پرندگان مهاجر این استان از مرزهای جغرافیایی یوگسلاوی سابق، روسیه و اسکاندیناوی به سمت عرض های جنوبی کشور ایران و استان لرستان مهاجرت می کنند.

وی با بیان اینکه لرستان در کریدور مهاجرت های پرندگان مهاجر قرار دارد ، اضافه کرد: این استان به دلیل شرایط آب و هوایی، اقلیم مناسب، تالاب ها، سدها و آبگیرهای غنی یکی از مهمترین مسیر مهاجرت پرندگان مهاجر است که برخی از آنها مانند اردک بلوطی، در تالاب های پلدختر، انواع کشیم و آب چیلک ها به دلیل رده حفاظتی در معرض خطر انقراض قرار دارند.

رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان با اشاره به ساختار فیزیکی و بدنی متفاوت پرندگان مهاجر در استان بیان کرد: برخی از این پرندگان آبزی و برخی ماند اگریت و حواصیل کنار آبزی هستند.

سرشماری همزمان پرندگان مهاجر لرستان با حضور ۱۰ تیم متخصص

امیری گفت: همه ساله سرشماری پرندگان مهاجر به شکل منظم از طریق ۱۰ تیم مجهز و متخصص با استفاده از دوربین های عکاسی و چشمی در سطح تمامی شهرستان ها و آبگیرهای استان انجام می شود.

وی با تاکید بر تلاش در راستای کاهش خطا و احصای دقیق ترین آمار اظهار داشت: هر ساله تلاش شده است سرشماری پرندگان مهاجر در کوهتاه ترین فاصله و با بیشترین سطح پوشش در زیستگاه های آبی استان انجام شود.

وی افزود: به دلیل امکان جابجایی پرندگان مهاجر در سطح زیستگاه های آبی، این سرشماری ها در مدت یک تا چند روز انجام و تکمیل می شود و شمارش ها پس از ثبت مشاهدات و رصد جمعیتی پرندگان، به صورت دقیق براساس ثبت رکوردها انجام خواهد شد.

امیری با اشاره به پیگیری های انجام شده برای راه اندازی سایت پرنده نگری در این استان بیان کرد: موضوع پرنده نگری صنعت پاکی است که در دنیا بدون کوچکترین خسارت به محیط زیست با کمترین ابزار به مشاهده می پردازد و بسیار پر درآمد است.

وی افزود: تاکنون ۵۴۰ گونه پرنده در ایران شناسایی شده که معادل کل پرندگان قاره اروپا است و این ظرفیت نیازمند توجه و راه اندازی کسب و کارهای بدون آسیب و پر درآمد می باشد.

رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان تاکید کرد: در این راستا فرهنگ سازی و ارایه آموزش های لازم برای ترغیب و درآمد زایی در حوزه پرنده شناسی سهم بزرگی در اشتغالزایی و رونق اقتصادی استان خواهد داشت.

موردی از آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در لرستان مشاهده نشده است

امیری گفت:با توجه به رصدها و پایش های مستمر موردی از بروز آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در استان مشاهده نشده است و هر ساله با همکاری دامپزشکی رصد تالاب ها و آبگیرهای استان با همکاری و گشت و کنترل های مشترک با حضور دامپزشکی استان انجام می شود.

وی با بیان اینکه رصد و پایش ها در حال حاضر آغاز شده است اظهار داشت: در صورت مشاهده هر موردی از شیوع بلافاصله اکیپ مجهز دامپزشکی نمونه برداری را انجام می دهد و موارد، گزارش می شود.

وی ادامه داد: طی چند سال اخیر نیز مواردی از آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در میان پرندگان مهاجر و بومی استان ثبت و گزارش نشده است.

حضور ۴۳ گونه پرنده مهاجر در تالاب‌های پلدختر

رییس اداره حفاظت محیط‌زیست پلدختر گفت: ۴۳ گونه از ۱۴ خانواده و ۶ راسته پرنده در تالاب‌های این شهرستان مشاهده و رکورد شده است که چنگر اوراسیایی و کشیم بزرگ و کوچک عمده پرندگان آبزی و کنار آبزی در تالاب‌های پلدختر هستند.

علی آبسری نژاد افزود: فلامینگو، حواصیل‌ها از جمله خاکستری، اگرت بزرگ، اگرت کوچک، بوتیمار، اردک سانانی مثل اردک سرسبز، اردک سر حنایی، خوتکا، آنقوت،خروس کولی، سلیم‌ها، غاز خاکستری، تنجه، گیلار،باکلان بزرگ و کوچک نمونه‌هایی از پرندگان آبزی و کنار آبزی تالاب‌های پلدختر می باشند.

وی اظهار داشت: برخی از این پرندگان طبق آخرین فهرست طبقه‌بندی حفاظتی مهره‌داران کشور بر اساس بند «ت» ماده سه قانون شکار و صید، در زمره گونه‌های در معرض خطر انقراض محسوب می‌شوند که این موضوع اهمیت این زیستگاه‌ها را می‌رساند.