هرچند این موضوع[۱] به سال ۲۰۲۳ (۱۴۰۲) مربوط می‌شود و برخی نمایندگان دموکرات کنگره نیز در حال پیشبرد طرحی قانونی علیه آن هستند، اما در بحبوحه انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ بار دیگر در کانون توجه رسانه‌ها و منتقدان ترامپ قرار گرفت و این ادعا مطرح شد که ترامپ می‌خواهد در صورت پیروزی، دستورکارهای این گزارش را اجرایی کند.
اکنون که انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ (۱۴۰۳) در آمریکا به پایان رسیده و دونالد ترامپ پیروز این انتخابات شده، گمانه‌ها در رابطه با اجرایی‌شدن اهداف مندرج در پروژه ۲۰۲۵ افزایش یافته است. در این گزارش، ضمن ارائه تعریفی کلی از مهمترین اصول و اهداف این پروژه، به جایگاه احتمالی آن در دولت دوم ترامپ و همچنین، به بررسی نگاهی که نویسندگان پروژه ۲۰۲۵ به ایران دارند، می‌پردازیم.
پروژه ۲۰۲۵ یک طرح اولیه برای تغییرات بنیادین در سیاست داخلی و خارجی آمریکاست که توسط مقام‌های سابق دولت ترامپ با مشارکت بنیاد هریتیج تالیف و منتشر و برای تدوین آن از بیش از ۴۰۰ محقق و متخصص سیاست داخلی و بین‌المللی آمریکا در بیش از ۱۰۰ سازمان محافظه‌کار استفاده شده است
پروژه ۲۰۲۵ یک طرح اولیه برای بازسازی بنیادی در شاخه اجرایی دولت فدرال آمریکاست که توسط مقام‌های سابق دولت ترامپ با مشارکت بنیاد هریتیج[۲] ، تالیف و منتشر شده است. بنیاد هریتیج پروژه ۲۰۲۵ (۱۴۰۴) را یک جنبش تاریخی معرفی کرده که توسط بیش از ۱۰۰ سازمان معتبر از همه جنبش‌های محافظه‌کار گرد هم آمده است تا دولت عمیق [۳] را از بین ببرد و دولت را به مردم بازگرداند. این پروژه محصول کار بیش از ۴۰۰ محقق و متخصص سیاست از سراسر ایالات متحده آمریکاست.[۴]
پروژه ۲۰۲۵ شامل فهرستی طولانی از توصیه‌های سیاسی است که تقریباً بر هر جنبه‌ای از زندگی آمریکایی، از مهاجرت و حقوق سقط جنین گرفته تا آزادی بیان و عدالت نژادی تأثیر می‌گذارد. مهمترین مواردی که در اهداف این سند آمده و مخالفان آن، آنها را به عنوان نقض قانون اساسی و نقض حقوق آمریکایی‌ها مطرح می‌کنند شامل موارد زیر است:
منع سقط جنین
منع سقط جنین از طریق ممنوع کردن فروش دارویی که برای آن استفاده می‌شود و احیای قانون قرن نوزدهمی کامستوک[۵] برای ممنوعیت ارسال هرگونه دارو، تجهیزات یا مواد سقط جنین از طریق خدمات پستی ایالات متحده، از جمله مهمترین اهداف پروژه ۲۰۲۵ است که با هدف تقویت بنیان خانواده مطرح می‌شود. این هدف، مخالفت‌های بسیاری را در حزب دموکرات در ایالات متحده برانگیخته است. مخالفان بر این باورند محدودکردن شدید دسترسی به سقط قانونی جنین در سراسر این کشور، نقض فاحش حقوق مردم آمریکاست و با اصول قانون اساسی در تضاد است.
اخراج دسته‌جمعی
یکی دیگر از اهداف پروژه ۲۰۲۵، مقابله با موج مهاجرت‌های غیرقانونی و محدودکردن مهاجرت به صورت کلی به ایالات متحده آمریکاست. این کار از طریق اخراج و یورش‌های دسته جمعی علیه کانون‌های مهاجرلن غیرقانونی، پایان دادن به شهروندی با حق تولد، جدا کردن خانواده‌های مهاجران و از بین بردن سیستم پناهندگی در ایالات متحده، صورت می‌گیرد. مخالفان این سند معتقدند جدای از اینکه این یک نقض فاحش حقوق بشر به شمار میرود، بلکه با قانون اساسی آمریکا نیز در تضاد است؛ چرا که آمریکا کشوری است که بر پایه مهاجران شکل گرفته و نقطه قوت آن، جذب نخبگان مهاجر است.
نظارت بدون ضمانت دولت بر داده‌های اینترنتی مردم
هدف دیگری که پروژه ۲۰۲۵ دنبال میکند و مخالفان این طرح، آن را نقض فاحش حقوق مردم می‌دانند، نظارت گسترده دولت بر شرکت‌های فناوری و داده‌های جمع‌آوری شده از کاربران اینترنتی این شرکت‌ها در آمریکاست. طراحان سند بر این باورند که شرکت‌های فناوری با در اختیار داشتن داده‌های زندگی افراد، از قدرت بسیار زیادی برخوردار شده‌اند و در واقع از دولت آمریکا نیز در این زمینه قویتر هستند.
این موضوع خطر سوءاستفاده از این داده‌ها را افزایش می‌دهد. مخالفان اما معتقدند نظارت دولت بر شرکت‌های فناوری به معنای افزایش قدرت و نظارت دولت بر مردم و جاسوسی از آنهاست. به اعتقاد آنها، بهره‌برداری از قدرت گسترده و بیسابقه قوه مجریه برای جاسوسی از زندگی آمریکایی‌ها با نظارت بدون مجوز بر داده‌های آنها نقض فاحش حقوق مردم و قانون اساسی به شمار میرود.
ارتباط ترامپ با پروژه ۲۰۲۵ چیست؟
اگرچه ترامپ بارها ادعا کرده است که ارتباطی با پروژه ۲۰۲۵ ندارد، اما شواهد نشان می‌دهد حداقل ۱۴۰ نفر از کسانی که در تدوین سند پروژه ۲۰۲۵ کار می‌کردند در دولت اول ترامپ مشغول به کار بوده‌اند و «کوین رابرتز» رئیس بنیاد هریتیج که در تیم انتقالی دولت نخست ترامپ فعالیت می‌کرد، نقش سازمان خود را «نهادسازی ترامپیسم» توصیف کرده است. رابرتز همچنین یکی از مدافعان اصلی تقلب در انتخابات ۲۰۲۰ (۱۳۹۹) و از حامیان لغو نتیجه انتخابات به سود ترامپ بود.
پروژه انتقال ریاست جمهوری ۲۰۲۵ توسط بنیاد هریتیج سازماندهی می‌شود و بر پایه دستورکار رهبری دیرینه هریتیج است که از دوره رونالد ریگان تأثیر زیادی بر دولت‌های مختلف جمهوریخواه داشته است. دولت ترامپ نیز به شدت به دستورکار هریتیج برای هدایت سیاست‌ها متکی بود و تقریباً دو سوم از پیشنهادات هریتیج را در مدت تنها یک سال از زمان ریاست جمهوری خود، پذیرفت«مایک هاول»مدیر بنیاد هریتیج نیز که از طراحان این سند به شمار میرود، انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ را حتی قبل از شروع رای‌گیری نامشروع خواند و بدون مدرک ادعا کرد که هیچ نتیجه‌ای به جز پیروزی ترامپ، قابل پذیرش نیست.[۶]
بنا بر این شواهد، بسیاری از مخالفین ترامپ معتقدند پروژه ۲۰۲۵ سند اصلی دولت دوم ترامپ خواهد بود و احتمال اینکه بخش‌های اصلی این سند در قالب یک دستور اجرایی، از سوی ترامپ مورد پذیرش قرار گیرد زیاد است؛ به ویژه اینکه در سایت بنیاد هریتیج در توصیف این سند، از آن به عنوان سند انتقال ریاست جمهوری نام برده شده است.
ذکر این نکته ضروری است که پروژه انتقال ریاست جمهوری ۲۰۲۵ توسط بنیاد هریتیج سازماندهی می‌شود و بر پایه دستورکار رهبری دیرینه هریتیج است که از دوره رونالد ریگان تأثیر زیادی بر دولت‌های مختلف جمهوریخواه داشته است. دولت ترامپ نیز به شدت به دستورکار هریتیج برای هدایت سیاست‌ها متکی بود و تقریباً دو سوم از پیشنهادات هریتیج را در مدت تنها یک سال از زمان ریاست جمهوری خود، پذیرفت.[۷]
ایران در پروژه ۲۰۲۵
هرچند پروژه ۲۰۲۵ با هدف ایجاد تغییرات داخلی در قوه اجرایی در ایالات متحده آمریکا تدوین شده و بخش زیادی از این سند حدود ۹۰۰ صفحه‌ای به موضوعات داخلی در ایالات متحده آمریکا پرداخته است، اما در بخش‌های مختلف و به ویژه در بخش مربوط به دفاع مشترک[۸]، به بررسی و ارزیابی تهدیدات خارجی که منافع و امنیت آمریکا و متحدانش در جهان را تهدید میکند، پرداخته شده است. در این بخش، ایران نیز به عنوان یکی از تهدیدات خارجی علیه منافع این کشور معرفی شده است که در ادامه به بررسی ابعاد آن پرداخته می‌شود.
سیاست‌های پنتاگون
در بخشی از پروژه ۲۰۲۵ که به مسائل مربوط به وزارت دفاع آمریکا پرداخته، به مهمترین خطراتی که ایالات متحده در حوزه خارجی با آن مواجه است، اشاره می‌شود. در این بخش هرچند بر این مساله تاکید شده که مهمترین خطر برای امنیت، آزادی و رفاه آمریکایی‌ها، کشور چین است، اما از روسیه، ایران، کره شمالی و تروریسم بین‌المللی نیز به عنوان موارد بعدی خارجی مورد توجه آمریکا نام برده است. در این برنامه، از متحدان آمریکا خواسته شده که به اجرای سیاست‌خارجی این کشور در جهان کمک کنند.
نیروهای عملیات ویژه
در این بخش ضمن اشاره به موفقیت «فرماندهی نیروهای عملیات ویژه[۹]» که در افغانستان برای مبارزه با تروریسم ایجاد شد، به این موضوع اشاره شده است که باید از تجربه این نیروها برای مقابله با تهدیدات نامتقارن علیه امنیت خود و متحدانمان در رقابت قدرت‌های بزرگ استفاده کنیم. بنابراین، توصیه می‌شود که این نیرو بار دیگر برای مقابله با تهدیدات خارجی در خاورمیانه، مورد استفاده قرار گیرد.
بازدارندگی هسته‌ای
در این بخش به موضوع هسته‌ای و بازدارندگی هسته‌ای پرداخته شده است. به اعتقاد نویسندگان سند، امروزه توانایی آمریکا برای دستیابی به اهداف هسته‌ای خود به طور فزاینده‌ای به چالش کشیده شده است. در پروژه ۲۰۲۵، جدای از تهدیدات قدرت‌های هسته‌ای چین، روسیه و کره شمالی برای آمریکا از دولت این کشور خواسته شده تا از تمام توان خود برای جلوگیری از موفقیت ایران در برنامه هسته‌ای خود استفاده کند.
دفاع موشکی
در پروژه ۲۰۲۵ همچنین خواسته شده که دولت آمریکا توان موشکی کشورهای مختلف جهان را رصد و برنامه‌ها و اقدامات در این زمینه را مدیریت کند. نویسندگان این سند توصیه کرده‌اند که دولت آمریکا باید به سیاست‌های اوباما د ر سیاست خارجی که در دوران بایدن هم ادامه داشت، پایان دهد و سیاست اعمال فشار را علیه تهدیدات آمریکا دوباره از سرگیرد.
منتقدان این پروژه می‌گویند: در صورت اجرایی شدن این سند، تنش‌های داخلی در آمریکا افزایش یافته و شکاف موجود بین حزب دموکرات و حزب جمهوریخواه بیش از پیش افزایش می‌یابد. در نتیجه، قربانی نخست و اصلی آن مردم و منافع ملی ایالات متحده آمریکا خواهند بود جمع‌بندی
در جمع‌بندی ارزیابی پروژه ۲۰۲۵ باید گفت، این پروژه با مخالفت‌های بسیاری در کنگره آمریکا مواجه است و تاکنون طرح‌هایی نیز برای مقابله با آن از سوی برخی اعضای دموکرات کنگره مطرح شده است. جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا نیز در طول مبارزات انتخاباتی خود این سند را «سیاست افراطی و کتاب‌بازی پرسنلی برای دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ خواند که باید مردم آمریکا را از این جهنم ترساند.» [۱۰]
منتقدان این پروژه می‌گویند: در صورت اجرایی شدن این سند، می‌توان انتظار داشت که تنش‌های داخلی در آمریکا افزایش یافته و شکاف موجود بین حزب دموکرات و حزب جمهوریخواه بیش از پیش افزایش یابد. این در حالی است که اکنون نیز شکاف‌هایی که پس از روی کار آمدن ترامپ در سال ۲۰۱۶ (۱۳۹۵) شکل گرفت، هنوز بهبود نیافته و بسیاری از تحلیلگران معتقدند با اجرایی شدن این سند، مسائل داخلی در آمریکا بیش از پیش سیاسی و جناحی خواهد شد. در نتیجه، قربانی نخست و اصلی آن مردم و منافع ملی ایالات متحده آمریکا است.
تنظیم‌کنندگان این سند اعلام کردند که توصیه‌های این سند برای سیاست‌خارجی آمریکا سبب افزایش قدرت این کشور در جهان و بالا بردن توان هژمونیک واشنگتن برای مقابله با تهدیدات خارجی این کشور از جمله چین، کره شمالی خواهد شد.
منبع:
[۱] Mandate for Leadership ۲۰۲۵: The Conservative Promise
[۲] بنیاد هریتیج یک بنیاد محافظه‌کار نزدیک به حزب جمهوریخواه است که از نظر تاریخی در بین سازمان‌های با نفوذ بالا در سیاست عمومی در ایالات متحده، رتبه بندی شده است. این اندیشکده محافظه‌کار مخالف سقط جنین، حقوق دگرباشان جنسی، حقوق مهاجران و برابری نژادی است.
[۳] Deep State
[۴] https://www.project۲۰۲۵.org/
[۵] Comstock
[۶] https://www.aclu.org/project-۲۰۲۵-explained
[۷] https://www.heritage.org/impact/trump-administration-embraces-heritage-foundation-policy-recommendations
[۸] THE COMMON DEFENSE
[۹] United States Special Operation Command (USSOCOM)
[۱۰] https://www.newsweek.com/project-۲۰۲۵-full-list-organizations-proposals-۱۹۲۳۲۴۰
نظر شما