به گزارش خبرنگار گروه علمی ایرنا، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، یک نهاد دولتی است که بر مبنای مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی شکل گرفته، به‌طور مستقیم زیر نظر رئیس‌جمهور فعالیت می‌کند و از ابتدای تعریف فضای دانش‌بنیان در کشور، محوریت بهبود و توسعه حوزه دانش‌بنیان و فعالیت‌های زیست‌بوم نوآوری و فناوری در کشور را عهده‌دار شده است.
سال ۱۳۸۵ و هم‌زمان با دومین سال فعالیت دولت نهم، معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهوری پایه‌گذاری شد و صادق واعظ‌زاده در مرداد ماه همان سال، توسط رئیس‌جمهور وقت به عنوان نخستین معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری ایران منصوب شد.
واعظ‌زاده پس از آغاز به کار رسمی دولت دهم، شهریور ۱۳۸۸ از مسئولیت خود استعفا داد و احمدی‌نژاد نیز ضمن قبولی استعفای وی با صدور حکمی نسرین سلطان‌خواه را به عنوان معاون علمی و فناوری خود منصوب کرد و سلطان‌خواه تا پایان کار دولت دهم، عهده‌دار معاونت علمی و ریاست بنیاد ملی نخبگان بود.
در دولت‌های یازدهم و دوازدهم و چند ماهی در دولت سیزدهم نیز سکان‌داری معاونت علمی و فناوری به عهده سورنا ستاری گذاشته شد و در طول ۸ سال مدیریت او بخش‌های مختلف زیست‌بوم نوآوری و فناروی کشور شاهد توسعه و البته پیشرفت‌های چشمگیری بود.
در ادامه و در شهریور ۱۴۰۱ روح‌الله دهقانی فیروزآبادی که حدود شش ماهی بود که توسط هیات امنای جهاد دانشگاهی به عنوان ریاست این مجموعه انتخاب شده بود، با حکم رئیس‌جمهور شهید؛ ابراهیم رئیسی با حفظ سمت در جایگاه سرپرست معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور منصوب شد.
اما بیستم مردادماه امسال (۱۴۰۳) بود که مسعود پزشکیان؛ رئیس دولت چهاردهم صدور حکمی حسین افشین متولد سال ۱۳۵۹ و دانشیار دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی شریف را به سمت «معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور» منصوب کرد. ریاست پژوهشگاه آب، انرژی و محیط‌زیست و پژوهشکده علوم و فناوری‌های انرژی دانشگاه صنعتی شریف و معاون پژوهش‌های زیربنایی و امور تولیدی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی از سوابق کاری معاون جدید علمی کشور است.
معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری با سکان‌داری افشین از ابتدای فعالیت تاکنون، شش ماموریت مهم و محوری را در لایه‌های مختلف برای خود تعریف و برای تحقق آنها برنامه‌های عملیاتی را در پیش گرفته است.
گزارش حاضر، شامل اهم اقدامات و برنامه های معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان در ۱۰۰ روز نخست کاری دولت چهاردهم است. لازم به توضیح است که در این گزارش که از سوی معاونت علمی برای ایرنا ارسال شده است، در لایه اول، شش ماموریت محوری، معاونت مبنای عمل بوده و در لایه دوم، برنامه‌های ذیل هر ماموریت ارائه شده و در نهایت، مهم‌ترین خروجی‌ها و دستاوردها به عنوان گزارش عملکرد در لایه سوم ارائه می‌شود.
ماموریت اول: ارتقای هوشمندی سیاستی و تنظیم‌گری اقتصاد دانش‌بنیان
الف- برنامه‌های عملیاتی
اجرایی‌سازی قانون جهش تولید دانش‌بنیان مصوب مجلس شورای اسلامی در سال ۱۴۰۱
سیاستگذاری و هماهنگی بین‌بخشی توسعه اقتصاد دانش بنیان از طریق تشکیل شورای راهبری فناوری‌ها و تولیدات دانش‌بنیان
ارتقای نظام هوشمندی سیاستی از طریق برنامه پایش علم، فناوری و نوآوری و آینده‌نگاری ملی
مشارکت و هماهنگی کلان ملی در سیاست‌گذاری‌های علم و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان کشور از طریق عضویت در کمیسیون‌ها و شوراهای دولت
ب- گزارش عملکرد
دبیرخانه شورای راهبری فناوری‌ها و تولیدات دانش‌بنیان :
برگزاری ۶ جلسه کارگروه دائمی شورای راهبری فناوری‌ها و تولیدات دانش‌بنیان با تصویب اعطای مجوز تأسیس به ۴ صندوق پژوهش و فناوری غیردولتی سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی، تصویب ۳ طرح سرمایه‌گذاری در توسعه زیست‌بوم جهت برخورداری از اعتبار مالیاتی سرمایه‌گذاری به ارزش مجموع ۳۶۰ میلیارد تومان
برگزاری دومین رویداد مجمع مدیران تحقیق و توسعه و نوآوری کشور: حضور ۶۰ شرکت دانش‌بنیان، ۹ شرکت غزال دانش‌بنیان، ۴۲ شرکت IMI۱۰۰، ۱۵ شرکت و هلدینگ بزرگ صنعتی، ۱۲ بانک و صندوق پژوهش و فناوری در رویداد
تدوین و ارائه ۵ آیین‌نامه تکلیفی قانون برنامه هفتم پیشرفت و تصویب یک مورد در هیات وزیران
تکمیل پیش‌نویس نقشه راه توسعه فناوری و دانش‌بنیان شدن اقتصاد کشور به منظور تصویب آن در شورای راهبری فناوری‌ها و تولیدات دانش‌بنیان
تدوین اساسنامه سازمان ملی هوش مصنوعی جهت تصویب در هیات وزیران
مشارکت در به‌روزرسانی راهبردهای توسعه فناوری نقشه جامع علمی کشور
ماموریت دوم: توسعه سرمایه انسانی و زیرساخت‌های پژوهش، فناوری و نوآوری
الف- برنامه‌های عملیاتی
حمایت از سرآمدان علمی با ایجاد پلتفرم (سکوی) مستقل سرآمدان علمی
ارتقای نظام مالکیت فکری در اقتصاد دانش‌بنیان و بهبود جایگاه ایران در ثبت پتنت بین‌المللی
توسعه زیرساخت‌های آزمایشگاهی با ایجاد شبکه فناوری‌های راهبردی آزمایشگاهی
حمایت از پژوهشگران و فناوران از طریق بنیاد ملی علم ایران
توسعه مراکز نوآوری، شتاب‌دهنده‌های تخصصی و کارخانه‌های نوآوری و خانه‌های خلاق، پهنه‌های نوآوری از طریق برنامه توسعه زیرساخت‌های زیست‌بوم نوآوری
ب- گزارش عملکرد
۵۷ مورد حمایت از سرآمدان علمی کشور در راستای توسعه مرجعیت علمی و تدوین مقالات برتر در قالب فدراسیون سرآمدان علمی کشور
بررسی تعداد ۱۶۸۵ طرح دریافتی و تصویب و حمایت ۵۲۰ طرح های علمی و پژوهشی از دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های سراسر کشور (۲۱۵ طرح پژوهشی، ۱۰۰ طرح رساله دکتری، ۱۴۴ پسا دکتری، ۴۴ گرنت و کرسی پژوهشی و ۱۷ طرح در سایر حوزه‌ها) و برگزاری سه رویداد شب علم از طریق بنیاد علم ایران
شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی: عضویت ۴۰۰۰ نفر در باشگاه مشتریان، اضافه شدن ۲۰۰ مرکز ارائه خدمات آزمایشگاهی و ارائه یارانه خدمات آزمایشگاهی و پژوهشی به حدود ۵۰۰۰ نفر پژوهشگر اعم از هیأت علمی، دانشجویان تحصیلات تکمیلی و شرکت‌های فناور و اقدامات لازم برای راه‌اندازی شبکه آزمایشگاهی منطقه‌ای بین کشورهای همسایه
حمایت از ایجاد و راه‌اندازی حداقل ۱۰ مرکز و کارخانه نوآوری، توسعه زیرساخت پارک‌های علم و فناوری در سطح کشور
توانمندسازی و مهارت‌افزایی بازیگران زیست‌بوم نوآوری: برگزاری حداقل ۸۰۰۰ هزار نفر/ساعت دوره آموزشی با ۲۵ عنوان دوره آموزشی
ماموریت سوم: توسعه فناوری‌های راهبردی و تحول‌آفرین
الف- برنامه‌های عملیاتی
حمایت از توسعه فناوری‌های راهبردی از طریق ستادهای توسعه فناوری راهبردی
حمایت از طرح‌های فناورانه و اقلام راهبردی مستلزم همکاری بین دستگاهی از طریق مرکز مدیریت طرح‌های کلان و پیشران
حمایت از فناوری‌های برتر و آینده‌ساز
ب- گزارش عملکرد
ستادهای توسعه فناوری‌های راهبردی
برگزاری نمایشگاه نانو و میکرو الکترونیک با حضور ۲۰۹ شرکت و نهاد فعال و انعقاد حداقل ۱۰۰۰ میلیارد تومان و معرفی ۱۲۰ طرح فناورانه به سرمایه‌گذاران و بخش خصوصی و همچنین برگزاری ۳۲ نشست تخصصی و کارگاهی و نهایتا معرفی ۱۴ دستاورد برتر مراکز علمی و دانشگاهی، برگزاری اولین دوره جایزه برترین شرکت‌های صادراتی نانو و تجلیل از ۷ شرکت برتر صادراتی، بازدید ۱۸ هیات تجاری و فناوری خارجی از دستاوردهای فناورانه و نشست مشترک با شرکت‌های ایرانی فعال در حوزه فناوری‌های نانو و میکرو و برگزاری ۱۵۰ جلسه به‌هم‌رسانی با شرکت‌های ایرانی
دومین دوره جایزه ملی فناوری نکست: این جایزه بستری برای شرکت‌های سرآمد و پیشران است تا با حمایت معاونت محصولات فناورانه خود را توسعه دهند. ۳۱۶ طرح از شرکت‌های سرآمد و واجد شرایط دریافت شد که ۱۲ طرح برگزیده مورد حمایت قرار گرفتند.
برنامه نوآفرین به عنوان یک برنامه مشترک بین معاونت علمی و صندوق نوآوری و شکوفایی در حوزه حمایت از فناوری‌های مأموریت‌گرا؛ دریافت بیش از ۱۴۱۹ طرح در ۷ دوره فراخوان این برنامه و انتخاب ۳۵۴ طرح منتخب و ارسال جهت حمایت مالی برای توسعه محصول فناورانه به صندوق نوآوری و شکوفایی و معاونت علمی
برگزاری نمایشگاه ملی لیزر، فوتونیک و کوانتوم: رونمایی از ۶ محصول تخصصی و کاربردی و برگزاری ۶ کارگاه آموزشی تخصصی لیزر و کوانتوم
مدیریت طرح‌های کلان و پیشران: مدیریت و راهبری ۹۵ طرح جاری، شناسایی ۱۱ حوزه اولویت‌دار و تعریف اولیه ۲۳ پروژه که در مرحله بررسی و امکان‌سنجی است، تصویب و نهایی‌سازی ۵ طرح جدید فناوری و نوآوری
طراحی و پیاده‌سازی برنامه ملی هوش مصنوعی: در همین راستا اهم اقدامات انجام شده به شرح ذیل است:
۱- طرح جامع اقدام مشترک ملی در حوزه هوش مصنوعی
۲- طرح معماری کلان و عملیاتی هوش مصنوعی در زیرساخت
۳- برنامه آموزشی دانشگاهی هوش مصنوعی
۴- کنسرسیوم کاربردی پذیرش هوش مصنوعی
۴- ماموریت چهارم: توسعه بازار و تقویت زنجیره ارزش بخش‌های اولویت‌دار کشور
الف- برنامه‌های عملیاتی
حمایت از توسعه بازار و تقویت زنجیره ارزش از طریق ستادهای توسعه اقتصاد بخشی
تعاملات بین دستگاهی در راستای رفع گلوگاه‌های ملی
حمایت از ساخت داخل تجهیزات آزمایشگاهی از طریق ایجاد دبیرخانه دائمی نمایشگاه مواد و تجهیزات آزمایشگاهی
حمایت از صنعت ماشین‌سازی پیشرفته
حمایت از طرح‌های تجاری‌سازی و توسعه کانون‌های هماهنگی دانش، صنعت و بازار
ب- گزارش عملکرد
ستادهای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان
تشکیل کنسرسیوم و عقد قرارداد تولید انبوه قطار ملی مترویی (۱۱۳ دستگاه)، اخذ تاییده بین‌الملل تست و استاندارد، پرداخت مرحله اول تامین اعتبار از محل ۴۰/۵ شعام و تامین اعتبار از منابع شهرداری تهران
پرتاب دو ماهواره هدد و کوثر به عنوان اولین ماهواره‌های بخش خصوصی با استفاده از ماهواره‌بر سایوز روس با حمایت معاونت علمی
تکمیل پروژه سامانه هوشمند گمرک کشور: ایجاد پنجره واحد تجاری و اطلاع‌رسانی شفاف فرآیندها و یکپارچه‌سازی اطلاعات گمرکات سطح کشور و اتصال آن با سایر سامانه‌های حاکمیتی
اتمام پروژه توسعه پردازشگر تصاویر ماهواره‌ای جهت جلوگیری از تخلفات مرتبط با زمین: پایش مستمر، یکپارچه و گسترده اراضی سطح کشور با هدف حفاظت از محیط‌زیست و شناسایی تغییرات کاربری ایجاد شده
رونمایی از نخستین محصول سلول‌درمانی دستروسل با عنوان آلوژنیک با همکاری سازمان غذا و دارو
تولید نمونه اولیه ماشین سنتر ۵ محوره CNC و تکمیل زیرساخت تولید صنعتی این دستگاه در حال انجام است.
توسعه و تجاری‌سازی فناوری‌های حوزه غذا و کشاورزی: حمایت از طرح تولید سوربیتول، دکستروز مونوهیدرات و انهیدروس، فروکتوز کریستالی، سامانه نظارت هوشمند بر ایمنی محصولات غذایی، پرتو فرآوری خوراک طیور با استفاده از باریکه الکترون و اشعه ایکس، پرتو فرآوری خوراک طیور با استفاده از باریکه الکترون و اشعه ایکس، توسعه اقتصادی فناوری میکرونایزر فلیکر، اصلاح و تولید بذر هیبرید صیفی‌جات مهم فضای باز (گوجه‌فرنگی، انواع ملون، هندوانه)
توسعه و تجاری‌سازی فناوری‌های حوزه آب، انرژی و محیط زیست: تصفیه شیرابه زباله اصفهان، توسعه فناوری ایردراپ و شخصیت مجازی ایرانی با هدف الگوسازی برای مصرف بهینه آب، شناور هدایت‌پذیر آزمایشگاهی - عملیاتی به منظور مدیریت کمّی و کیفی مخازن سدها و پیکره‌های آبی
حمایت از بازارسازی به میزان حدود ۱۰۰۰ میلیارد ریال در قالب یارانه خرید برای حدود ۷۰ قرارداد خرید تجهیزات و مواد آزمایشگاهی در قالب یازدهمین نمایشگاه تجهیزات، مواد آزمایشگاهی و تست و آزمون پیشرفته ایران‌ساخت
راه‌اندازی برنامه کاهش ارزبری یک میلیارد دلاری در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی: هم‌گرایی فی مابین دستگاه‌های اجرایی شامل سازمان برنامه و بودجه کشور، صندوق نوآوری و شکوفایی و معاونت علمی و فناوری برای تامین مالی توسعه تولید در محصولات اولویت‌دار شامل انسولین، پلاسما و برخی از تجهیزات و ملزومات پزشکی است که اقدامات انجام شده، انعقاد توافق‌نامه همکاری مشترک با سازمان بیمه سلامت، معاونت درمان وزارت بهداشت، معاونت علمی، فرهنگی و اجتماعی سازمان برنامه و بودجه، سازمان غذا و دارو و وزارت صمت را شامل می‌شود.
حمایت از ساخت اقلام راهبردی با تعاملات بین‌دستگاهی:
۱- بهره‌برداری از دستگاه آشکارساز پرتو ایکس کانتینری گمرک شهید رجایی
۲- راه‌اندازی خط تولید و افزایش ظرفیت تولید بردهای الکترونیکی یخچال و پکیج
۳- راه‌اندازی سیستم دیسپچینگ آب در راستای مدیریت مصرف و صرفه‌جویی آب در شهر قشم
سفرهای استانی معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان:
در دولت چهاردهم و در صد روز نخست، شش سفر استانی توسط معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری به استان‌های اصفهان، گیلان، مشهد، سیستان و بلوچستان، قم و آذربایجان غربی انجام شده است.
از جمله مصوبات و تصمیمات اتخاد شده در جریان این سفرهای استانی می‌توان به توسعه زیرساخت و زیست‌بوم نوآوری، حمایت از هسته‌های پژوهشی دانشگاهی و مرجعیت علمی، حمایت در توسعه فن‌بازار، حمایت در راستای تجاری‌سازی محصول، حمایت در راستای افزایش تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان و همچنین حمایت از طرح‌های کلان و پیشران استانی اشاره کرد.
این مصوبات نهایتاً به انعقاد ۲۰ مورد اقدام حمایتی منجر شده و ۳۰ مورد دیگر در دستور کار و پیگیری برای اقدام است، برای نمونه، در سفر استانی آذربایجان غربی طرح گازرسانی با LNG به پایگاه‌های مرزی سردسیر استان رونمایی شد.
۵- ماموریت پنجم: توسعه کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و خلاق
الف- برنامه‌های عملیاتی
ارزیابی، تایید صلاحیت شرکت‌های متقاضی دانش‌بنیانی
ارائه خدمات قضایی، گمرکی، بیمه‌ای، استقرار و سربازی به شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق
تامین و تسهیل‌گری فرآیند تأمین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق از طریق برنامه تأمین مالی دانش‌بنیان
ب- گزارش عملکرد
بررسی درخواست ۲۳۰۰ شرکت جهت دریافت گواهی دانش‌بنیانی
تایید ۳۹۶ شرکت جدید به عنوان شرکت‌های دانش‌بنیان و ارائه خدمات حمایتی قانون به آنها
افزایش اشتغال دانش‌بنیان به میزان ۲۷۸۰۰ نفر در شرکت‌های دانش‌بنیان
افزایش میزان فروش دانش‌بنیان به اندازه ۵۸ همت با اضافه شدن شرکت‌های دانش‌بنیان جدید
توسعه خانه‌های خلاق: اعطای مجوز به ۶ خانه خلاق جدید
توسعه شرکت‌های خلاق: اعطای مجوز به ۵۳ شرکت خلاق
المپیک فناوری به عنوان پلتفرمی برجسته برای شناسایی استعدادها و رشد و ترویج فناوری‌های روز در تمامی مناطق کشور است که ۶۰۰۰ نفر در آن شرکت می‌کنند و تنها ۱۵۰۰ نفر موفق به رقابت در مرحله حضوری می‌شوند. این رقابت در ۵ حوزه هوش مصنوعی، رباتیک، پهپاد، برنامه‌نویسی و امنیت سایبری و در ۳۰ لیگ برگزار شده و به ایجاد ۱۰۰ فرصت شغلی احصا شده از شرکت‌ها در میان ۱۰۰۰ رزومه دریافتی از کارجویان و ۲۵۰ جلسه برگزار شده بین کارجو و کارفرما منجر شده است.
۶- ماموریت ششم: ارتقای تعاملات بین‌المللی علم، فناوری و نوآوری
الف- برنامه‌های عملیاتی
حمایت از گردش نخبگان و متخصصان ایرانی خارج کشور با برنامه همکاری با متخصصان ایرانی مقیم خارج
تعریف پروژه‌های مشترک پژوهشی با کشورهای خارجی یا برنامه همکاری با نهادهای علمی و فناوری خارجی
توسعه صادرات کالاها و خدمات دانش‌بنیان از طریق برنامه تنوع‌سازی صادراتی کشور
ب- گزارش عملکرد
۲۵۰ مورد همکاری علمی و فناوری با متخصصان و محققان ایرانی خارج از کشور
شرکت در دو کمیسیون بین‌المللی علم و فناوری در کشورهای تانزانیا و ونزوئلا
پذیرش و میزبانی از دو هیأت عالی‌رتبه بین‌المللی (معاون وزیر علوم و فناوری ازبکستان و اعضای هیأت علمی دانشگاه بصره عراق)
انعقاد تفاهم‌نامه همکاری مشترک با ونزوئلا در زمینه راه‌اندازی ۵۰ مرکز هوش مصنوعی توسط شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور ایرانی در آن کشور
شرکت تیم سه نفره دانشگاه صنعتی اصفهان در دومین المپیاد بین‌المللی دانشجویی فناوری نانو در مالزی و اخذ رتبه اول و مدال طلا (در این دوره شش تیم از پنج کشور مالزی، تایلند، هنگ‌کنگ، تایوان و ایران حضور داشتند.)
حمایت از حضور شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق ایرانی در هشت نمایشگاه بین‌المللی در کشورهای چین، ازبکستان، فرانسه و امارات متحده عربی
نظر شما