به گزارش ایرنا، دفع پسماند امروزه به یکی از مهمترین دغدغه های محیط زیست تبدیل شده است چون پسماندها با ورود به چرخه مواد غذایی ممکن است به انسان ها، حیوانات و حتی گیاهان ضرر و آسیب وارد کنند.
دفع نادرست پسماند می تواند پیامدهای نامطلوبی برای سلامتی انسان از طریق آلودگی آب، هوا و خاک داشته باشد و مدیریت صحیح در دفع پسماند خانگی، بیمارستانی، اداری و صنعتی در شهرهای بزرگ گامی مهم در عرصه حفظ سلامت انسان است.
حمل و نقل و جمع آوری زباله با استفاده از خودروهای زباله کش از مهمترین عملیات مدیریت مواد زائد است، در این میان کنترل نکردن پسماند و زباله ها در مناطق صنعتی، شرکت ها و مناطق شهری موجب افزایش روز افزون آسیب ها و زیان های بهداشتی و اجتماعی می شود.
اگر زباله ها و پسماندها قبل از اینکه روی هم انباشته شوند، از هم تفکیک، جداسازی و بازیافت شوند، هم عملیات بازیافت آنها موفق آمیزتر خواهد بود و هم منافع اقتصادی و اجتماعی را برای جامعه به دنبال خواهد داشت پس باید گام های اساسی و موثری در زمینه کنترل پسماندها برداشت.
در کشور ما از دیرباز نان را از زباله ها تفکیک می کردند ولی در زمینه تفکیک زباله های تر و خشک و دیگر زباله ها به تازگی اقداماتی صورت گرفته است که البته هنوز جای کار بیشتری دارد.
به گفته مسوولان امر، روزانه بیش از ۳۰۰ تن زباله در شهر زنجان تولید می‌شود که دفع اصولی آنها نیازمند فرهنگسازی و آگاهی دهی نسبت به موضوع تفکیک زباله در مبدا و آشناسازی هرچه بیشتر شهروندان از مزایای جداسازی زباله‌های تر و خشک است.
مدیریت جامع پسماند نیازمند عزم همگانی
رئیس سازمان پسماند شهرداری زنجان در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت:مدیریت پسماند مقوله بسیار پیچیده، زمان بر و پرهزینه است و شهرداری ها متولی انجام این کار مهم هستند.
سحر حدیدیان با بیان اینکه شهرداری در خصوص مدیریت پسماند وظایفی دارد که یکی از این اقدامات مهم بحث نهادینه کردن فرآیند تفکیک زباله از مبدا است، افزود: این موضوع اهمیت بسزایی دارد، از طرفی تولید روزانه پسماند با زندگی مردم بیش از گذشته عجین شده است و هرگز متوقف نمی‌شود.
رئیس سازمان پسماند شهرداری زنجان با تاکید بر اینکه برای تفکیک زباله از مبدا باید بیش از گذشته مردم را به انجام این کار مهم تشویق کنیم، گفت: یک موضوع مغفول در این زمینه، فرهنگسازی لازم است که اولین گام مدیریت پسماند به شمار می رود.
حدیدیان گفت: هم اکنون در شهر زنجان با داشتن جمعیت ۵۰۰ هزار نفری روزانه ۲۵۵ تا ۳۰۰ تن پسماند تولید می شود که این میزان در برخی اوقات از این رقم نیز فراتر می رود.
وی اظهار داشت: هم اکنون زباله های شهر زنجان به سایت جمع آوری مهتر واقع در روستای مهتر در جاده دندی در ۲۰ کیلومتری شهر زنجان به عنوان تنها مرکز انجام فرآیندهای مربوط به دفن زباله در زنجان حمل می‌شود.
این مسوول شهری با بیان اینکه در زمان حاضر شهر زنجان چهار منطقه شهری دارد، ادامه داد: فرآیند جمع آوری مکانیزه زباله توسط پیمانکار خصوصی در ۲ منطقه شهرداری از چهار سال گذشته در حال انجام است و طبق برنامه ریزی ها تا آخر سال جاری این مهم برای شهرداری منطقه سه نیز صورت خواهد گرفت.
شهرداری در خصوص مدیریت پسماند وظایفی دارد که یکی از این اقدامات مهم بحث نهادینه کردن فرآیند تفکیک زباله از مبداء است ، این موضوع اهمیت بسزایی دارد، از طرفی تولید روزانه پسماند با زندگی مردم بیش از گذشته عجین شده است و هرگز متوقف نمی‌شود.
اطلاع رسانی پیش نیاز مدیریت پسماند در زنجان
وی اظهار داشت:در گام های بعدی مدیریت پسماند باید با کاهش تولید پسماند از طریق اصلاح الگوی مصرف اقدام شود یعنی با فرهنگسازی، تولید زباله را به حداقل برسانیم البته تحقق این مهم در گرو آگاهی دهی و اطلاع رسانی است و علاوه بر آن زیرساخت های لازم نیز باید در اختیار مردم قرار گیرد.
این مسوول شهری با بیان اینکه شیوه نامه مدیریت پسماند شهرداری ها در سال ۱۴۰۱ به شهرداری های کل کشور برای استفاده از شرکت های دانش بنیان دارای اپلیکیشن یا سامانه های هوشمند ابلاغ شد، ادامه داد: این امر در این جهت بود تا این شرکت ها در امر جمع آوری پسماند خشک مشارکت داشته باشند و به عبارتی بخش خصوصی کمک حال شهرداری ها باشد.
وی با بیان اینکه شهرداری زنجان نیز از سال ۱۴۰۱ وارد عمل شد و یک شرکت دانش بنیان با عنوان «بهروب» پس از کسب مجوزهای لازم در این سال فعالیت خود را آغاز کرد، اظهار داشت:این همکاری هم اکنون نیز ادامه دارد و شهر زنجان سال گذشته به عنوان یکی از شهرهای پیشرو در انجام این طرح اعلام شد.
حدیدیان افزود: طی سال های گذشته، پیمانکاران سنتی، دکه‌ها و کانکس‌های تفکیک زباله در شهر وجود داشت که شرکت بهروب هم به آن اضافه شد و هم اکنون سه هزار و ۳۳۳ شهروند زنجانی نرم افزار بهروب را نصب کرده اند.
وی اضافه کرد:البته این تعداد نسبت به جمعیت زنجان رقمی ناچیز است و نشان می دهد که باید در این زمینه فرهنگسازی شود و این کار نیز در گرو مشارکت فعالانه شهرداری و نهادهای متولی امر است.
رئیس سازمان پسماند شهرداری زنجان خاطر نشان کرد: نکته مهم اینکه شهر زنجان در فرآیند مدیریت پسماند به ویژه فرهنگسازی با عقب ماندگی هایی مواجه شده است که باید کارهای اساسی‌تری در این زمینه انجام شود.
وضعیت نامطلوب دفن زباله در شهرستان های استان زنجان
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا به وضعیت حمل و دفن پسماندهای شهری زنجان اشاره کرد و گفت: محل دفن زباله های شهر زنجان در «سایت مهتر» در حال حاضر به لحاظ فاصله داشتن از شهر، قرار نداشتن در مسیر بادهای غالب و قرار نگرفتن در محلی که آبهای زیرزمینی یا آبخوان ها را تهدید کند می توان گفت در محل مناسبی قرار دارد.
محمدرضا یافتیان افزود: اقداماتی در راستای سامان دهی محل دفن زباله های شهری در سایت مهتر به ویژه در دوسال اخیر صورت گرفته است ولی تا رسیدن به شرایط قابل قبول باید توجه بیشتری به آن شود.
این مسوول ادامه داد: انتظار بر این است که از محل عوارض آلایندگی هایی که طبق ماده ۲۷ قانون مالیات بر ارزش افزوده از واحدهای تولیدی، صنعتی و معدنی در اختیار شهرداری قرار می گیرد که البته نمی تواند پوشش دهنده کامل هزینه های مورد نیاز باشد، اولویت هزینه کرد شهرداری برای سامان دهی سایت دفن زباله مهتر باشد.
وی اظهار داشت:محصورسازی سایت برای جلوگیری از پخش کیسه های پلاستیکی تخلیه شده در این سایت و انتقال آنها توسط جریان هوا و باد به اطراف، حل مساله حضور سگ های بدون صاحب و پوشش دهی مناسب تفکیک زباله از مواردی است که باید مورد توجه باشد.
یافتیان با بیان اینکه به هرحال با تخلیه حدود ۲۶۰ تن زباله در روز در سایت مذکور شهرداری برای کاهش حجم زباله دفن شده باید چاره اندیشی کند، افزود: با دفن صرف پسماند در این محل قطعا در آینده راه به جایی نخواهیم برد.
وی با بیان اینکه البته اطلاعاتی موجود است که شهرداری زنجان و شورای شهر به طور جد به دنبال اجرای تفکیک زباله در سایت مهتر هستند، اضافه کرد: این موضوع باید همزمان با پیگیری جدی تفکیک زباله از مبدا و تمام مکانیزه شدن جمع آوری و انتقال زباله همراه باشد.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست زنجان با تاکید بر اینکه این جایگاه اکنون به لحاظ حجم پذیرش پسماند مشکلی ندارد، گفت: اصولا دفن صرف زباله حتی اگر فضای مناسب و ظرفیت هم داشته باشد نمی تواند مورد قبول باشد.
وضعیت محل دفن زباله های شهرهای مرکزی در شهرستان های استان هم وضعیتی نامناسبی دارد که این موضوع نیازمند توجه جدی و اولویت دادن از سوی شهرداری های استان است.این مسوول با بیان اینکه وضعیت محل دفن زباله های شهرهای مرکزی در شهرستان های استان هم وضعیتی نامناسبی دارد، تاکید کرد: این موضوع نیازمند توجه جدی و اولویت دادن از سوی شهرداری های استان است.
وی گفت: موضوع دفع و مدیریت زباله های خانگی متاسفانه در بسیاری از روستاهای استان وضعیت بدتری دارد به گونه ای که روستاهایی که می توانند به لحاظ اقتصادی و جذب گردشگر به منابع درآمدی قابل توجهی دسترسی داشته باشند با مدیریت نادرست پسماندهای خانگی و فضولات دامی چهره نامناسبی از روستا را در مقابل دیدگان بازدیدکنندگان قرار می دهند.
۷۶ درصد زباله های خانگی عامل بسیاری از بیماری ها
مدیر گروه بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی زنجان با بیان اینکه بالغ بر ۳۵ تا ۷۶ درصد زباله‌های خانگی، مواد فسادپذیر بوده که عامل بسیاری از بیماری‌ها است، ادامه داد: پسماندههای غذایی مهمترین قسمت زباله است، چرا که از یک سو به دلیل تخمیر و فساد سریع، بوهای نامطبوع تولید کرده و محل مناسبی برای رشد و تکثیر مگس و سایر حشرات و جوندگان است و از سوی دیگر به دلیل قابلیت تهیه کود از آن (کمپوست) حائز اهمیت خواهد بود.
جلیل نصیری افزود: در پسماندهای شهری علاوه بر کاغذ، پلاستیک، قطعات فلزی، شیشه، چوب و خاکستر، نخاله‌های ساختمانی و قطعات زائد الکترونیکی نیز یافت می‌شود.
وی اظهار داشت: هرچند این پسماندها به دلیل مواد به کار رفته در آنها از جمله فلزات با ارزش از اهمیت زیادی برخوردار بوده و تقاضا برای بازیافت آنها بسیار زیاد است اما بسیاری از آنها به دلیل برخورداری از انواع فلزات سنگین و خطرناک می‌تواند مشکلات زیست محیطی و بهداشتی متعددی را به‌همراه داشته باشد.
هرچند این پسماندها به دلیل مواد به کار رفته در آنها از جمله فلزات با ارزش از اهمیت زیادی برخوردار بوده و تقاضا برای بازیافت آنها بسیار زیاد است اما بسیاری از آنها به دلیل برخورداری از انواع فلزات سنگین و خطرناک می‌توانند مشکلات زیست محیطی و بهداشتی متعددی را به‌همراه داشته باشند.این مسوول با بیان اینکه با توجه به وجود مواد قابل بازیافت در مواد زائد جامد، تفکیک و جداسازی این مواد، بیشتر توسط زباله گردها و به صورت غیربهداشتی انجام می‌شود، خاطرنشان کرد: بازیافت غیرقانونی و غیربهداشتی زباله‌ها، انتشار انواع بیماری و در برخی موارد بروز تنش‌های اجتماعی و در نتیجه اعتراض مردم را به‌همراه دارد.
وی با بیان اینکه وجود عوامل مختلفی از قبیل رطوبت، حرارت و ترکیبات مختلف موجود در پسماندها محیط اطراف را برای رشد و تکثیر جوندگان مانند موش و حشرات مانند مگس، پشه، سوسک و حیوانات موذی مساعد می‌کند، گفت: این عوامل به طور مستقیم یا غیرمستقیم ممکن است اثرات سوئی بر سلامت عمومی داشته باشد.
مدیر گروه بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی زنجان یادآور شد: حشرات، پرندگان، موش‌ها و مگس‌ها جزو ناقلان احتمالی بیماری‌ها هستند و بیماری‌هایی مانند اسهال، تراخم، حصبه، شبه حصبه، وبا، سل، طاعون و سیاه زخم توسط مگس و بیماری‌هایی مانند سالمونلا، سالک، مسمومیت غذایی و تیفوس از طریق موش و سایر جوندگان منتقل می‌شود.
وی اظهار داشت: تفکیک و بازیافت غیربهداشتی زباله توسط افراد زباله‌گرد، احتمال ابتلای این افراد به بیماری‌های مذکور و همچنین بیماری‌هایی مانند هپاتیت به دلیل وجود اجسام نوک تیز و برنده در پسماندها، بیماری‌های اسکلتی، عضلانی، حساسیت در اثر مواجهه با مواد شیمیایی، بیماری‌های عفونی، تنفسی، پوستی، انگلی و مشکلات دستگاه گوارش را فراهم می‌آورد.
نصیری به نقش جدی مردم در سایه تلاش دستگاه‌ها برای ساماندهی پسماندها را مهم عنوان کرد و افزود: برای جلوگیری از بو و مخاطرات بهداشتی، تفکیک زباله در مبدأ و جمع‌آوری پسماند از خانه و ایجاد تسهیلات لازم برای بازیافت مواد به صورت بهداشتی و همچنین مشارکت مردم و فرهنگسازی به منظور تولید زباله کمتر، اصل بسیار مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
برآیند:
هم اکنون در شهر زنجان با داشتن جمعیت ۵۰۰ هزار نفری روزانه ۲۵۵ تا ۳۰۰ تن پسماند تولید می شود که این میزان در برخی اوقات از این رقم نیز فراتر می رود.
این پسماندها به دلیل مواد عجین شده با آنها از جمله فلزات با ارزش از اهمیت زیادی برخوردار بوده و تقاضا برای بازیافت آنها بسیار زیاد است اما بسیاری از آنها به دلیل برخورداری از انواع فلزات سنگین و خطرناک می‌تواند مشکلات زیست محیطی و بهداشتی متعددی را به‌همراه داشته باشد.
محل دفن زباله های شهر زنجان در «سایت مهتر» در حال حاضر به لحاظ فاصله داشتن از شهر، قرار نداشتن در مسیر بادهای غالب و قرار نگرفتن در محلی که آبهای زیرزمینی یا آبخوان ها را تهدید کند می توان گفت در محل مناسبی قرار دارد.
کارشناسان امر معتقدند به رغم اقدامات صورت گرفته برای مدیریت پسماند در زنجان فرهنگسازی صحیح برای تفکیک زباله از مبدا در استان انجام نشده است که در صورت تحقق می‌تواند مسائل و مشکلات ناشی از پسماندها را کاهش دهد.
نظر شما