به گزارش ایرنا، پانزدهمین پویش ملی اطلاع‌رسانی تغذیه سالم با شعار "روغن مناسب، غذای سالم، خانواده سالم" به مدت ۲ هفته در سراسر کشور آغاز به کار کرده است.
این پویش به همت دفتر بهبود تغذیه جامعه و با همکاری معاونت‌های بهداشت و سازمان‌های برون‌بخشی با هدف ارتقای سواد تغذیه‌ای جامعه و کاهش بیماریهای غیرواگیر همچون چاقی، بیماریهای قلبی عروقی و سرطان برگزار می‌شود.
این پویش ملی هر ساله با محوریت آموزش همگانی در حوزه تغذیه سالم اجرا می‌شود و امسال بر اهمیت انتخاب صحیح روغن‌ها و چربی‌ها در رژیم غذایی تاکید دارد.
محورهای اصلی این برنامه شامل فرهنگ‌سازی درباره نقش روغن‌ها در برنامه غذایی سالم، اصلاح باورهای نادرست درباره چربی‌ها، ترغیب به مصرف روغن کانولا، آشنایی جامعه با خطرات اسید چرب ترانس و انتخاب مواد غذایی بدون ترانس است.
با توجه به اهمیت این موضوع خبرنگار ایرنا با سعیده محمدی، سرپرست واحد بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی زنجان گفت و گو کرده است:
ایرنا : روغن‌های مفید خوراکی چه نوعی از این مواد غذایی است؟
در بین روغن‌ها، مصرف روغن زیتون خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ و عوارض مرتبط با آن را کاهش می‌دهد همچنین این نوع روغن، گلوکز پس از غذا را بهبود می بخشد و اثر ضد آترواسکلروتیک (ضد گرفتگی عروق) دارد.
از طرفی کانولا بهترین روغن برای مصرف است چرا که نسبت امگا ۶ به امگا سه مناسبی دارد و از این رو در دسته بهترین روغن ها از لحاظ خواص تغذیه ای قرار می گیرد.
روغن کنجد هم حاوی یک سری ترکیبات بسیار مفید همچون گاما - توکوفرول، لیگنان هایی مانند سزامول، سزامولین و سزامین و سایر مشتقات فنلی هستند که می تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کنند.
این روغن در مقایسه با سایر روغن‌های گیاهی ماندگاری طولانی دارد، حتی زمانی که در دمای محیط نگهداری می شود، به رغم درجه بالای غیر اشباع، این امر به آنتی اکسیدان‌های آن که شامل γ - توکوفرول، لیگنان هایی مانند سزامول، سزامولین و سزامین و سایر مشتقات فنلی هستند نسبت داده می شود.
مطالعات نشان داده اند که مصرف روغن کنجد می تواند سلامت انسان را بهبود بخشد و فوایدی از جمله اثرات ضد التهابی و ضد سرطانی، ضد فشار خون بالا و اثرات کاهش دهنده چربی سرم، مهار رشد ملانوم بدخیم و تکثیر سلول‌های سرطان روده بزرگ انسانی را دارد.
برای مصرف روغن کنجد بهتر است روغن ارده کنجد را انتخاب کنید زیرا میزان مواد مغذی در روغن ارده کنجد بیشتر از روغن کنجد است.
روغن کنجد دارای اسیدهای چرب امگا ۶ و امگا ۹ به میزان مساوی، ویتامین های A و D و E، فیتواسترول ها، آنتی اکسیدان های طبیعی، مقاومت بالا در برابر اکسیداسیون و حرارت است.
ایرنا: به طور معمول چه نوع روغنی برای مصرف خانوارها توصیه می شود؟
روغن مخلوط، یکی از گزینه های انتخابی خوب برای پخت و پز به دلیل اسیدهای چرب متفاوت و مورد نیاز بدن است این نوع روغن با برندهای مختلفی تولید می شود و اغلب ترکیبی از روغن های آفتابگردان، سویا و کانولا را دارد.
روغن های مخلوط از این جهت دارای ارزش تغذیه ای هستند که در فرمولاسیون آنها روغن های حاوی امگا سه بالا مانند کانولا استفاده می شود و بر همین اساس روغن های مخلوط ارزش تغذیه ای بالاتری دارند.
بنابراین در هنگام خرید روغن مخلوط حتما اطلاعات روی بطری را بخوانید و روغنی را انتخاب کنید که از روغن کانولا در ترکیب روغن مخلوط استفاده شده باشد.
نکته مهم اینکه برای سرخ کردن فقط از روغن های مخصوص سرخ کردنی استفاده شود، برای پخت و پز هم بهترین انتخاب ها روغن کانولا و روغن مخلوط است. توصیه بر این است که شهروندان از این ۲ نوع روغن برای آشپزی استفاده کنند.
نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که در صورت امکان مواد غذایی را سرخ نکنیم تا مواد مغذی آنها حفظ شود. روغن های سرخ کردنی روغن هایی هستند که به صورت یک روغن یا ترکیبی از روغن ها با مقاومت حرارتی بالا تولید می شود.
این روغن ها به شکلی فرموله می شوند که قابلیت حفظ پایداری و کیفیت را در طول مدت سرخ کردن داشته باشند.
ایرنا: روغن زیتون در مقایسه با روغن های دیگر چه خواص و فوایدی دارد؟
روغن زیتون به ویژه نوع بکر و فرابکر آن به دلیل داشتن آنتی اکسیدان های طبیعی مانند ترکیبات پلی فنلی و ویتامین E، بتاکاروتن و نیز مقایر بالای اسید اولئیک (حدود ۷۰درصد) یک روغن ممتاز محسوب می شود.
استفاده از نوع بکر و فرابکر روغن زیتون آن به دلیل نقطه دود پایین برای سرخ کردنی ممنوع است و صرفا امکان استفاده در پخت و پز و سالاد را دارد.
هر ۲ روغن زیتون بکر و فرابکر تصفیه نشده هستند، هر۲ میزان بالایی از ترکیبات آنتی اکسیدانی و اسید چرب امگا ۹ دارند که برای قلب و عروق و تقویت سیستم ایمنی بسیار مفید هستند.
برای انتخاب نوع روغن زیتون از نظر خواص تغذیه ای به ترتیب روغن زیتون فرابکر، روغن زیتون بکر و روغن زیتون تصفیه شده مناسب است.
روغن زیتون تصفیه شده یکی دیگر از انواع روغن های زیتون است و به گونه‌ای فرآوری می شود که بی‌بو است و درجه حرارت بیشتری را نسبت به روغن زیتون بکر تحمل می‌کند.
روغن زیتون تصفیه‌شده علاوه بر پخت‌وپز و سالاد، برای سرخ کردنی سطحی نیز مناسب است. این روغن به دلیل تصفیه شدن، بو و مزه تندی ندارد و برای کسانی که به بو و مزه روغن زیتون بکر علاقه‌ای ندارند مناسب است.
این نوع روغن زیتون برای تفت دادن بسیار مناسب است، ولی بهتر است این کار با شعله کم و مدت زمان کوتاه تر صورت بگیرد.
ایرنا: برای دور ریختن روغن های مصرفی چه موارد و نکاتی باید مورد توجه باشد؟
برای دور ریختن پسماند روغن باید روغن کاملا خنک شود، سپس آن را در بطری دربسته ریخته و در سطل زباله انداخت، همچنین تا حد امکان از روغن آفتابگردان به دلیل امگا ۶ بالا کمتر استفاده شود، به این دلیل که دریافت امگا ۶ زیاد منجر به التهاب در بدن و زمینه ساز ابتلا به بیماری‌هایی همچون دیابت، فشار خون، سرطان و غیره می‌شود.
برای پیشگیری از بیماریهای قلبی عروقی، مصرف چربی و روغن باید کاهش یابد، مصرف بیش از حد روغن ها علاوه بر ایجاد چاقی، خطر ابتلا به بیماریهای قلبی، عروقی و برخی از انواع سرطان ها را نیز افزایش می دهد.
نکته مهم دیگر استفاده برخی ها از روغن های جامد و نیمه جامد هیدروژنه، حاوی اسیدهای چرب اشباع و اسیدهای چرب ترانس است که خطر ابتلا به بیماری های قلبی، عروقی و سرطان را افزایش می‌دهد.
در هنگام انتخاب روغن ها به برچسب تغذیه ای آن باید توجه کرد و در صورتی که بخش مربوط به اسید چرب ترانس آن قرمز بود آن روغن را انتخاب نکرد.
همچنین در صورت تمایل به سرخ کردن، ماده غذایی با روغن کم و حرارت پایین تفت داده شود و از حرارت دادن زیاد روغن ها و غوطه وری ماده غذایی در مقدار زیاد روغن خودداری و در نهایت اینکه روغن های مایع دور از نور و حرارت نگهداری شود.
نظر شما