به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، تمدن اسلامی از موضوعات مهمی است که نه فقط به هویت جهان اسلام بازمی گردد، بلکه در زمانه ای که تمدن غرب خود را بی رقیب دیده است، می تواند در هویت یابی دنیای اسلام بسیار مؤثر باشد؛ اما این که این تمدن چه فراز و فرودهایی را طی کرده است ازجمله مواردی است که می تواند موضوع تحقیق باشد.
دانش اجتماعی مسلمین با رویکردها و سویه‌های گوناگون، وظیفه ژرف‌اندیشی درباره اصلاح جامعه مسلمان و پالایش دائمی فرهنگ از کجروی‌ها را برعهده داشته است. مسئله ای که بررسی شیوه رویارویی این دانش با آسیبهای اجتماعی و استخراج الگوهای کنترل این آسیب‌ها از دل متون و آثار اندیشمندان مسلمان را مهم می کند.
بازه زمانی برگزیده، دوران فراز تمدنی جامعه مسلمان است؛ کامیابی مسلمانان در رسیدن به تمدنی پویا که چندین سده، جامعة مسلمان را قافله‌سالار و پیشگام تمدن جهانی ساخته بود دلیلی بر توان‌مندی اجتماعی مسلمانان در کنترل انواع آسیبهای اجتماعی است. جامعه‌ای توان و امکان دستیابی به تمدن را دارد که از انواع آسیبهای اجتماعی و آفت‌های هنجاری تهی باشد یا آنها را به شایستگی کنترل کرده باشد.
همچنین این کامیابی، نشانه دقت نظر و صحت گزینش شیوه‌های رویارویی با انواع کجروی است. در این روزگار که جامعه ایرانی آماده بنیان نهادن تمدنی تازه است، بازخوانی تجربه موفق پیشینیان و آشنایی با روشها و الگوهای آنان برای پیشگیری از آسیبهای اجتماعی می‌تواند بسیار راهگشا باشد؛ از این‌رو، می‌توان به روزآمدی آن الگوها و روشها دست یازید تا کارآمدی آن را در پاسخ‌گویی به نیازهای نوپدید جامعه انسانی مشاهده کرد و با تقویت درونی جامعه ایرانی، راه دستیابی به تمدن را هموار ساخت.
کتاب «رویارویی ایرانیان با آسیبهای اجتماعی در دوران فراز تمدن اسلامی» نوشته حمید فاضل قانع با این محوریت و موضوع در ۲۲۱ صفحه توسط انتشارات مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا و با همکاری پژوهشکده آسیبهای اجتماعی دانشگاه شاهد منتشر شده است.
مطالب این کتاب در چهار فصل شامل کلیات/ ظرفیت سنجی رویکرد خطایی/ راهبردهای رویارویی با آسیبهای اجتماعی/ جمع بندی و نتیجه گیری در ۲۲۱ صفحه به نگارش در آمده است.
در بخشی از مقدمه این اثر به قلم نویسنده آمده است: نگاهی دوباره به گذشته تاریخی جامعه مسلمانان و بازخوانی روشها و الگوهای کارآمد مسلمانان در دوره فراز تمدنی، می تواند سرنخ مناسبی برای آگاهی از دلایل کامیابی مسلمانان در شکل دادن جامعه ای پیشرفته و متمدن باشد که انواع آسیب های اجتماعی در آن به خوبی کنترل شده بود. روشن است اگر جامعه ای در انواع آسیب ها و مشکلات اجتماعی غوطه ور باشد از ره پویی در مسیر فراز تمدنی بازمی ماند.
پس درخشش جامعه مسلمان در دوران فراز تمدنی، خود گواه آن است که مسلمانان در آن دوره به شایستگی از عهده کنترل آسیب ها در جامعه برآمده اند و با تکیه بر دانش اجتماعی خود، از شیوه های کارآمد برای شناسایی زمینه های شکل گیری انواع آسیب ها و کنترل بهینه آنها بهره گرفته اند.
آشنایی با روش ها و الگوهای جامعه مسلمان برای کنترل انواع آسیب های اجتماعی در دوران فراز تمدنی، نیازمند جزء نگری رویدادها است که در تاریخ اجتماعی یا جامعه شناسی تاریخی، مورد توجه قرار می گیرد. در این رویکرد از راه تحلیل لایه های زیرین تحولات اجتماعی می توان به تأثیر بینش، گرایش و کنش مردم در تحقق رخدادها دست یافت و با مطالعه فرآیند و برآیند منش آدمیان در بازه زمانی مشخص، دگرگونی های جامعه و تحولات سبک زندگی را در گذر تاریخ بررسی کرد. این رویکرد، نگاهی اجتماعی به تاریخ دارد، نقش مردم و گروه های اجتماعی را برجسته تر می بیند و زندگی روزمره و سبک زندگی مردم را مورد توجه قرار می دهد. پژوهش حاضر با چنین نگاهی، تحولات اجتماعی مسلمانان در دوران فراز تمدنی را با مراجعه به آثار مکتوب برجای مانده از آن روزگار، مورد توجه قرار می دهد.
نظر شما