به گزارش روز سه شنبه ایرنا، پس از حدود ۵۹ سال حکمرانی، دولت بشار اسد سقوط کرد؛ تحولی بزرگ که تأثیرات مستقیم آن بر مردم سوریه غیرقابل‌انکار است، اما پیامدهای این رخداد به مرزهای سوریه محدود نخواهد شد و لبنان به‌عنوان همسایه‌ای نزدیک و درهم تنیده با سوریه، از مهم‌ترین کشورهایی است که تحت تأثیر این تغییر قرار می‌گیرد.
لبنان به دلیل مرزهای مشترک جغرافیایی و روابط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی عمیق با سوریه، همواره از تحولات سوریه تأثیر پذیرفته است. پایان حکومت اسد، اکنون این وابستگی‌ها را وارد مرحله‌ای جدید کرده و چالش‌های نوینی را پیش روی لبنان قرار داده است.
نخستین روز بدون همسایگی با دولت بشار اسد
مرز المصنع و پنج مرز دیگر لبنان با سوریه در ساعات و روزهای پیش از سقوط دولت اسد و اولین صبح بعد از آن، شاهد حضور هزاران آواره سوری بود که به سمت لبنان روانه شدند. علی‌رغم آماده‌باش ارتش لبنان، شرایط مرزهای منتهی به سوریه آرام گزارش شد و حضور چشمگیری از نیروهای نظامی مشاهده نشد.
در منطقه طرابلس که به‌عنوان پایگاه اصلی مخالفان بشار اسد در لبنان شناخته می‌شود، بر خلاف انتظار در حمایت از سقوط اسد تجمع‌های قابل توجهی یا خوشحالی عمومی دیده نشد.
جریان‌های شیعی لبنان، چون حزب‌الله که روابط خوبی با دولت بشار اسد داشتند و همچنین جریان امل تاکنون واکنش رسمی به این رویداد نشان نداده‌اند.
پیامدهای این تحول بر معادلات سیاسی و امنیتی لبنان، به‌ویژه در میان جناح‌های داخلی، در روزهای آتی شفاف‌تر خواهد شد.
بحران آوارگان و فشارهای اقتصادی
از آغاز بحران سوریه در سال ۲۰۱۱، بیش از دو میلیون آواره سوری وارد لبنان شدند که این برآورد با توجه به بحران اخیر سوریه نیز بیشتر شده است.
کمک‌های ماهانه ۸۰ یورویی سازمان‌های بین‌المللی به این آوارگان در گذشته، ضمن تشدید فشار بر زیرساخت‌های اقتصادی لبنان، تحولاتی ناخواسته را بر ساختارهای اجتماعی و اقتصادی این کشور تحمیل کرده است.
تداوم و افزایش حضور آوارگان سوری در لبنان، در کنار افزایش نرخ بیکاری و کاهش تولید ناخالص داخلی، این کشور را در مسیری قرار داده که بیش از گذشته نیازمند حمایت‌های بین‌المللی و منطقه‌ای برای مدیریت این بحران کرده است.
محدودیت‌های تجاری و اهمیت بندر بیروت
با بسته شدن موقت مرزهای زمینی میان سوریه و لبنان، این کشور اکنون تنها از طریق بندر بیروت با جهان خارج ارتباط تجاری دارد. این بندر که در سال جاری حدود ۳.۶۶ میلیون تن کالا جابه‌جا کرده است، نقشی کلیدی در واردات کالاهای اساسی و صادرات محصولات کشاورزی و صنعتی لبنان ایفا می‌کند.
با این حال، هرگونه اختلال در امنیت تجارت دریایی، می‌تواند اقتصاد لبنان را با بحران‌های عمیق‌تر مواجه کرده و وابستگی این کشور را به حمایت‌های خارجی افزایش دهد.
چالش‌های امنیتی و سیاسی
لبنان در شرایط بحرانی قرار دارد. از یک سو، آتش‌بس ناپایدار با رژیم صهیونیستی هر لحظه ممکن است نقض شود و از سوی دیگر، قدرت‌گیری جریان‌های تندرو در مرزهای شمالی لبنان تهدیدی جدی به شمار می‌رود.
این شرایط می‌تواند بر ثبات داخلی لبنان تأثیر منفی گذاشته و مقاومت از جمله حزب‌الله را در برابر تهدیدات خارجی با چالش مواجه کند.
گروههای معارض مسلح سوری نظیر هیات «تحریرالشام» پس از تسلط بر سوریه، احتمالاً تلاش خواهند کرد تا مانع از تأمین لجستیک حزب‌الله از طریق سوریه شوند. این تحول می‌تواند برای حزب‌الله محدودیت زا شود و چالشی برای مقاومت در زمینه توازن منطقه ای ایجاد کند.
تحولات سوریه آغازگر دورانی پیچیده برای لبنان است. این کشور اکنون با بحران‌های چندوجهی اقتصادی، اجتماعی و امنیتی مواجه است. راهبردهای دقیق و همکاری‌های منطقه‌ای، شرط عبور لبنان از این بحران‌ها و حفظ ثبات در این کشور خواهد بود.
نظر شما