به گزارش ایرنا، سالانه میلیون‌ها مسافر و گردشگر از گلستان به دلیل قرارگیری بین ۲ قطب گردشگری شمال کشور و زیارتی مشهد عبور یا بیتوته می‌کنند که بخش قابل‌توجه آنان مهمان تفرجگاه‌های جنگلی می‌شوند.
از آنجا که ارائه خدمات به مسافران و گردشگران در پارک‌های جنگلی و حفاظت و نگهداری از آن نیازمند اعتبار است و اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری، بودجه‌ای برای نگهداری و خدمات‌دهی در پارک‌های جنگلی ندارد واگذاری به شهرداری‌ها و بخش خصوصی بهترین راه درمان این مشکل است.
یکی از مباحث مطرح شده در بند ج و ماده ۱۴۷ قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه اقتصادی واگذاری مدیریت پارک‌های جنگلی به بخش خصوصی و یا نهادهای عمومی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و شهرداری‌ها است تا با اجرای این طرح برخی از مشکلات دولت از جمله کمبود نیروی انسانی و اعتبارات ناکافی کمتر شود.
کارشناسان با قبول برخی مشکلات و نقص‌ها در قانون واگذاری مدیریت پارک‌های جنگلی، این طرح را برای پیاده‌سازی طرح‌های گردشگری در کنار نگهداری از جنگل‌ها مفید می‌دانند اما معتقدند اعتبارات مدیریت پارک‌ها باید از منابع استانی به منابع ملی تغییر کند.
استان گلستان ۲۱ تفرجگاه جنگلی دارد که تاکنون مدیریت ۱۵ پارک جنگلی استان به شهرداری‌ها و یک گردشگاه جنگلی نیز به بخش خصوصی سپرده شده و پنج گردشگاه به‌دلیل استقبال نکردن سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و شهرداری‌ها، بدون بهره‌بردار مانده است.
در این بین، عده‌ای از عملکرد شهرداری‌ها در طرح مدیریت تفرجگاه‌های جنگلی گله دارند و می‌گویند شهرداری‌ها در اجرای این طرح از عمل به تعهدات خود سر باز می‌زنند از سویی دیگر برخی اعتقاد دارند سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کتابچه طرح را به دلخواه خود و با نگاه نگهداری از عرصه‌های جنگلی تدوین کرده و با سخت‌گیری دستان مجریان را برای اجرای بهتر این طرح و جذب گردشگر بسته است.
میل کم برخی شهرداری‌ها و سرمایه‌گذاران برای قبول مدیریت پارک‌های جنگلی و بلاتکلیف ماندن پارک جنگلی قُرق پس از پیگیری‌های فراوان، زمینه برگزاری میزگرد ایرنا برای بررسی نقاط قوت و ضعف طرح احاله مدیریت تفرجگاه‌های جنگلی را از نگاه کارشناسی فراهم کرد.
این میزگرد با حضور «جهانبخش صادقیان» معاون امور جنگل اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان، «رسول مقسم» رییس اداره جنگل‌کاری، پارک‌ها و ذخیره‌گاه‌های جنگلی، منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان، «طیبه خلیلی» معاون دفتر امور شهری و شوراهای استانداری گلستان، «سید جواد عنایت» شهردار قرق و «مهدی دیانی» کارشناس دفتر امور شهری و شوراهای استانداری برگزار شد و موانع اجرای طرح واگذاری مدیریت تفرجگاه‌های جنگلی به شهرداری‌ها یا بخش خصوصی از زوایای گوناگون مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
ایرنا: آخرین وضعیت واگذاری مدیریت تفرجگاه‌های جنگلی استان گلستان را تشریح کنید؟
صادقیان: نگرانی اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری نگهداری از منابع طبیعی و جنگل‌ها است و در این راستا، سازمان منابع طبیعی براساس تکلیف خود به دنبال استفاده بیشتر از طبیعت و جنگل در کنار حفاظت از آن است.
سازمان منابع طبیعی متولی حفاظت از جنگل‌ها است اما رونق گردشگری را هم در برنامه کاری خود قرار داده است.
گلستان سه پارک قدیمی دلند، النگدره و قرق دارد که تا مقطعی این پارک‌ها را به صورت امانی مدیریت کرد اما تلاش ما واگذاری مدیریت پارک‌های جنگلی به شهرداری‌ها و یا بخش خصوصی است.
گلستان ۲۱ پارک و تفرجگاه جنگلی با گستره هفت هزار و ۹۹۰ هکتار دارد.
ماده سه قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها اعلام کرده که هر گونه واگذاری و بهره‌برداری از جنگل باید در قالب طرح باشد که به صورت مزایده و در قالب آگاهی منتشر شود و سرمایه‌گذاران در فرصت مساوی امکان شرکت داشته باشند اما یک استثنا برای این طرح در نظر گرفته و براساس آن، با شرکت‌ها و موسسات غیردولتی می‌توان به طور مستقیم و با ترک تشریفات قرارداد ببندند.
مدیریت بسیاری از پارک‌های جنگلی گلستان در حریم و محدوده شهرها مانند ناهارخوران، النگدره، پارک طبیعت شیرآباد و پارک جنگلی امام رضا(ع) کردکوی به شهرداری‌ها واگذار شده اما پنج پارک جنگلی به‌دلیل استقبال‌نکردن سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و شهرداری‌ها، بدون بهره‌بردار و مجری است.
در حال حاضر مدیریت ۱۵ پارک جنگلی استان بر عهده شهرداری‌ها و گردانندگی یک گردشگاه جنگلی به نام «آق‌سو» نیز بر عهده سرمایه‌گذار بخش خصوصی است.
در واگذاری مدیریت پارک‌های جنگلی به شهرداری‌ها با مسائل و چالش‌هایی مواجه بودیم و برخی از شهرداری‌ها به تعهدات خود عمل کرده و برخی دیگر نتوانستند تعهدات خود را اجرا کنند البته از آنجا که هدف اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری ارائه خدمات به مردم بوده همواره با شهرداری‌ها مدارا کرده است.
ایرنا: چرا مدیریت پارک جنگلی قرق مورد پذیرش شهرداری یا سرمایه‌گذاران قرار نگرفته است؟
صادقیان: پارک قرق یکی از پارک‌های شاخص ما و دارای جنگل جلگه‌ای است و ۶۵۲ هکتار وسعت دارد و سال ۱۳۴۵ به عنوان پارک جنگلی تاسیس شد که از ظرفیت‌های بسیار خوبی برخوردار است.
در سال ۱۳۹۸ براساس سیاست‌های سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری، کتابچه‌ای تهیه و واگذاری مدیریت آن مصوب شد اما با وجود آگهی سه باره تاکنون سرمایه‌گذاری برای مدیریت این پارک استقبال نکرده که شاید یکی از علل میل کم سرمایه‌گذاران، زیرساخت قدیمی و نیاز به تخصیص اعتبار کافی است.
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یک بخش از این پارک را در قالب موزه روستایی فعال کرد که روند اجرای این پروژه کلید خورد اما هنوز مرحله اول این پروژه هم تکمیل نشده است.
یکی دیگر از مشکلات جنگل‌های جلگه‌ای قرق، بروز آفات و بیماری زغالی بلوط بود که بخشی از این جنگل‌های دچار بیماری از محوطه پارک جنگلی قرق جدا شده و کتابچه طرح هم اصلاح شد.
پس از اصلاح کتابچه طرح و تصویب دوباره طرح واگذاری مدیریت پارک جنگلی قرق، با وجود تاکید استاندار وقت و مکاتبات فراوان با شهردار قرق هنوز این مساله به سرانجام نرسیده است.
اعتبارات دولتی جوابگوی نگهداری پارک‌های جنگلی نیست. در حالی که استفاده از پارک‌ها ملی است اما اعتبارات مربوط به آن باید از استان تامین شود که کافی نیست.
عنایت: در خصوص پارک‌های جنگلی و واگذاری مدیریت آن، جلسات زیادی در اداره‌کل امور شهری و شوراهای استانداری گلستان برگزار شد و یکی از مهم‌ترین مباحث واگذاری تعیین صلاحیت و اهلیت شخص یا سازمانی است که پارک جنگلی به وی واگذار می‌شود.
پارک جنگلی قرق نزدیک به ۵۸ سال قدمت دارد و جزو پارک‌هایی بوده که در دهه‌های گذشته خدمات خوبی را به مردم استان و گردشگری و مسافران داشته است.
این پارک جنگلی جزو پارک‌های قابل دسترس است و مسافران ورودی به گلستان، به راحتی به این پارک دسترسی دارند اما دلایل مختلفی، قبول مدیریت این پارک را با چالش مواجه کرده است.
در کتابچه تدوین شده در سال ۱۳۹۸، به بخش نگهداری توجه شده و در همین راستا، جلسات متعددی با اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان برگزار شد تا در کنار این کتابچه، پیوست دیگری تعریف شود و نگاه خدماتی و گردشگری بیشتر از نگاه حفاظتی باشد.
افزون‌بر در دسترس‌پذیری، وجود موزه میراث روستایی قرق در بخش ۵۰ هکتاری به عنوان یکی از موزه‌های شاخص استان، زندگی مرال‌ها و برج دیده‌بانی از دیگر شاخصه‌های پارک جنگلی قرق است.
ایرنا: طرح واگذاری مدیریت پارک‌های جنگلی به شهرداری‌ها یا بخش خصوصی چه ایرادهایی دارد؟
عنایت: تامین زیرساخت آب، برق و روشنایی پارک‌های جنگلی نیاز به میلیاردها تومان هزینه دارد که از توان بسیاری از شهرداری‌های گلستان خارج است.
به منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان پیشنهاد کردیم به جای ۶۵۲ هکتار، ۲۰ تا ۵۰ هکتار آن به شهرداری واگذار شود تا شهرداری براساس طرح گردشگری، اقدامات لازم را انجام دهد و در صورت عملکرد موفق، در گام دوم مدیریت ۲۰ هکتار دیگر را با برنامه برعهده بگیرد.
مشکل اصلی تامین مالی و اعتباری است و شهرداری‌ها موظند براساس آیین‌نامه مالی، هزینه کنند.
مقسم: ابتدا باید این نکته را تشریح کرد که چرا پارک‌ها به شهرداری‌ها واگذار می‌شود؟ براساس ماده ۷۹ قانون دیوان محاسبات، پارک‌های جنگلی در محدوده و حریم شهرها با اولویت شهرداری‌ها قابل واگذاری است. قراردادهای هم ۱۰ ساله است و مجری‌های موفق، می‌توانند تا ۳۰ سال قرارداد خود را ادامه دهند.
در وهله نخست مطالعه و تهیه کتابچه طرح انجام می‌شود و پس از سنجش همه جوانب طرح، مدیریت واگذار می‌شود.
پس از واگذاری مدیریت پارک‌های جنگلی، شهرداری یا سرمایه‌گذار بخش خصوصی در سه سال اول باید هزینه کند و به طور معمول شهرداری‌ها به دلیل توان مالی ضعیف از پذیرش مدیریت پارک سر باز می‌زنند.
گستره بالا نمی‌تواند مانع واگذاری مدیریت پارک‌های جنگلی باشد، برای نمونه پارک جنگلی نور در استان مازندران با ۷۰۰ هکتار مساحت بزرگترین پارک جنگلی کشور است و در این پارک، مجری مدیریت همه پارک را قبول کرده نه یک بخش مشخصی از آن را.
از سویی دیگر استقرار گردشگران در استان‌های گیلان و مازندران با استان گلستان متفاوت است چراکه ما در استان در تامین زیرساخت‌ها و جذب گردشگر موفق عمل نکردیم.
نگاه شهرداران نگاه مدیریت پارک نیست. پارک‌داری یک فن است و فقط گرفتن اجاره نیست. وقتی شهرداری از مسافران یک پارک جنگلی ورودی می‌گیرد باید خدمات هم ارائه کند.
مدتی رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری گرگان بودم و پارک قرق را به دلیل نبود اعتبارات، به سختی مدیریت می‌کردیم که این مدیریت بسیار ناقص بود و در این شرایط مسافرانی که تجربه حضور در پارک‌های جنگلی استان‌های اردبیل، گیلان و مازندران را داشتند پس از ورود به گلستان، رضایت چندانی نداشت.
خلیلی: حفظ منابع طبیعی از دغدغه‌ها و سیاست‌های مدیریت شهری است و در مواردی که شهرداری‌ها مجری پارک‌های جنگلی هستند قراردادهای مربوط به آن در حال بازبینی و بازنگری است و طبق هماهنگی انجام‌شده با اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری این قرارداد توسط یک کارگروه تخصصی در حال بازبینی است تا در قرارداد منعقد شده، آیین‌نامه مالی و معاملاتی شهرداری‌ها نیز لحاظ شود.
یکی از ایرادهای این طرح آن است که وزارت کشور در تهیه و تدوین کتابچه نقشی ندارد و حتی رایزنی ما با سایر استان‌های شمالی نیز نشان می‌دهد آنها نیز به این قراردادها ایرادهایی وارد می‌دانند.
از آنجا که گلستان، صنعتی نیست اعتبار شهرداری‌ها از لحاظ درآمدی محدود است و براساس متن قراردادی که منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان ارائه می‌کند ممکن است شهرداری‌ها توان اجرای کامل تعهدات را نداشته باشند.
در صورتی که در خصوص مفاد کتابچه طرح به یک هم‌افزایی برسیم و قواعد، آیین‌نامه و مقررات مالی شهرداری‌ها مد نظر قرار بگیرد شهرداران از قبول احاله مدیریت پارک‌های جنگلی استقبال خواهند کرد.
ایرنا: چرا منابع طبیعی و آبخیزداری اصرار به واگذاری مدیریت پارک‌های جنگلی به شهرداری‌ها دارد؟
مقسم: براساس قانون اجازه واگذاری مستقیم مدیریت پارک‌های جنگلی به سرمایه‌گذار وجود ندارد و برای این کار، ابتدا باید آگهی مزایده برگزار شود.
براساس ماده ۷۹ قانون، شهرداری‌ها باید در قالب درخواست مکتوب درخواست احاله مدیریت پارک را بدهند و نیازی به برگزاری مزایده نیست که شهرداری‌های متقاضی این چرخه را طی کردند.
در حال حاضر شهرداری گرگان و خان‌ببین در طرح واگذاری مدیریت پارک جنگلی خوب عمل کردند اما پارک جنگلی قرق همچنان بدون مجری باقی مانده است. موضوع واگذاری مدیریت پارک‌های جنگلی مساله مهمی است که باید تدبیر شود. این چالش با توجه به نبود اعتبار و با نزدیک شدن به نوروز بزرگتر می‌شود.
صادقیان: اگر مساحت پارک کم باشد در تفرج متمرکز و گسترده و بخش‌های ویژه شاخص و استانداردی وجود دارد. ۴۰ درصد پارک قرق در قالب بخش‌های متمرکز، گسترده و ویژه دیده شده است و اگر مساحت پارک را به چند قسمت و در قطعات ۲۰ یا ۵۰ هکتاری تقسیم کنیم دیگر امکان بخش‌بندی وجود ندارد به همین علت پارک‌ها را براساس استانداردها تعیین می‌کنند در حال حاضر ۷۸ هکتار پارک قرق زون متمرکز، ۱۱۴ هکتار آن بخش گسترده و ۵۰ هکتار آن بخش فرهنگی است.
جذابیت پارک‌های استان گلستان خوب است و برای نمونه در پارک طبیعت شیرآباد و یا پارک کبودوال و یا پارک خان‌ببین به دلیل وجود جاذبه‌های گوناگون از جمله آبشار، پذیرای گردشگری زیادی است و به همین علت شهرداری این شهرها حاضر به از دست دادن این پارک و سپردن آن به سرمایه‌گذار بخش خصوصی نیست این جاذبه می‌توانست در پارک جنگلی قرق و در موزه روستایی این پارک ایجاد شود.
ایرنا: رویکرد دفتر امور شهری و شوراهای استانداری در مدیریت پارک های جنگلی چیست؟
خلیلی: نگاه مدیریت شهری و شوراهای استانداری گلستان در طرح واگذاری مدیریت پارک‌ها، حمایت و همراهی است. بی‌میلی برخی شهرداری‌ها و سرمایه‌گذاران برای پذیرش مدیریت پارک‌های جنگلی نیاز به آسیب‌شناسی دارد.
شهرداری‌های استان مازندران با گلستان قابل مقایسه نیست. بودجه شهرداری‌های مازندران ۱۶۰ هزار میلیارد ریال است اما بودجه کل شهرداری‌های گلستان ۵۸ هزار میلیارد ریال است که تفاوت زیادی با یکدیگر دارند گرچه دو سوم بودجه ۵۸ هزار میلیارد ریالی شهرداری‌های گلستان مربوط به گرگان و گنبدکاووس است حال با این وضعیت شهرداری‌های استان در طرح مدیریت پارک‌های جنگلی چقدر می‌توانند موفق عمل کنند؟
اگر صحبت از دریافت ورودی از مسافران پارک جنگلی در برخی از شهرها می‌شود باید به این نکات توجه کرد که شهرداری مربوطه برای دریافت ورودی باید نیروهایی را به کارگیری کند و این ورودی کفاف حقوق این نیروها را هم نمی‌دهد.
از آنجا که شهرداری‌های گلستان درآمد پایدار ندارند از لحاظ اعتباری با چالش مواجه‌اند با این وجود نگاه ما حمایتی و قرار گرفتن در کنار منابع طبیعی و آبخیزداری است و حتی در صورت مشاهده کوتاهی و یا قصور از سوی شهرداری‌ها، پیگیری لازم را انجام می‌دهیم.
قراردادها در طرح واگذاری مدیریت پارک جنگلی یک‌طرفه است و ما به دنبال انجام برخی اصلاحات مانند افزایش مدت زمان قرارداد و جذب بهتر سرمایه‌گذار هستیم. شاید در برخی موارد از عملکرد شهرداری‌ها در مدیریت پارک‌ها راضی نباشیم اما در مرحله اول باید این طرح به طور پایه اصلاح شود.
برای جذب سرمایه‌گذار باید همگرایی در استان ایجاد شود و از ظرفیت استاندار و معاونان وی و حتی نمایندگان مجلس شورای اسلامی استفاده شود و تسهیل‌گری و اصلاح قانون، مسیر را برای فعالیت سرمایه‌گذار هموارتر کنیم تا استان به نقطه مطلوب برسد.
گلستان یک استان کشاورزی است و به دلیل ضعف صنعت ارزش افزوده و مساعدت‌های دولتی به شهرداری‌های استان گلستان در مقایسه با دیگر استان‌ها بسیار ناچیز است.
به عنوان یک شهروند شمالی باید از جنگل‌ها حفاظت و حراست کنم و شهرداری‌ها باید در این بخش مشارکت کنند اما پرداخت هزینه‌های حفظ شهرداری‌ها تبعاتی برای شهروندان و جوانان بیکار شهر دارد چگونه باید پاسخگوی آنها باشیم؟
قوه قانونگذاری نیز باید به کمک استان‌های شمالی به ویژه استان کم‌برخوردار گلستان بیاید و برای حفظ جنگل‌ها اعتبارات ملی اختصاص یابد تا این اعتبار کمک‌کار شهرداری‌ها باشد.
ایرنا: برخی معتقدند سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری در تدوین کتابچه طرح واگذاری تفرجگاه‌های جنگلی به حفاظت بیش از بُعد اقتصادی توجه کرده. در این باره چه نظری دارید؟
عنایت: تاکنون هر سرمایه گذار و شرکت گردشگری که کتابچه طرح را مطالعه کرده وارد میدان نشد زیرا کتابچه بیشتر حفاظتی است و باید به سمت سرمایه گذاری و نگاه سرمایه گذاری حرکت کند تا جاذبه‌ای برای سرمایه‌گذار به وجود بیاید.
صادقیان: سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری به دنبال گرفتن عواید از پارک‌ها نیست بلکه به دنبال ساختن یک برند برای استان است.
عنصر اصلی یک پارک درخت است باید حفظ شود لذا نگاه ما در مرحله اول حفظ عرصه‌های جنگلی در قالب پارک و ارئه خدمات به مسافران است.
نباید به دنبال گرفتن ورودی از مسافران پارک‌های جنگلی باشیم بلکه باید درآمدی ایجاد و از آن کسب درآمد کرد. وجود گوزن در پارک جنگلی قرق یک ظرفیت ویژه است و سرمایه‌گذار می‌تواند با خلاقیت و از محل بازدید از این گوزن‌ها به درآمد برسد.
نگاه سازمان منابع طبیعی، آبخیزداری و جنگلداری گرفتن ورودی از مسافران پارک‌های جنگلی نیست و اعتقاد دارد باید همه مردم امکان استفاده از این موهبت خدادادی را داشته باشند.
نام این طرح مدیریت بهره‌وری است نه واگذاری لذا سرمایه‌گذاران و یا شهرداری‌ها باید بتوانند از محل ارائه خدمات به کسب درآمد پایدار برسد.
مقسم: نگاه منابع طبیعی و آبخیزداری فقط نگاه حفاظتی نیست. گرچه حفاظت برای ما اولویت دارد اما درآمد مجری طرح را هم محاسبه می‌کنیم.در حال حاضر برخی از شهرداری‌های گلستان با وجود دریافت ورودی از مسافران و گردشگران پارک جنگلی هیچ گونه خدماتی ارائه نمی‌کنند.
نگاه ما در احاله مدیریت پارک‌ها بسته نیست و ما همواره خود را در کنار شهرداری‌ها می‌بینیم.
از سویی دیگر تیپ قراردادها در ماده سه ۱۰ تا ۱۵ ساله است و هیچ مرجعی اجازه نمی‌دهد که شهرداری یا سرمایه‌گذار برای احاله مدیریت پارک‌های جنگلی بیش از این زمان وقت بگذارد.
شهرداری‌ها توان مدیریت پارک‌های جنگلی را ندارند و شهردار و دفتر امور شهری و شوراهای استانداری گلستان باید بتوانند در جذب سرمایه‌گذار پای کار بیایند.
دیانی: تفرجگاه‌های جنگلی امانت آیندگان هستند و باید با حفاظت و حراست از آن به آیندگان برسانیم.
چرا تفرجگاه‌های جنگلی گلستان برخلاف گیلان و مازندران رونق نگرفت؟ این همان مساله‌ای است که باید مورد آسیب‌شناسی و بررسی قرار بگیرد.
اولین دغدغه سرمایه‌گذار این است که تغییراتی را براساس دید خود در پارک جنگلی ایجاد کند تا در قبال هزینه به درآمد برسد.
طرح واگذاری مدیریت پارک‌های جنگلی، ۱۰ ساله است و سرمایه‌گذار در سه سال اول باید اقدام به ایجاد و تقویت زیرساخت کند و پس از پایان ساخت و سازها، فقط هفت سال زمان دارد که نمی‌تواند پاسخگوی نیاز مسافران باشد.
گلستان جاذبه طبیعی را دارد اما برای سرمایه‌گذار جاذبه‌ای ایجاد نشده و در صورتی که این جاذبه ایجاد شود سرمایه‌گذار برای مدیریت پارک‌های جنگلی اعلام آمادگی خواهد کرد.
در مجموع برای اجرای این طرح باید نگاه‌ها تغییر کند، هزینه سود و منفعت دیده شود و دست بهره بردار برای انجام اقدامات لازم در پارک‌های جنگلی باز باشد. در حال حاضر سرمایه‌گذار برای انجام هر اقدامی باید از منابع طبیعی و آبخیزداری کسب اجازه کند حال آنکه این کسب اجازه‌ها، محدودیت ایجاد می‌کند.
سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری باید کتابچه مقدمه برای طرح واگذاری مدیریت پارک‌های جنگلی ارائه کند تا سرمایه‌گذار پس از مطالعه آن، طرح‌های پیشنهادی خود را ارائه کند و در این صورت انگیزه سرمایه‌گذار برای مشارکت در این طرح دوچندان خواهد شد.
سرمایه‌گذار در این طرح، یک طرح بسته را از سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری تحویل می‌گیرد برای همین برای واگذاری مدیریت پارک جنگلی رغبت چندانی ندارد.
نظر شما