«نقش جهان» در قُرُق زنان؛ پایان تابویی کهنه یا آوانگارد راهی نو

به گزارش ایرنا، این دیدار که به «اِل‌کلاسیکوی» فوتبال ایران موسوم است، در شرایطی برگزار شد که با حکم کمیته انضباطی، مردان حق ورود به ورزشگاه را برای تماشای دیدار سپاهان و پرسپولیس نداشتند و به این ترتیب گردهمایی شگفت‌انگیزی از زنان که از سراسر اصفهان و استان‌های همجوار خود را به ورزشگاه رسانده بودند مقابل لنز دوربین‌ها پدیدار شد.

حکم تاریخی کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال مبنی بر محرومیت آقایان از حضور در ورزشگاه، فضای هشتاد و چهارمین دیدار مهم و حساس از هفته دوازدهم رقابت‌های لیگ برتر فوتبال را دوچندان شگفت‌آمیزتر کرده بود زیرا برای نخستین بار در ایران، تنها تماشاچیان زن بودند که در غیاب مردان روی سکوها تیم‌های مورد علاقه خود را تشویق می‌کردند.

سپاهان در این دیدار خانگی، ۲ بر یک پرسپولیس را شکست داد؛ رخدادی که شیرینی این قرق زنانه را افزونتر کرد.

به فاصله کوتاهی پس از بازی، مدیرعامل باشگاه سپاهان با تعابیر «حضور پرشکوه»، «حماسی» و «در کمال امنیت و آرامش» مراتب قدردانی خود را از ۴۵ هزار بانویی که به ورزشگاه نقش جهان آمدند، اعلام کرد.

احمد یوسف زاده یک روز پس از بازی(سه‌شنبه ۲۶ آذر) با صدور پیامی اعلام کرد: این حضور بی‌نظیر که در تاریخ اصفهان و ایران ثبت شد، نه‌تنها برگ زرینی در تاریخ ورزش کشور بود، بلکه جلوه‌ای بی‌بدیل از فرهنگ والای مکتب سپاهان و اصفهان را به نمایش گذاشت.

وی افزود: بانوان گرانقدر با حمایت‌های شورانگیز خود، صحنه‌ای ماندگار و افتخارآفرین را رقم زدند و نشان دادند که سپاهان با تکیه بر چنین هوادارانی، همواره در مسیر قله‌های افتخار گام برمی‌دارد.

معاون سیاسی، اجتماعی استانداری اصفهان نیز پس از این بازی در گفت و گو با ایرنا اظهار امیدواری کرد که حضور بانوان و خانواده‌ها بعنوان الگو و تجربه فاخر در بازی‌های آتی فوتبال نیز تکرار شود.

ایوب درویشی افزود: فرهنگ غنی تماشاگران اصفهانی و مهمانانی که از استان‌های دیگر آمده بودند، از ویژگی های قابل تامل این بازی است.

به گفته جانشین فرمانده انتظامی استان اصفهان نیز بانوان اصفهانی با نظم مثال‌زدنی و رفتار مسوولانه خود نشان دادند که می‌توانند در بزرگترین رویدادهای اجتماعی و ورزشی نقش‌آفرین باشند.

سردار محمدرضا هاشمی‌فر پس از این بازی با صدور پیامی افزود: حضور گسترده انعکاس زنده‌ای از اراده و توانایی زنان ایرانی در مدیریت رویدادهای بزرگ و خلق فضای امن، شاد و باشکوه است.

جمعیت کثیر زنان هوادار، نماد نقش پذیری اجتماعی

یک جامعه‌شناس و پژوهشگر فرهنگی اصفهان نیز در همین پیوند به ایرنا گفت: بر اساس نظریه «کنش متقابل نمادین»، انسان‌ها معناهایی را به دیگران انتقال می‌دهند و دیگران این نمادهای معنی‌دار را تفسیر می‌کنند و بر مبنای آن واکنش‌ نشان می دهند.

امان‌الله باطنی با بیان اینکه حضور چشمگیر زنان در ورزشگاه نقش جهان حامل پیام‌ها و نشانه‌های فراوان است، افزود: گردهمایی زنان در یکی از سردترین روزهای سال در ورزشگاه نشانه پایداری آنها بر یک مطالبه(حضور در سکوهای تماشاگران) است که نوعی کنشگری اجتماعی محسوب می‌شود.

این جامعه‌شناس افزود: این حضور آنچنان پررنگ بود که بطور کامل جای خالی مردان را در ورزشگاه پر کرد و این نشانه نقش پذیری اجتماعی زنان نه بعنوان نقش جایگزین بلکه بعنوان عهده‌داران نقش اجتماعی اصلی در جامعه است.

باطنی افزود: حضور پررنگ زنان پس از محرومیت سپاهان و حواشی دیدار پیشین این تیم با پرسپولیس، آنچنان امن و بی‌حاشیه بود که نشان داد در صحنه بودن بانوان در عرصه‌های اجتماعی و ورزشی می‌تواند به امنیت اجتماعی کمک کند و محیط ورزشگاه‌ها را نیز جامعه‌پذیرتر سازد.

عبور جامعه از جنسیت‌گرایی در ورزش

یک جامعه‌شناس و فعال رسانه در اصفهان که برای تماشای دیدار سپاهان و پرسپولیس در ورزشگاه حضور داشت نیز در گفت و گو با ایرنا اظهار کرد: رشد و تعالی هر نظام اجتماعی در پرتو امکان مشارکت عمومی افراد آن جامعه در بزنگاه‌های مختلف قابل حصول است که در جامعه شناسی از آن به «همبستگی اجتماعی» تعبیر می‌شود.

فاطمه کاویانی افزود: همبستگی اجتماعی به روابط اجتماعی گفته می‌شود که مردم را در قالب یک واحد به هم پیوند می‌دهد و اشتراک همه اقشار به دور از نگاه جنسیتی در برنامه‌های گوناگون به تقویت این مهم می‌انجامد.

وی اضافه کرد: حضور زنان در ورزشگاه زمینه پایه‌ریزی و تقویت همبستگی اجتماعی بخصوص در دختران جوان و نوجوان را فراهم می کند.

کاویانی با بیان اینکه نظیر این گردهمایی‌ها نشاط و پویایی که حلقه گمشده جامعه صنعتی است را به آن بازمی‌گرداند، افزود: باید با رویکرد فرهنگی از تبعیض های جنسیتی که به تنش‌ها و اختلال‌های هویتی ناشی از جنسیت‌زدگی دامن می‌زند عبور کنیم همانطور که حضور تماشاگران زن در بازی اخیر نقطه عطف و امید بخش برای حرکت در این مسیر است.

کاویانی گفت: زنان جامعه ما نیاز به دیده‌شدن دارند و در پرتو این چشم‌انداز، نگاه برنامه‌ریزان به آنها باید فراتر از معیارهای جنسیتی باشد.

این جامعه‌شناس افزود: تجربه حضور زنان در ورزشگاه نقش جهان اصفهان در بازی اخیر، نشان داد که بانوان به دور از هر حاشیه و در سلامت روان می‌توانند در یک رخداد فرهنگی ورزشی حضور داشته باشند و همبستگی و نشاط اجتماعی آن را به کانون خانواده‌ها نیز تزریق کنند.

ورود زنان به ورزشگاه‌ها در ایران تاکنون مسیر پرپیچ و خمی را طی کرده تا به این مرحله رسیده است.این موضوع چندسال پیش مقارن با دولت دوازدهم نخستین بار در ایران از سوی جیانی اینفانتینو رییس فدراسیون بین‌المللی فوتبال مطرح و از آن پس اجرایی شدن اساسنامه فیفا مبنی‌ بر ممنوعیت هرگونه تبعیض از جمله جنسیت در فوتبال، در کشورمان وارد مرحله جدیدی شد.

پس از آن بود که ماجرای ورود بانوان به ورزشگاه‌ها بصورت جدی در دستور کار وزارت ورزش و جوانان قرار گرفت و بعد از پیگیری‌های فراوان سرانجام در ۲۵ مهر سال ۹۷ برای نخستین بار به یکصد نفر از تماشاگران زن اجازه حضور در استادیوم «آزادی» تهران برای تماشای بازی تیم‌های فوتبال ایران و بولیوی داده شد که از آن به پایان انتظار ۴۰ ساله زنان ایرانی برای ورود به ورزشگاه‌ها تعبیر می شود.

حضور زنان در ورزشگاه‌ها در سال های بعد نیز از سوی دولت ها و مدیریت‌های مختلف پیگیری شد.

تیم ملی فوتبال ایران درحالی در تاریخ ۱۸ مهر سال ۹۸ در استادیوم آزادی مقابل کامبوج صف‌آرایی کرد که بازی مقدماتی انتخابی جام جهانی ۲۰۲۲ سومین حضور بانوان در ورزشگاه آزادی بود که ابعاد این بازی را جهانی کرد و این مهم نه‌تنها در رسانه‌های داخلی بلکه از طرف رسانه‌های خارجی نیز مورد استقبال فراوان قرار گرفت و در تاریخ ورزش ایران ثبت شد و به گفته سایت AFC چیزی حدود چهار هزار و ۶۰۰ بلیت برای حضور بانوان هوادار ایران برای این دیدار صادر شد.

در سال های بعد شیوع کرونا محدودیت‌هایی در کم و کیف حضور تماشاگران اعم از زن و مرد در سالن‌های ورزشی ایجاد کرد.

روند حضور بانوان در ورزشگاه‌ها برای تماشای مسابقات لیگ برتر فوتبال در دولت سیزدهم نیز مجدانه دنبال شد و در شهریور ۱۴۰۲ در حالی شیب صعودی به خود گرفت که نه‌تنها در ورزشگاه‌های پایتخت بلکه در شهرستان‌ها نیز شرایط حضور بانوان در بازی‌های لیگ برتر فوتبال مهیا شد.اوج ماجرا نخستین حضور تاریخی بانوان در دربی تهران بود؛ جایی که بانوان فوتبال‌دوست موفق شدند بازی بین استقلال و پرسپولیس(۲۳ آذر ۱۴۰۲) را از روی سکوهای ورزشگاه آزادی تماشا کنند.

در عبور از سال‌های نفسگیر تلاش برای رسیدن زنان به سهم خود در ورزشگاه‌ها، کارشناسان و تحلیلگران اجتماعی بر این باورند که حضور بیش از ۴۰ هزار نفری زنان در ورزشگاه نقش جهان اصفهان در بازی روز دوشنبه سپاهان و پرسپولیس، نمود پافشاری آنها بر مطالبه دیرین کنار زدن تفکیک جنسیتی ورزشگاه‌های ایران است که پس از سال‌ها انتظار و رخداد حواشی و موانع مختلف، سرانجام در یک قاب تاریخی استوارتر از همیشه به منصه ظهور رسید و ماندگار شد.

به گزارش ایرنا، از چارچوب رقابت‌های هفته دوازدهم لیگ برتر باشگاه‌های ایران، تیم‌های سپاهان و پرسپولیس، دوشنبه ۲۶ آذر رودرروی هم قرار گرفتند.

کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال با توجه به تخلفات هواداران سپاهان در بازی برگشت فصل گذشته، حکم به برگزاری دیدار این هفته ٢ تیم بدون حضور هواداران مرد داد و درخواست باشگاه سپاهان برای تعلیق این حکم هم، مورد تائید کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال قرار نگرفت.

این نخستین دیدار لیگ برتر فوتبال کشور بود که تمام تماشاچیان آن را زنان تشکیل می‌دادند.