سرابِ امید

به گزارش ایرنا، ‌ داستان رویا که مجبور شد تن به مهاجرت بدهد از زادگاهش بلژیک دل بکند و به مازندران بیاید به اواسط زمستان سال ۱۴۰۱ بر می گردد؛ به آن زمانی که مسوولان حوزه محیط زیست به این فکر افتادند تا راهی برای حفظ کریدوری که مدت‌ها است «امید» پرچمش را بالا گرفت، بسپارند.

درنای سیبری به سه جمعیت اصلی شرقی، غربی و مرکزی تقسیم می‌شود که جمعیت مرکزی آن به هند مهاجرت می‌کرد که منقرض شد، جمعیت غربی به ایران می‌آمد که الان فقط یک درنای نر با نام امید از آن باقی مانده که با تلف شدن آن این جمعیت نیز کامل منقرض می‌شود اما جمعیت شرقی آن هنوز وجود دارد و می‌گویند که سه هزار درنا از آن همچنان به چین مهاجرت می‌کند.

جمعیت گله غربی درناهای سفید سیبری در سال ۱۹۳۰ بیش از ۲۰۰ قطعه برآورد شده بود که به دلایلی تعداد آن‌ها در سال ۱۳۸۵ به ۲ قطعه درنای امید و آرزو کاهش یافت و با مرگ آرزو، «امید» آخرین بازمانده جمعیت غربی درناهای سفید سیبری شد و در این سال‌ها به تنهایی به ایران مهاجرت می‌کند.

امید تک درنای سیبری پرنده‌ای که ۱۵ سال برای زمستان گذرانی به تنهایی از سیبری به ایران می‌آمد و با این مهاجرت مسیر پروازی غربی این نوع پرنده به ایران را حفظ کرده بود و نگرانی بابت از دست دادن تک پرنده این مسیر در جهان باعث شد تا چاره ای اندیشیده شود.

آوردن درنا از مرکز جهانی تکثیر درناها در کشور بلژیک گزینه روی میز مسوولان امر قرار گرفت و بعد از رای زنی ها و تصمیم گیری های انجام شده قرعه به نام رویا درنایی که از نظر سن بسیار کوچکتر از امید بود افتاد.

رویا سفر خود را از یک قفس شروع کرد و در تمامی مسیر بلژیک تا مازندران را مجبور به حبس در این قفس بود و به امید روزی که بتواند از این قفس رها شود پا به این خطه از شمال کشور گذاشت و البته این امیدش هم نتیجه داد.

طرح همسفر شدن رویا و تلاش ها برای همزادی طبیعی و محیطی این ۲ پرنده با رهاسازیش از قفس ادامه یافت و پس از گذشت چند روز از آمدنش به مازندران با فراهم شدن همه شرایط، درنا همسفر بلژیکی با رها شدن از قفس طبیعی استتار شده در کنار درنای سیبری تالاب فریدونکنار قرار گرفت.

آن ۲ روز ۱۴ اسفند ماه ۱۴۰۱ پس از ۳۴ روز اقامت به صورت مشترک، تالاب بین المللی فریدونکنار را به سمت سیبری ترک کردند اما رویا که تمام طول عمر زندگیش را در یک مرکز محدود و محصور نگهداری در بلژیک سپری کرده بود نتوانست مسیر را ادامه دهد و در ۲۱ اسفند ماه سال ۱۴۰۱ در منطقه‌ای در عباس آباد تنکابن در مازندران فرود آمد و او را به منطقه "اجاکله"‌ و پس از آن "ازباران" منتقل کردند.

چشم انتظاری رویا برای دیدن چهره امید از روز و ماه گذشته است و اکنون در آستانه ورود سه سال ماندگاریش در مازندران هنوز از پرنده ای که به او وعده همسفریش را داده اند، خبری نیست و بنا به صلاحدید کارشناسان امر او باز هم باید در حصار ازباران بماند تا شاید وقتی دیگر خبری از امید شود.

پرنده شناسان در پی نیامدن امید به مازندران در سال گذشته معتقد بودند که به علت بهم ریختگی جوی و تغیرات اقلیمی که در سراسر جهان ایجاد شد، سفر تک درنای سیبری به مازندران اتفاق نیفتاد.

آنان با بیان این که، شرایط آب و هوای یک ماه اخیر مازندران که شب ها سرد و روزها بهاری است، همین شرایط تغیرات اقلیمی در در مسیر پرواز این پرنده مهاجر هم حاکم است و این امر فرایند مهاجرت تک درنای سیبری را را با تاخیر روبرو کرد.

اما امسال شرایط آب و هوایی مساعد و مناسبی که در جهان و مازندران وجود دارد و بنا به گفته مدیر کل محیط زیست مازندران تمامی آب بندان ها و تالاب های مازندران مملو از پرندگان مهاجر است باز هم امید به مازندران نیامده است.

رییس حیات وحش مازندران روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: بیشتر تا این زمان از سال یعنی آذر ماه امید تک درنای سیبری باقی مانده به تالاب فریدونکنار مهاجرت می کرد و برای چند ماه در این تالاب زمستان گذرانی می کرد.

کوروس ربیعی افزود: طی این مدت ۱۵ سال مهاجرت امید به تالاب فریدونکنار تنها در یکی از سالهای دهه ۸۰ این پرنده به مازندران سفر نکرد که حدس و گمانه های زیادی در آن زمان مطرح بود اما با بازگشت این پرنده در سال بعدیش این شائبه ها برطرف شد.

وی ادامه داد: اما نیامدن امید در ۲ سال پیاپی این شائبه و حدس که این پرنده به مرگ طبیعی و به دلیل کهولت سن از بین رفته باشد قوت می گیرد.

رییس حیات وحش اداره کل محیط زیست مازندران گفت: با توجه به اینکه رویا به عنوان جفت و همسفر امید به مازندران از بلژیک منتقل شده است شرایط نگهداری و حفاظت از این پرنده از سوی نهاد متولی پرورش این پرنده کنترل می شود.

وی افزود: در این مدت حضور رویا تمام امکانات و فضایی که برای این پرنده فراهم شده از سوی کارشناسان این مرکز کنترل شد و هم اکنون این پرنده در شرایط خوبی در منطقه ازباران زندگی می کند.

ربیعی گفت: رهاسازی رویا در آب بندان فریدونکنار مشروط به حضور و فرود امید است چرا که برای رهاسازی می بایست زنده گیری صورت بگیرد که این مرحله مشقت هایی برای پرنده به شمار می رود

وی اظهار کرد: زنده گیری می تواند به پرنده فرنگی آسیب وارد کند و نتواند به محیطی که قرار است در آن قرار گیرد عادت کند.

مازندران دارای ۲ تالاب بین‌المللی میانکاله و فریدونکنار و چندین تالاب و آبگیر محلی چون ساهون، لپو و پلنگان، ولشت، استخرپشت، گل‌پل، خضر نبی، شورمست، دریوک، سراندون و بالندون، گز و کندوچال است.

مازندران همچنین افزون بر ۸۰۰ قطعه آب‌بندان به مساحت ۱۷ هزار هکتار دارد. همه ساله در فصل زمستان۱۰۰ گونه پرنده مهاجر زمستان گذران با جمعیتی حدود ۳۰۰ هزار بال به مازندران مهاجرت می‌کنند.

بر اساس آمارهای رسمی، تاکنون بیش از ۴۹۰ گونه جانوری از رده‌های مختلف مهره‌داران اعم از پرندگان، پستانداران، خزندگان، دوزیستان و ماهی‌ها در زیست‌بوم مازندران شناسایی شده‌اند.

پرندگان با ۳۱۷ گونه از ۵۸ خانواده، پستانداران با ۶۳ گونه و ۱۹ خانواده، دوزیستان با ۹ گونه از ۶ جنس و ۶ خانواده، خزندگان با ۲۶ گونه از ۲۱ جنس و ۱۱ خانواده و ماهی‌ها با ۷۵ گونه بخشی از تنوع زیستی حیات وحش مازندران را تشکیل می‌دهند.