نقش بندر شهید رجایی در اقتصاد دریامحور

به گزارش ایرنا، اقتصاد دریامحور یک راهبردی اساسی، توسعه‌ای و تحول‌آفرین بوده و بهره‌گیری اقتصادی بر پایه دریا در تمامی کشورهای جهان حائز اهمیت است و رهبر معظم انقلاب نیز در سیاست‌های ابلاغی توسعه دریامحور نیز به روشنی مطرح کردند که دریاها و به‌ویژه دریاهای آزاد و اقیانوس‌ها از مواهب الهی و ذخایر و منابع سرشاری برای زمینه‌سازی رشد علم و فناوری، افزایش کار و ثروت، تامین نیازهای حیاتی و تولید اقتدار و بستر مناسبی برای تمدن‌سازی هستند و ایران با موقعیت ممتاز جغرافیایی و قرارداشتن بین ۲ دریا و برخورداری از هزاران کیلومتر سواحل و نیز جزایر و ظرفیت‌های فراوان بر زمین مانده، لازم است با حضور موثر در سواحل، فراساحل، دریا و اقیانوس و بهره‌گیری از آن به‌عنوان یک پیشران و محور توسعه کشور، برای احراز جایگاه شایسته منطقه‌ای و جهانی در بهره‌گیری از دریا اقدام کند.

اقتصاد دریامحور یا همان اقتصاد آبی، در واقع استفاده پایدار از منابع و گستره‌های آبی همچون اقیانوس‌ها، دریاها، دریاچه‌ها و جزایر برای رشد اقتصادی، بهبود وضعیت معیشت و ایجاد اشتغال و درنهایت افزایش تولید است که استان هرمزگان با دارابودن بیش از ۹۰۰ کیلومتر مرز دریایی از سواحل شرق استان (جاسک) در دریای عمان تا سواحل نیلگون خلیج‌فارس در شرق استان (پارسیان) و برخورداری از جزایر ۱۴ گانه خلیج‌فارس و ۳۲ بندر کوچک و بزرگ یکی از مهم‌ترین و راهبردی‌ترین استان‌های ایران برای توسعه اقتصاد دریامحور به شمار می‌رود.

هم‌اکنون ۳۲ بندر کوچک و بزرگ در شرق و غرب هرمزگان فعال است که علاوه بر جابه‌جایی مسافر، سهم ۵۲ درصدی در تخلیه و بارگیری کالاها، ۴۱ درصدی عملیات نفتی، ۶۰ درصدی عملیات غیرنفتی و ۸۲ درصدی تخلیه و بارگیری محموله‌های کانتینری کل بنادر کشور را به خود اختصاص داده‌اند.هم‌اکنون ۳۲ بندر کوچک و بزرگ در شرق و غرب هرمزگان فعال است که علاوه بر جابه‌جایی مسافر، سهم ۵۲ درصدی در تخلیه و بارگیری کالاها، ۴۱ درصدی عملیات نفتی، ۶۰ درصدی عملیات غیرنفتی و ۸۲ درصدی تخلیه و بارگیری محموله‌های کانتینری کل بنادر کشور را به خود اختصاص داده‌اند.

بندر شهید رجایی، شهید باهنر، شهید حقانی، بندرلنگه، آفتاب، چارک، کیش، قشم، تیاب، کلاهی، کرگان، جاسک و سیریک از مهم‌ترین بنادر هرمزگان هستند.

البته در بین بنادر استان هرمزگان، بندر شهید رجایی در نقطه مرکزی نوار ساحلی جنوب کشور و در استان هرمزگان با بیش از ۲ هزار و ۳۰۰ کیلومتر مرز دریایی با احتساب جزایر، به واسطه قرار داشتن در جوار صنایع بزرگ این استان و استان‌های تولیدی کشور و همچنین برخورداری از زیرساخت‌های مناسب بخش‌های مختلف حمل و نقل و اتصال به شبکه بین‌المللی راه‌آهن، هوایی و جاده تاریخی ابریشم، بیشترین نقش و سهم را در صنعت حمل و نقلی و توسعه دریامحور ایفا کرده و با بیش از ۸۰ بندر معروف جهان از طریق ۳۵ خط برتر کانتینری دنیا تبادل کالا و مراوده بازرگانی دارد.

در این راستا بهره‌گیری از سیاست‌های کلی نظام در حوزه اقتصاد دریامحور و تاکید رییس جمهور به اولویت دهی اقتصاد دریامحور در برنامه‌های توسعه ای کشور در بنادر هرمزگان به‌ویژه بندر شهید رجایی می‌تواند بسیار راهگشا باشد.

بندر شهید رجایی تنظیم کننده نبض اقتصاد ایران

مجتمع عظیم بندری شهید رجایی به‌عنوان دروازه واردات و صادرات و تنظیم کننده نبض اقتصاد کشور، طی سال‌های اخیر حرکتی را برای جهانی شدن و گرفتن سهم بیشتری از حمل و نقل دریایی و تجارت بین المللی آغاز کرده است و برای ایستادن در رتبه نخست بنادر منطقه در افق چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور، برنامه‌هایی با هدف توسعه و افزایش کارایی و ترغیب بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در این بندر به اجرا درآمده که نتیجه آن جذب بیش از ۲۳ هزار میلیارد ریال سرمایه بخش خصوصی بوده است.

این مجتمع بندری با برخورداری از موقعیت منحصر به فرد جغرافیایی در نزدیک‌ترین نقطه به تنگه هرمز و دهانه ورودی خلیج‌فارس، به دلیل فاصله کوتاه از مسیر اصلی تردد بین قاره‌ای کشتی‌ها، با قرار گرفتن در محل تلاقی کریدور ترانزیتی شمال - جنوب، مهم‌ترین دروازه واردات و صادرات جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود.

منطقه ویژه اقتصادی شهید رجایی به‌تنهایی فعالیت بیش از ۵۰ پایانه و محوطه نگهداری کالا با راهبری بخش خصوصی، ۷۰ درصد ترانزیت کالا، پشتیبانی بیش از ۵۸ درصد عملیات غیرنفتی، ۴۳ درصد عملیات نفتی و تخلیه و بارگیری حدود ۸۵ درصد از عملیات کانتینری در سطح کل بنادر کشور را دارا است.

الحاق ۲ هزار و ۴۰۰ هکتاراز اراضی واقع در شمال بندر شهید رجایی و ارتقای مساحت بندر به چهار هزار و ۸۰۰ هکتار و فراهم شدن امکان ایجاد یک شهر لجستیک بندری برای گسترش و توسعه صادرات مجدد و ارائه خدمات ارزش افزوده از مهم‌ترین اقدامات درحال انجام برای پیوستن این بندر به جمع بنادر نسل سوم جهان بوده است و با اجرای آن در آینده‌ای نزدیک، منطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی، ارزشمندترین و موثرترین نقش را در اقتصاد دریامحور، شکوفایی اقتصادملی و توزیع کالا در منطقه ایفا خواهد کرد.

این موضوع نشان می دهد که دولت جمهوری اسلامی برنامه های توسعه ای متعددی برای بندر شهید رجایی در دستور کار دارد و اهمیت و جایگاه بندر شهید رجایی آنجا روشن تر می شود که می بینیم طی ۳۰ سال اخیر بیش از ۱۰۷ هزار میلیارد تومان قرارداد سرمایه گذاری در این بندر به امضا رسیده است.

امضای بیش از ۱۰۷ همت قرارداد سرمایه‌گذاری در بندرشهید رجایی طی ۳۰ سال اخیر

مدیرکل بنادر و دریانوردی هرمزگان با اشاره به افزایش ۳۷ درصدی جذب طرح‌های سرمایه‌ای در بنادر این استان در نیم‌سال نخست سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته، گفت: در مجموع از سال ۱۳۷۲ تا پایان شهریورماه سال جاری (طی ۳۰ سال اخیر) شاهد بیش از ۱۰۷ همت قراردادهای سرمایه‌گذاری منعقد شده در بندر شهیدرجایی هستیم.

حسین عباس‌نژاد با اشاره به اینکه در نیمه نخست امسال در بنادر استان هرمزگان، ۱۲۳ طرح سرمایه‌ای مدنظر قرار گرفته است، اظهار کرد: در بندر شهیدرجایی ۷۹ طرح سرمایه‌ای، در بنادر شرق ۲۰ طرح و در بنادر غرب استان ۲۴ طرح سرمایه‌ای مدنظر قرار گرفته که در مجموع با اعتبار مصوب ۴۰ هزار و ۶۶۲ میلیارد و ۷۹۰ میلیون ریال، افزایش ۳۷ درصدی جذب را نشان می‌دهد.

وی ادامه داد: در بندر شهید رجایی شاهد افزایش ۳۷ درصدی جذب، در بنادر شرق استان افزایش ۲۹ درصدی جذب و در بنادر غرب استان افزایش ۳۸ درصدی جذب این طرح‌های سرمایه‌ای بنادر استان هرمزگان را نسبت به ۶ ماهه سال گذشته شاهد هستیم.

مدیرکل بنادر و دریانوردی هرمزگان در مورد آماده به‌کاری تجهیزات بنادر استان هرمزگان در نیمسال نخست امسال نیز گفت: میزان آماده به‌کاری تجهیزات دریایی ۸۸ درصد، تجهیزات بندری ۸۱ درصد، تجهیزات مخابراتی ۹۱ درصد و میانگین آماده به‌کاری تجهیزات در بنادر استان هرمزگان در ۶ ماهه نخست سالجاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۸۶ درصد بوده است.

میزان سرمایه‌گذاری و مشارکت بخش غیردولتی در بندر شهیدرجایی با عنوان مبلغ تجمعی قراردادهای سرمایه‌گذاری منعقد شده از سال ۱۳۷۲ تا پایان شهریورماه سال‌جاری معادل، ۱۰۷ هزار و ۴۸۰ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان بوده است.عباس‌نژاد در ادامه به میزان تجمعی قراردادهای سرمایه‌گذاری منعقد شده در بندر شهید رجایی اشاره کرد و گفت: میزان سرمایه‌گذاری و مشارکت بخش غیردولتی در بندر شهیدرجایی با عنوان مبلغ تجمعی قراردادهای سرمایه‌گذاری منعقد شده از سال ۱۳۷۲ تا پایان شهریورماه سال‌جاری معادل، ۱۰۷ هزار و ۴۸۰ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان بوده است.

وی موضوع قراردادهای منعقد شده در بندر شهید رجایی در این بازه زمانی را شامل مخازن سوختی و نفتی، کانتینری، مرکز خدمات، نگهداری و ترانزیت پنبه، مخازن نگهداری روغن نباتی، پایانه ترانزیتی و صادراتی، سیلوی غلات، پارکینگ، شست وشوی کانتینر، پایانه کالای خطرناک، احداث آب شیرین کن، موتورپول و تعمیرگاه تجهیزات اعلام کرد.

مدیر منطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی آزمایشگاه، پردازش زائدات نفتی، پورت اپراتور پایانه کانتینری، گردشگری و تفریحی، واحد خدمات فنی کشتی، احداث اسکله و پایانه مکانیزه ریلی و مواد معدنی و همچنین اپراتوری و احداث کریدورهای خطوط لوله نفتی بندر خلیج فارس را بخش دیگری از این طرح‌های سرمایه‌ای عنوان کرد.

بنابراین پرواضح است که بندر شهید رجایی تحقق موارد مرتبط با اقتصاد ریامحور را در دستور کار دارد.

سه طرح مهم زیرساختی در بندر شهید رجایی برای تحقق سیاست‌های اقتصاد دریامحور

به‌دنبال نشست‌های متعدد کارگروه توسعه اقتصاد دریامحور و سیاست‌گذاری‌هایی که در هرمزگان انجام شده، از نظر پروژه‌محور کردن موضوعات و براساس نیازمندی‌های استان طرح‌های جامعی با سرمایه‌گذاری بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد ریال تعریف شده است که تحقق این طرح‌ها براساس جدول زمانی تحولات زیادی را در توسعه دریایی و بندری استان هرمزگان به‌ویژه در بندر شهید رجایی و جزایر استان رقم خواهد زد.

در طرح جامع بندر شهید رجایی، در حوزه دریایی، احداث اسکله‌های نفتی و خدماتی جدید، توسعه کانال دسترسی و در بخش بندری نیز طرح‌هایی از جمله توسعه کریدورهای خطوط لوله نفتی، احداث سیلوی ترانزیت غلات با ظرفیت ۱۰۰ هزار تن، احداث ترمینال‌های سه کانتینری و احداث پایانه مکانیزه کالا و توسعه فاز یک اراضی لجستیک صنعتی بندری تعریف شده است.

مدیرکل بنادر و دریانوردی هرمزگان در این راستا با بیان اینکه علاوه بر احداث، تکمیل و توسعه زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های روبنایی مورد نیاز بندر شهید رجایی سه طرح مهم و راهبردی براساس برنامه زمان‌بندی درحال انجام است، از ظرفیت‌سازی در امور تجاری با ایجاد این طرح‌های زیرساختی درحال احداث در این بندر خبر داد.

عباس‌نژاد اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین راهبردهای سازمانی در ارائه خدمات بهتر و البته رعایت حقوق عامه و الزامات زیست محیطی ظرفیت سازی و ایجاد زیرساخت‌های متناسب برای تسریع در امور بازرگانی و ترافیک بار در بزرگترین بندر تجاری کشور بوده است.

وی ادامه داد: بر همین مبنا احداث سه طرح مهم ترمینال مکانیزه غلات، ‌پایانه مواد معدنی و طرح تعمیرات اساسی پل‌های بندر شهید رجایی مورد توجه و براساس برنامه زمان‌بندی در حال اجرا است.

سه طرح مهم ترمینال مکانیزه غلات، ‌پایانه مواد معدنی و طرح تعمیرات اساسی پل‌های بندر شهید رجایی مورد توجه و براساس برنامه زمان‌بندی در حال اجرا است.مدیرکل بنادر و دریانوردی هرمزگان در تشریح ویژگی‌ها، اهداف و مزایای این طرح‌ها بیان کرد: نخستین ترمینال مکانیزه غلات در استان هرمزگان به ظرفیت ۱۵۰ هزار تن، با سرمایه گذاری ۱۵ هزار میلیارد ریال بخش خصوصی پیشرفت فیزیکی در بندر شهید رجایی در حال ساخت است.

وی با اشاره به ابلاغ سیاست‌های ۹ گانه توسعه دریامحور از سوی رهبرمعظم انقلاب و تاکید دولت چهاردهم در تحقق سیاست‌های کلان اقتصاد دریامحور، مساحت این ترمینال مکانیزه را ۶۶ هزار مترمربع اعلام کرد که با احداث آن زمینه اشتغال ٣٠٠ نفر در استان فراهم می شود.

مدیر منطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی، پیشرفت فیزیکی این طرح را ۳۳ درصد اعلام کرد و گفت: با احداث این ترمینال سطح استاندارد تخلیه و بارگیری، نگه‌داری غلات در بندر و همچنین سرعت عملیات بندری در منطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی افزایش خواهد یافت.

وی با بیان اینکه این پایانه در اجرای توسعه اقتصاد دریامحور درحال ساخت است، یادآور شد: ایجاد این ظرفیت سرمایه‌گذاری در بزرگ‌ترین بندر تجاری کشور، زمینه احداث ١٢ عدد سیلوی بتنی نگهداری غلات به ظرفیت ١٥٠هزار تن و خرید ٢ دستگاه مکنده ریلی به ظرفیت ۶۰۰ تن بر ساعت و احداث ۳۶۰ متر نوار نقاله را نیز فراهم خواهد کرد.

این مسوول با بیان اینکه علاوه بر نگه‌داری غلات، از این پایانه صادرات و ترانزیت نیز انجام خواهد شد، ظرفیت آن را سالانه سه میلیون تن نگه‌داری غلات اعلام کرد که امکان افزایش وجود دارد.

با توجه به مکانیزه بودن پایانه غلات، از ۲ دستگاه مکنده و سیستم انتقال از اسکله شامل ۲ نوار نقاله با ظرفیت هرکدام ۶۰۰ تن در ساعت استفاده می‌شود؛ درحال حاضر ۱۵۰ نفر برای ساخت سیلوها مشغول به فعالیت هستند و ۶۵ درصد فندانسیون‌ها نیز اجرا شده است.

خروجی این پایانه، ساخت هفت سیلوی صادراتی برای بارگیری کامیونی با ظرفیت یک‌هزارو ۴۰۰ تُن در ساعت و یک خط ریلی با ظرفیت بارگیری ۴۰۰ تُن در ساعت خواهد بود که با ساخت این پایانه‌، غلات با مکنده‌ها به صورت مستقیم از کشتی به سیلوها منتقل می‌شود؛ سالانه به صورت میانگین ۲۵ کشتی غلات در بندر شهید رجایی پهلو می‌گیرد که با ساخت این سیلوهای غلات پهلوگیری کشتی‌ها نیز افزایش می‌یابد.

عباس‌نژاد در ادامه به طرح تعمیرات اساسی پل‌های بندر شهید رجایی با ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی اشاره و بیان کرد: طرح تعمیرات اساسی پنج دستگاه پل داخلی و جاده‌ای مجتمع بندری شهید رجایی با توجه به اینکه قدمتی بیش از ۴۰ سال دارند و همچنین تغییر آیین‌نامه‌های مرتبط با بارگذاری پل‌ها، تعمیرات اساسی آنها در دستور کار واحد مهندسی عمران اداره‌کل قرار گرفته است.

وی اعتبار این طرح را نیز افزون‌بر چهار هزار و ۴۰۰ میلیارد ریال با هدف ارتقای توان عملیاتی بنادر از طریق افزایش نُرم‌های عملیاتی در بنادر استان هرمزگان از ۱۱ به ۱۴ درصد اعلام کرد.

به گفته مدیرکل بنادر و دریانوردی هرمزگان؛ عملیات اجرایی پنج دستگاه پل داخلی بزرگترین بندر تجاری ایران به صورت تیر پیش ساخته و مقاوم‌سازی و فندانسیون‌های قبلی با بهره‌گیری از توان داخلی و شرکت‌های دانش بنیان درحال انجام است.

عباس‌نژاد با بیان اینکه با نصب این سیستم می‌توان سالیان طولانی از این پل‌ها به صورت کاملا استاندارد بهره‌مند شد، پیش‌بینی کرد، تا مردادماه ۱۴۰۴ این طرح آماده و مورد بهره‌برداری قرار بگیرد.

مدیر منطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی اضافه کرد: طرح پایانه مکانیزه مواد فله معدنی در غرب بندر شهید رجایی نیز با حدود ۱۱ درصد پیشرفت فیزیکی با هدف سهولت در حمل و نقل مواد فله و کاهش هزینه‌های حمل و نقل این مواد در غرب این بندر در حال احداث است.

وی گفت: در این طرح، قطار با عبور از خطوط انشعاب و مانوری بندر شهید رجایی در پارکینگ مخصوص توقف کرده و عملیات تخلیه و بارگیری را به صورت کاملا مکانیزه انجام می‌دهد.

عباس‌نژاد با بیان اینکه درحال حاضر مجموع ظرفیت حمل ریلی بندرعباس حدود چهار میلیون تن بوده که بهره‌برداری از این طرح آن را به ۲۰ میلیون تن افزایش خواهد داد، خاطرنشان کرد: انجام این طرح حدود ۳۵‌ درصد بهره‌وری کلی حمل ‌ونقل ریلی را بهبود می‌بخشد.

تخلیه و بارگیری ۵۶ میلیون تن کالا در بندر شهید رجایی

مدیرکل بنادر و دریانوردی هرمزگان اظهار کرد: از ابتدای سال‌جاری تاکنون ۷۴ میلیون و ۳۳۰ هزار و ۹۲۴ تُن انواع کالای نفتی و غیرنفتی در بنادر این استان تخلیه و بارگیری شده که از این میزان عملیات ۵۶ میلیون و ۶۶۷ هزار و ۱۱۹ تُن آن در بندر شهید رجایی انجام گرفته است.

عباس‌نژاد، مجموع صادرات بنادر هرمزگان در هشت ماهه امسال ۲۶ میلیون و ۹۷۹ هزار و ۷۱۶ تُن انواع کالای نفتی و غیرنفتی اعلام کرد که میزان از منطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی ۲۳ میلیون و ۶۶ هزار و ۲۸۷ تُن بوده است.

مدیرمنطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی همچنین سهم کاپوتاژ هشت ماهه امسال بنادر استان هرمزگان را افزون بر ۱۵ میلیون و ۶۸۴ هزار و ۲۹۷ تُن اعلام کرد که ۱۲ میلیون و ۵۴۹ هزار و ۸۵۱ تن انواع کالا از طریق بندر شهید رجایی انجام گرفته است.

وی با اشاره به افزایش ۱۹.۲ درصدی ترانزیت انواع کالا در بندر شهید رجایی در این بازه زمانی بیان کرد: در این بازه زمانی پنج میلیون و ۶۱۷ هزار و ۸۹۸ تُن در بنادر این استان ترانزیت شده که از این میزان پنج میلیون و ۱۸۰هزار و ۲۹۷ تُن آن از طریق این بندر بزرگ تجاری صورت گرفته است.

عباس‌نژاد در بخش کانتینری نیز به سهم ۸۸ درصدی بنادر این استان اشاره کرد که از این میزان ۷۸ درصد آن به بندر شهید رجایی اختصاص دارد.

وی گفت: در هشت ماهه امسال از یک میلیون و ۸۳۳ هزار و ۹۹۵ TEU کالای کانتینری، یک میلیون و ۶۱۷ هزار و ۱۱۲ TEU در بندر شهید رجایی تخلیه و بارگیری شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۳.۶ درصد افزایش داشته است.

این مسئول بندری همچنین به ترخیص روزانه به‌صورت میانگین یک‌هزار تن برنج تنظیم بازار از بندرشهید رجایی خبر داد که از طریق ۲۵ کامیون به سراسر کشور بارگیری می‌شود.

عباس‌نژاد ظهار کرد: در حال حاضر (تا ۱۳ آذرماه امسال) ۷۶ هزار و ۴۵۳ تن برنج در انبارهای بندر شهید رجایی موجود است که به صورت میانگین روزانه یک‌هزار تن درحال ترخیص است.

وی با اشاره به طی کردن فرآیندهای اداری و برطرف شدن محدودیت‌های فصلی در ترخیص برنج‌های وارداتی، گفت: از ابتدای سال‌جاری تا آذرماه امسال ۱۴ فروند کشتی حامل ۵۹۶ هزار و ۲۶۴ تن انواع کالای اساسی در بندر شهید رجایی پهلودهی شده که از این تعداد سه فروند آن مربوط به برنج است.

منطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی به تنهایی فعالیت بیش از ۵۰ پایانه و محوطه نگهداری کالا با راهبری بخش خصوصی، ۷۰ درصد ترانزیت کالا، پشتیبانی بیش از ۵۸ درصد عملیات غیرنفتی، ۴۳ درصد عملیات نفتی و تخلیه و بارگیری حدود ۸۵ درصد از عملیات کانتینری در سطح کل بنادر کشور را دارا است.

بندر راهبردی شهید رجایی به‌عنوان بزرگترین بندر تجاری و پیشرفته ترین بندر کانتیری ایران در ۲۳ کیلومتری غرب بندرعباس مرکز استان هرمزگان و در شمال جزیره قشم و تنگه هرمز واقع شده است، این بندر یکی از مهم‌ترین کریدورهای ترانزیتی بین المللی در جهان بوده و در مرکز کریدور ترانزیتی جنوب به شمال قرار دارد.