کیمیایی قسمتی مهم از تاریخ سینمای ایران است

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، آیین بزرگداشت تاریخ سینمای  عصر امروز ۱۰ دی ماه با حضور فریدون جیرانی، جمشید گرگین، حامد بهداد، محمد کارت، تهمینه میلانی سیروس الوند محسن امیر یوسفی جواد طوسی بهاره رهنما و دیگر چهره‌های سینما در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد.

محسن امیریوسفی رئیس پیشین کانون کارگردانان در این مراسم درباره مسعود کیمیایی، گفت: اسم استاد کیمیایی قسمتی مهم از تاریخ سینمای ایران است.

وی افزود: اولین نمایش فیلم او، «قیصر» درست در همین روز انجام شد. اکران قیصر تقارن جالبی با امروز دارد و سینمای ایران را به قبل و بعد از خود تبدیل کرده است.

امیریوسفی با اشاره به دیگر چهره‌های سینمای ایران که در مراسم حضور نداشتند، گفت: جای خیلی از دوستان شما در این مراسم خالی است. از داریوش مهرجویی عزیز که می‌دانم چقدر به یاد او بودید و چقدر از اتفاقی که برای او افتاد آزرده شدید. عباس کیارستمی، علی حاتمی، ناصر تقوایی و همکاران شما در فیلم «قیصر»؛ از مازیار پرتو تا ناصر ملک مطیعی، جمشید مشایخی و بهروز وثوقی.

میلانی: در همه ۱۴ فیلمم مدیون استاد کیمیایی هستم

تهمینه میلانی در ادامه این مراسم، گفت: چهل و چند سال پیش این افتخار را داشتم که دستیار کیمیایی باشم و هفت سال با او کار کنم. دورانی عجیب که کمتر درباره آن صحبت می‌شود. من سینما نخوانده‌ام و ۱۴ فیلم سینمایی ساختم که برای همه آنها مدیون کیمیایی هستم.

این کارگردان ادامه داد: کیمیایی فقط به خاطر ساخت «قیصر» یا «گوزن‌ها» باید یک عمر می‌خورد و می‌خوابید و لذت زندگی را می‌برد. تاثیرگذاری این ‌دو فیلم در تاریخ سینمای ایران بی‌نظیر است. هر جای دنیا زندگی می‌کرد، بی‌شک به عنوان استاد سینمای ایران او را روی سرشان می‌گذاشتند.

میلانی در ادامه با ذکر خاطراتی از آشنایی خود با کیمیایی، گفت: شما همیشه استاد من هستید و یک ارتباط چهل و چند ساله توام با احترام بین من و استادم جاری بوده است.

در ادامه مجری برنامه یادداشتی از فرامرز قریبیان قرائت کرد.

فرهادی:‌شوریدگی سینمای کیمیایی، فیلمسازان زیادی تربیت کرد

اصغر فرهادی نیز در کلیپی گفت: فیلم قیصر بعد از نمایش خود مسیر سینمای ایران را تغییر داد. انتخاب چنین شبی و چنین بهانه‌ای که مقارن با اولین اکران قیصر در سینماهای ایران است، برای من معنای بزرگی دارد.

وی ادامه داد: اینکه پس از نزدیک به ۶۰ سال کسی که آن گام‌های اولیه را برداشت، همچنان حضور پویا و زنده‌ای دارد و با این همه فراز و فرود در مسیری که در آن گام برداشته و بر سر عهدی که با خود بسته مانده، ستایش‌برانگیز است.

فرهادی با اشاره به اینکه کیمیایی نسل بعد خود را فیلمساز کرد، گفت: هیچ فیلمسازی به اندازه کیمیایی در سینماگر شدن درصد زیادی از سینماگرانی که بعد از او فیلمساز شدند، نقش نداشته است. بسیاری جوانان وقتی فیلمی از کیمیایی دیدند و شور و هیجان فیلم‌های وی را لمس کردند، پس از بیرون آمدن از سالن تصمیم گرفتند سینماگر شوند. خیلی‌ از آنها سینماگران تاثیرگذاری شدند.

این فیلمساز درباره سبک فیلمسازی کیمیایی، افزود: فیلم‌های او جدای از سبک و سیاق منحصر به فرد خود، شعور و شوریدگی دوست داشتنی دارد که گاهی کمتر این موضوع دیده می‌شود. شوریدگی کار او ابتدا باید احساس شود و آن را بفهمیم. تنها فیلمساز دیگری که آن شوریدگی را داشت، زنده‌یاد داریوش مهرجویی بود. همین شور و شوریدگی باعث شد خیلی‌ها علاقمند به فیلمساز شدن شوند.

وی ادامه داد: فیلم‌های کیمیایی را که می‌بینم حس می‌کنم یک نقاش یا یک رمان‌نویس فیلم می‌سازد. تلفیقی از نقاشی و ادبیات در سینمای او که مخاطب عام دارد را در کمتر فیلمسازی دیدم. کیمیایی فرد با معرفتی است و من در رابطه شخصی‌ام با او این را دیدم. این موضوع او را در جایگاه قابل ستایش و قابل احترامی می‌برد.

بهداد: خوشبختم که دیالوگ‌های کیمیایی روی لبانم آمد

حامد بهداد نیز در این مراسم روی سن آمد و در این مراسم گفت: من هر پلان و میزانسن کوچک فیلم‌های کیمیایی را نه به مارکز که به شاهنامه متصل می‌کنم. نام مسعود کیمیایی به تاریخ پیوسته، عمر سینما زیاد نیست. شما یک هزاره با ادبیات مواجه بودید؛ درباره حافظ، مولانا، سعدی و غیره حرف می‌زنید.

وی افزود: عمر سینما زیاد نیست اما ناصر تقوایی می‌گوید شعر امروز ما با سینما گفته می‌شود. در این عمر کوچک یکصد ساله چه شاعری به وجود آمده است، چطور قهرمان فیلم‌هایش به دنیا می‌آیند و کشته می‌شوند و صحنه‌هایش راه می‌روند.

بهداد ادامه داد: در ۲۴ سالگی ساختن چنین فیلمی نبوغ می‌خواهد. وقتی با کیمیایی کار کردم این را فهمیدم هرچند آن زمان هم اعتماد به نفس داشتم اما وقتی قرار بود جلوی دوربین او بروم، صبح خوابم نمی‌برد. اضطراب بازیگری ندارم اما تا صبح خوابم نبرد. به خودم گفتم خودش سر صحنه است و به تو می‌گوید چه کار کنی، چرا استرس داری؟

این بازیگر افزود: هر قهرمانی، هر اسطوره‌ای مرکب خودش را می‌خواهد. مرکب کیمیایی، بهروز وثوقی بود. «قیصر» با بهروز ساخته شد. شما یک تنه همه این سال‌ها را تنها ادامه دادید. خیلی خوشبختم که دیالوگ‌های کیمیایی روی لبانم آمده و در کارنامه کاری من فیلم «جرم» و «محاکمه در خیابان» است.

سرویس الوند: نسل ما از مسعود یاد گرفتیم

سرویس الوند نیز در این مراسم گفت: «قیصر» مثل یک سیلی در گوش سینمای ایران بود و سینما را به خودش آورد. همه ما مدیونیم. نسل ما از مسعود یاد گرفتیم. هنوز هم این حالت است و سایه اپ بالای سر ما بماند.

جواد طوسی نیز متنی را درباره مسعود کیمیایی قرائت کرد.

علی ربیعی دستیار اجتماعی رئیس جمهور نیز در این مراسم گفت: بدون کیمیایی‌ها ایران دچار از جاکندگی ‌می‌شود.

اوجی: کیمیایی فیلم جدید می‌سازد

علی اوجی بازیگر نیز در این مراسم، گفت: کیمیایی در دیگر سینماگران تکثیر شده و عده زیادی به عشق او سینماگر شدند. چطور درباره کسی صحبت کنم که وقتی اسم فیلم‌هایش را پشت هم می‌خوانیم باید نفس عمیق بکشیم؟ باید نفس عمیق بکشیم تا اسم این ۳۲ فیلم را بخوانیم. خدا مرا دوست داشت که فیلم «خائن کشی» را تهیه کردم.

وی افزود: کیمیایی جوان‌ترین کارگردانی بودند که تهیه‌کننده فیلم او بودم. به هیچ وجه نمی‌شد سر او کلاه گذاشت. در فیلم بزرگی مثل «خائن کشی» همه چیز از دکور، صحنه، نور، لباس و هر چیزی از زیر نظر او می‌گذشت.

اوجی در ادامه از تولید سی‌ویکمین فیلم بلند مسعود کیمیایی خبر داد و گفت: در این شرایطی که برای فیلم‌های اجتماعی وجود دارد، فیلم «خائن کشی» یکی از موفق‌ترین فیلم‌های پنج سال اخیر سینمای اجتماعی است. برای من در بخش خصوصی مهم است که کیمیایی فیلمی ساختند که در اقتصاد سینما موثر بوده است.

جیرانی: از «قیصر» فهمیدیم که تصویر زبان سینما است

فریدون جیرانی نیز در ادامه با قرائت متنی به خاطراتش از تماشای «قیصر» اشاره کرد و گفت: من از جوانان شهرستانی نسل اول سینما هستم. تاکید من روی نسل به این دلیل است که پس از ما متولدین دهه‌های ۴۰ تا ۷۰ با دیدن فیلم‌های کیمیایی به سینمای او علاقه مند شدند.

رئیس کانون کارگردانان ادامه داد: من بعد از مدتی سینمارفتن حس کردم باید افکار و اندیشه‌هایم را با زبان سینما بیان کنم. ما از قیصر فهمیدیم که تصویر، زبان سینما است. فهمیدیم پشت هر چیزی در سینما فکر، مضمون و مکاشفه‌ای وجود دارد. دیالوگ‌هایی شنیدیم که تا آن تاریخ در سینمای ایران نشنیده بودیم. متوجه تاثیر موسیقی فیلم روی فیلم شدیم. با قیصر با سینمای فیلمسازی آشنا شدیم که از پرسه زدن در سینما می‌آمد. فیلمسازی که تحولات فکری را دنبال می‌کرد و شعر خوانده بود. چپ جدید را شناخته بود و انقلاب کوبا روی او تاثیر گذاشته بود. ساعدی و نقد فیلم را شناخته شده بود.

کیمیایی: هنوز فکر می‌کنم هیچ کاری نکرده‌ام

مسعود کیمیایی نیز در این مراسم با اشاره به اینکه کارگردانان فهیمی در سینمای ایران داریم، گفت: تمام هنرمندان جهان یک نفر هستند و آن یک نفر تو هستی. ما هنرهای جهان هستیم بیان نمی‌شویم. چقدر کارگردان‌های خوب در همین انجمن کارگردانان داریم که بیان نشدند اما خودشان سر هستند. تفکر، تفهیم، فهم، فهمیدگی و فهمندگی دارند.

وی افزود: من نوشتم، نقاشی کردم، فیلم ساختم و هنوز فکر می‌کنم هیچ کاری نکرده‌ام.

کیمیایی ادامه داد: دلتنگ خیلی‌ها هستم؛ از داریوش مهرجویی تا احمدرضا احمدی و بیژن الهیاما دو نفر هستند که در حال حاضر در ذهن من هستند و برای آنها دلتنگ هستم. یکی پسرم که از خودش زد، مسیر خودش را نرفت، پای من ایستاد و دیگری بهروز وثوقی است.

کارگردان قیصر درباره ارتباطش با بهروز وثوقی، گفت: رابطه من با بهروز، رابطه بازیگر و کارگردان نبود. بهروز پیچ و مهره‌هایی داشت که باید یاد میگرفتی تا خفتگی‌های درون او بیدار شود، او پر از حس و استعداد بود.