آتش در آمازون
تهران- ایرنا- وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌های آمازون در مرداد ماه ۱۳۹۸ و گسترش آن در سه کشور بولیوی، برزیل و پاراگوئه، این کشورها را در وضعیت اضطراری قرار داد و جهان را نگران آینده ریه این بخش‌ها از کره زمین کرد.
از نگاه تحلیلگران و حافظان محیط زیست، آتش‌سوزی در جنگل‌های آمازون معمولاً در فصل‌های خشک سال اتفاقی طبیعی تلقی می‌شود اما در این دوره، کشاورزان این کشورها و مخصوصاً برزیل عامل افزایش آتش‌سوزی‌ها هستند. به اعتقاد حامیان محیط زیست کشاورزان درختان را می‌سوزانند تا زمین را به مرتع تبدیل کنند.
از جمله تحولات سال ۱۳۹۸خورشیدی (۲۰۱۹میلادی) در آمریکای لاتین موضوع آتش سوزی گسترده در جنگل‌های بارانی آمازون، دلایل آن و نوع اقدامات مقام‌های ارشد برزیل به این مساله بود که بحث‌های فراوان بین‌المللی را به همراه داشت. این موضوع هنگامی برای افکار عمومی اهمیت بیشتری پیدا کرد که حفظ محیط زیست و مقابله با تغییرات اقلیمی به مهمترین دل‌مشغولی سیاستمداران کشورها و سازمان‌های بین المللی تبدیل شده است و حتی مهمترین حاشیه در آخرین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز تلاش فعالان محیط زیست در حفظ زمین بود.
دانشمندان حوزه محیط زیست اعتقاد دارند جنگل‌های بارانی آمازون به عنوان ریه‌های زمین عمل می‌کنند به گونه‌ای که حدود ۲۰ درصد اکسیژن مورد نیاز این کره را تأمین می‌کنند. علاوه بر ایفای نقش عادی این جنگل‌ها در حفظ موازنه اقلیمی در کره زمین، دود و حرارت ناشی از آن هم عاملی خطرناک برای تسریع در روند گرم شدن زمین به شمار می‌رود
در پی وقوع این حادثه بسیاری از رهبران و چهره‌های سیاسی جهان از جمله «امانوئل مکرون» رییس‌جمهوری فرانسه و «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل در توئیتر نسبت به این آتش‌سوزی ابراز نگرانی کردند. در مقابل اما «ژائیر بولسونارو» رییس‌جمهوری برزیل در پاسخ به انتقادها گفت که در این مساله دخالت نکنند.
واکنش مقام‌های برزیلی به نگرانی‌های بین‌المللی با شگفتی رسانه‌ها و رهبران کشورهای جهان روبه‌رو و موجب شد اداره حفاظت طبیعی و ایمنی هسته‌ای دولت آلمان اعلام کند به خاطر تردیدهایی که در هزینه‌کرد کمک‌های مالی این کشور به برزیل وجود دارد، این اقدام را متوقف می‌کند. این اظهارنظر نیز با پاسخ تند رییس‌جمهوری برزیل روبه‌رو شد و جنگ لفظی این مقامات بالاگرفت.
یکی از نکاتی که موجب حملات تند کشورهای جهان نسبت به دولت برزیل شد، این موضوع بود که بنابر قانونی که سال ۲۰۱۷ به تصویب کنگره این کشور رسید، ۱.۴ میلیون جریب برابر ۵۵۶ هزار هکتار از زمین‌های محافظت شده این کشور به مناطق باز برای قطع درختان و مورد استفاده عملیات معدن کاری و کشاورزی تبدیل شد.
نکته مهم دیگری که رسانه‌ها به آن پرداختند این بود که در ۹ ماه سال ۲۰۱۹ بیش از ۷۴ هزار مورد آتش سوزی در این منطقه گزارش شده بود که به اعتقاد کارشناسان تعداد زیادی از آن‌ها عمدی و برای نابودی جنگل انجام شده بود.
با این حال مهمترین تنش بر سر آتش سوزی میان رهبران برزیل و فرانسه رخ داد به گونه‌ای که پس از چندی جنبه سیاسی پیدا کرد و سپس به حوزه‌های شخصی و خصوصی دو رییس‌جمهوری هم کشیده شد. امانوئل مکرون رییس‌جمهوری فرانسه در توئیتی به آتش‌سوزی آمازون واکنش نشان داد و سوختن حیات وحش در جنگل آمازون را بحرانی بین‌المللی دانست که باید در دستور کار نشست سران گروه ۷ در بیاریتز قرار بگیرد.
مکرون در توئیت خود افزود: خانه ما در حال سوختن است. جنگل آمازون که ریه‌های کره زمین هستند و ۲۰ درصد اکسیژن ما را تولید می‌کنند، در حال سوختن است. اعضای گروه ۷ بیایید در نشست دو روزه، اول درباره این شرایط اضطراری گفت وگو کنیم.
در واکنش به این موضوع بولسونارو رییس‌جمهوری برزیل اما پاسخ داد: «متاسفم که مکرون به دنبال استفاده ابزاری از مساله داخلی برزیل و سایر کشورهای حوزه آمازون برای مقاصد شخصی سیاسی است». وی اظهارات مکرون را یادآور تفکرات استعماری فرانسه دانست که شایسته قرن ۲۱ نیست.
به دنبال تنش لفظی میان رؤسای جمهوری فرانسه و برزیل، ابتدا برازیلیا اعلام داشت کمک ۲۰ میلیون دلاری گروه ۷ برای مقابله با آتش سوزی جنگل‌های آمازون را نمی‌پپذیرد اما رسانه‌ها پس از مدتی اعلام کردند که دولت این کشور به صورت مشروط حاضر به پذیرش کمک‌ها شد.
در ادامه، این اختلافات به حوزه‌های شخصی دو رییس‌جمهوری هم کشیده شد و بولسورانو در توئیتر پیام‌هایی را مورد تأیید قرار داد که در آن همسر مکرون مورد تمسخر قرار گرفته بود. رییس‌جمهوی فرانسه با انتقاد تند از این اقدام همتای برزیلی خود، آن را گستاخانه و بی ادبانه توصیف کرد.
موضوع تنش بر سر جنگل‌های آمازون تا نشست سازمان ملل متحد هم کشیده شد به گونه‌ای که رییس‌جمهوری برزیل در سخنرانی خود در مجمع عمومی در پاسخ به همه انتقادهای جهانی در مورد آتش‌سوزی جنگل‌های آمازون با صراحت اعلام کرد: این یک اشتباه است که بگوییم آمازون میراث بشریت است و دانشمندان نیز به غلط می گویند که جنگل‌های آمازون ریه‌های جهان هستند.
