گسترش بحران در لیبی
تهران- ایرنا- میانه دی‌ماه ۱۳۹۸ به دنبال درخواست یک مقام دولت «وفاق ملی» لیبی از ترکیه برای کمک نظامی به منظور مقابله با حمله نیروهای «خلیفه حفتر» فرمانده ارتش دولت شرق لیبی به طرابلس (پایتخت)، پارلمان ترکیه به دولت اجازه داد که برای حمایت از دولت رسمی لیبی وارد خاک این کشور شود.
در پی این موضوع و واکنش سایر کشورهای منطقه، بحران لیبی ابعاد گسترده‌تر و جدیدی پیدا کرد. لیبی پس از سرنگونی حکومت سرهنگ معمر قذافی هیچگاه روی آرامش به خود ندید. دخالت‌های خارجی موجب جنگ داخلی شدید در این کشور و حتی تجزیه غیررسمی آن به دو بخش شرقی و غربی با دو دولت مختلف شد. ورود بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای این بحران را هر روز عمیق‌تر ساخته است.
سرنگونی قذافی در سال ۲۰۱۱ نه تنها این کشور را از دست یک حاکم مستبد خلاص نکرد بلکه لیبی را به ورطه جنگ داخلی بی‌پایانی تبدیل کرد که در عمل تجزیه آن کشور به دو قسمت را به دنبال داشت. اکنون در بخش غربی لیبی به مرکزیت طرابلس، دولت موسوم به وفاق ملی به ریاست «فایز السراج» در راس امور است که مورد تایید و حمایت سازمان ملل متحد قرار دارد. در بخش شرقی این کشور نیز یک ژنرال بازنشسته ارتش با نام خلیفه حفتر کنترل را در دست گرفته است. تقریبا از ابتدای سال ۱۳۹۸ درگیری‌ها شکل جدی‌تری گرفت و وارد مرحله تازه‌ای شد. نیروهای ژنرال حفتر با نام ارتش ملی با یورش به بخش غربی، کنترل بخش‌های مهمی از آن را در دست گرفتند و حتی خود را به چند کیلومتری طرابلس رساندند.
در عرصه بین‌المللی، عربستان سعودی، مصر، امارات و چند کشور اروپایی همچون یونان، فرانسه و روسیه از ژنرال حفتر پشتیبانی می‌کنند و در طرف مقابل قطر و ترکیه در کنار اتحادیه اروپا و آمریکا حامی دولت فایز السراج در غرب لیبی هستند. از میانه‌های سال گذشته میلادی اما بازیگر دیگری خود را وارد عرصه میدانی لیبی کرد. در این دوره بود که دولت ترکیه توافقنامه‌ای را با طرابلس در زمینه همکاری نظامی امضا کرد و چندی بعد آنکارا تصمیم گرفت در حمایت از دولت وفاق ملی برای مقابله با ژنرال حفتر به لیبی نیروی نظامی بفرستد. تصویب پارلمان ترکیه زمینه را برای چنین اقدامی از سوی دولت فراهم کرد و نیروهای این کشور به لیبی اعزام شدند.
البته این اقدام ترکیه با نگرانی و واکنش روسیه همراه شد و به‌تدریج مسکو و آنکارا عمق نقش‌آفرینی خود را در این بحران بیشتر کردند. در این میان روسیه برای پایان دادن به جنگ داخلی و ایجاد آتش‌بس ابتکار صلحی را پیشنهاد داد و حتی میزبانی از گروه‌های معارض در این کشور را هم برعهده گرفت اما همه این تلاش‌ها ناکام ماند.
مصر، الجزایر و برخی کشورهای اروپایی نیز تلاش‌های دیپلماتیک پردامنه‌ای را برای پایان دادن به این بحران در پیش گرفتند اما نه تنها تغییری در وضعیت میدانی رخ نداد بلکه با ورود ترکیه این جنگ داخلی به منازعه‌ای بین‌المللی تبدیل شد. به نقل از وزارت خارجه مصر اگرچه همه طرف‌ها بر رد گزینه نظامی در لیبی تاکید می‌کنند اما امضا و اجرای توافق نظامی میان ترکیه و دولت وفاق ملی لیبی، باعث تهدید امنیت در کل منطقه شده است.
تحلیلگران مسائل لیبی بر این باورند که بازیگران خارجی از جمله ایالات متحده در جهت‌دهی به طرف‌های درگیری نقش فعالی را ایفا می‌کنند. این در حالی است که یک مقام وزارت امورخارجه آمریکا اعلام کرده بود درگیری‌های در لیبی با منازعه در سوریه شباهت زیادی دارد.
