برچسب‌ها

تحلیل مضمون ترانه‌های هیچکس؛

ناآرامی‌های ۱۴۰۱ و رپری که لیدر شد

۸ خرداد ۱۴۰۲، ۱۴:۲۶

کد خبر: 85119411

ارینب سیفی

تهران- ایرنا- از زمان ورود موسیقی رپ به ایران ،گروه‌های مختلف این موسیقی به شکل زیرزمینی تشکیل و به فعالیت پرداختند که در سال‌های اخیر به تعداد آن‌ها نیز افزوده شده است.«هیچکس» از نخستین خوانندگان و بنیانگذار رپ فارسی در ایران است که از اوایل دهه ۱۳۸۰ تاکنون مورد توجه مخاطبان قرار دارد.

از سروش لشگری تا سروش هیچکس

«سروش لشگری» با نام مستعار هنری «هیچکس» خواننده و ترانه‌نویس سبک رپ فارسی است. به دلیل تاثیرگذاری او بر این نوع موسیقی در ایران ، به وی لقب «پدر رپ فارسی» داده‌اند. هیچکس در اواخر دهه هشتاد یکی از اولین گروه‌های رپ فارسی را با نام «ملتفت» به همراه «علی قاف، اشکان فدایی، مهدیار آقاجانی و داریوش سرباز» تشکیل داد. هیچکس تا دو سالگی در آلمان زندگی می‌کرده و تنها پسر یک خانواده پنج نفره است و پدرش مالک یک کارخانه در اصفهان است.

کلمات «من، تو، همه، فکر، ما، خون، گریه، رسوا، خدا، رویاهامون، ...» از پر تکرارترین کلماتی هستند که در بررسی متن ۲۲ ترانه این خواننده به دست آمده است.این کلمات معنای خوبی دارند اما مفاهیم خوبی را به ذهن مخاطب منتقل نمی‌کند سروش هیچکس در اواخر سال ۱۳۸۸ تحصیل در رشته زبان انگلیسی را رها کرده و از کشور خارج می‌شود. او اکنون در لندن زندگی می‌کند و طبق گفته خود در رشته روانشناسی و جامعه‌شناسی مشغول به تحصیل است. سروش لشگری با «آزاده اکبری» موسس فروشگاه اینترنتی Lync Media Group که از فعالان حقوق بشر است ازدواج کرده است.

کم‌کار پرطرفدار

هیچکس در سال ۱۳۷۹ کارش را با بازخوانی ترانه‌های انگلیسی آغاز کرد اما این بازخوانی‌ها با استقبال چندانی از سوی مخاطبین مواجه نشد. سروش به خاطر صدای خشن و خاص خود مورد توجه علاقه‌مندان و طرفداران موسیقی رپ قرار گرفته است.
آهنگ «چشما رو من» از این خواننده که در سال ۱۳۸۲ منتشر شد، نقطه آغازین موسیقی زیرزمینی در ایران بود که موجب شد دیگر خوانندگان رپ فارسی به سمت بازخوانی آثار مختلف در این سبک ترغیب شوند. اولین آلبوم این رپر با نام «جنگل آسفالت» در سال ۱۳۸۵ منتشر شد. هیچکس در فیلم «کسی از گربه‌های ایرانی خبر نداره» ساخته «بهمن قبادی» که در سال ۱۳۸۸ منتشر شد، حضور داشت و نماهنگ «اختلاف» را اجرا کرد. سروش از اولین خوانندگان رپ فارسی بوده اما تعداد آثار او در مقایسه با سایر خوانندگان این سبک کمتر است و مجموع ساخته‌های او به ۱۰۰ ترانه هم نمی‌رسد.

ترانه‌های هیچکس مانند همه ترانه‌های رپ درون مایه اعتراضی دارد. اما فضایی که او در متن ترانه‌هایش ترسیم می‌کند فضایی کاملا سیاه، تاریک و پر از ناامیدی استواژه‌های خوب برای مفاهیم تاریک

کلمات «من، تو، همه، فکر، ما، خون، گریه، رسوا، خدا، رویاهامون، ...» از پر تکرارترین کلماتی هستند که در بررسی متن ۲۲ ترانه این خواننده به دست آمده است. اگر چه این کلمات معنای خوبی دارند اما مفاهیم خوبی را به ذهن مخاطب منتقل نمی‌کند.
ترانه‌های هیچکس مانند همه ترانه‌های رپ درون مایه اعتراضی دارد. اما فضایی که او در متن ترانه‌هایش ترسیم می‌کند فضایی کاملا سیاه، تاریک و پر از ناامیدی است.
در ترانه «اراذل برید خونه‌هاتون» که یکی از مشهورترین ترانه‌های هیچکس است اعتراض او نه به فساد و یا بی عدالتی و یا وضعیت جامعه که به برخورد ماموران پلیس با یک هنجارشکنی است. در این ترانه هیچکس به وضوح مساله مصرف مواد مخدر را به عنوان تفریح جوانان معرفی می‌کند و به برخورد با این مساله اعتراض دارد.
ترانه «یه روز خوب میاد» که در اواخر سال ۱۳۸۸ و مدت کمی پس از مهاجرت او منتشر شد، اگرچه در عنوان مفهوم امیدبخشی را منتقل می‌کند اما این ترانه با جمله «یه روز خوب میاد که ما همو نکُشیم» آغاز می‌شود و در ادامه با جملات مشابه به نفرت‌پراکنی و سیاه‌نمایی درباره شرایط جامعه ایران می‌پردازد.
مضامین خشونت‌آمیز نیز در ترانه‌های هیچکس وجود دارد. در ترانه «بزن» هیچکس با ترسیم فضای تاریک و اغراق‌آمیز از ایران با جملاتی مانند «بزن زخم و لعنت کن، تو مغز همه جنایتو حک کن، شمشیر کلمه ها رو با خون تر کن» و در متن ترانه «ترورشون کن» نیز با جمله « ترورشون کن با فحش» مخاطب را دعوت به خشم و اعمال خشونت علیه کسانی می‌کند که هیچکس آنها را مسئول ایجاد وضعیت فعلی می‌داند.

سیاسی‌خوان‌ترین رپر

هیچکس را می‌توان سیاسی‌ترین خواننده رپ فارسی دانست. او در ترانه‌هایش بارها به شخصیت‌های سیاسی و چهره‌های محبوب ملی توهین کرده است.

هیچکس را می‌توان سیاسی‌ترین خواننده رپ فارسی دانست. او در ترانه‌هایش بارها به شخصیت‌های سیاسی و چهره‌های محبوب ملی توهین کرده است در متن ترانه «بزن» با الفاظ توهین‌آمیز سردار سلیمانی را مورد اهانت قرار داده است. هیچکس حتی فراتر از آن رفته و در این ترانه مفاهیم مقدسی چون «شهادت» و «مقاومت» را نیز زیر سوال برده است.
با اینکه هیچکس خواننده کم‌کاری است اما در طول سال‌های بعد از مهاجرت و به خصوص بعد از حوادث آبان ۱۳۹۸ تعداد کارهای او با محتوای سیاسی بیشتر شد. ترانه «دستاشو مشت کرده» یکی از سیاسی‌ترین ترانه‌های هیچکس است که در واکنش به حوادث آبان ۱۳۹۸خوانده است. او تا قبل از این آهنگ به مدت ۳ سال بود که هیچ ترانه‌ای منتشر نکرده بود و به همین دلیل انتشار این اثر منجر به غافلگیری گسترده در میان مخاطبان وی شد.

آخرین اثر هیچکس ترانه‌ای با نام «این یکی‌ام واسه...» است که در تاریخ ۲۸ مهر ۱۴۰۱ و در حمایت از اعتراضات پاییز ۱۴۰۱ با شعار زن، زندگی، آزادی منتشر شده است. این ترانه با پخش بخشی از سخنرانی رهبر انقلاب آغاز می‌شود و بلافاصله بعد از آن افکت صدای شلیک گلوله پخش می‌شود. هیچکس در این ترانه بعد از جمله «این یکی‌ام واسه...» به دفعات از صدای شلیک گلوله استفاده می‌کند. او در روز ۲۹ آبان ۱۴۰۱ و در جمع معترضان ایرانی در شهر لاهه هلند ترانه «یه روز خوب میاد» را به صورت زنده اجرا کرد.

خواننده اعتراضی یا لیدر ناآرامی‌ها

این خواننده رپ فارسی که در طول سال‌های فعالیتش چه در داخل ایران و چه بعد از مهاجرت در خط اول موسیقی اعتراضی بود، در سال‌های اخیر و به ویژه در بحبوبه‌ی حوادث ۱۴۰۱ فعالیت خود را در زمینه موسیقی کاهش داده و در شبکه‌های اجتماعی به فعالیت‌های سیاسی علیه جمهوری اسلامی مشغول شده است. سروش لشگری در اکانت توییترش بارها و بارها مخاطبان خود را دعوت به شورش کرده و حتی به آنها شیوه حمله به ماموران و تصویربرداری از این درگیری‌ها را با جزئیات آموزش داده است.