به گزارش ایرنا، تالاب‌ها؛ مناطقی مردابی، آبگیر، تورب‌زار، آبی طبیعی یا مصنوعی، دائم یا موقت با آب ساکن یا جاری، شیرین، لب‌شور یا شور، و نواحی ساحلی دریاها که عمق آنها در کمترین جزر از 6 متر بیشتر نباشد(طبق تعریف کنوانسیون رامسر).

تالاب عینک رشت نیز چنین ویژگی‌هایی دارد، این تالاب در منطقه چهار این شهر قرار گرفته که از شرق به تقاطع غیرهمسطح شهدای گمنام، از شمال به بلوار شهید افتخاری، از جنوب به پارک دانشجو و مناطق مسکونی غیرمجاز و از غرب به شرکت دخانیات رشت محدود شده‌است.

تالاب عینک به دلیل آن که در عکس‌های هوایی شبیه عینک است به این نام خوانده می‌شود، این مرداب از مناطق گردشگری مهم و مکان‌های دیدنی رشت به شمار می‌رود. محیط آن ۱۲ کیلومتر و پهنه آبی آن ۴۴ هکتار و حریم و پهنه ساحلی و خشکی آن ۱۶۳ هکتار است ضمن اینکه بزرگ‌ترین تالاب شهری ایران و دومین تالاب بزرگ استان گیلان است.

آب تالاب عینک رشت از طریق بارش باران و چشمه‌های جوشان کف که به آب‌های زیرزمینی متصل هستند، تامین می‌شود، زیبایی مرداب عینک با گیاهان داخل و اطراف آن دوچندان شده‌است و همواره گردشگران زیادی را جذب می‌کند.

اهمیت تالاب عینک رشت موجب شد تا بالاخره مسئولان در پی فکری اساسی برای احیا آن برآیند و اقدامات جدی تقریبا از بهمن ماه پارسال با دستور رییس کل سابق دادگستری گیلان مبنی بر تعیین تکلیف آن آغاز شد، حجت الاسلام حمزه خلیلی در نشستی بر لزوم تسریع در روند تعیین تکلیف بهره‌برداری از تالاب عینک با لحاظ حفظ کاربری این سرمایه طبیعی تاکید کرده بود.

وی وجود تالاب عینک در حوزه شهری رشت را فرصتی مغتنم برای سرمایه‌گذاری، رونق گردشگری و ایجاد فضای کسب و کار عنوان کرده بود و بیان داشت: متولیان و مدیران شهر رشت باید این فرصت را مغتنم شمرده و برای بهره‌برداری از آن برنامه‌ریزی کنند.

بعد از تاکید و پیگیری رئیس کل سابق دادگستری برای تعیین تکلیف تالاب عینک، همکاری دستگاه‌ها مربوطه اعم از شهرداری، آب منطقه‌ای و آب و فاضلاب برای احیا تالاب عینک بیشتر شد که گزارش‌ها حاکی از پیشرفت کار برای احیا این تالاب است.

تالاب عینک عنصر شاخص ساختار فضایی شهر؛ فرصتی برای گردشگری

رئیس شورای اسلامی رشت با بیان اینکه وجود تالاب عینک برای این شهر ظرفیت خوبی به شمار می رود، گفت: استفاده از پتانسیل‌های این تالاب از برنامه ها و اولویت های شورای ششم است که به این مهم توجه جدی دارد.

محمدحسین واثق کارگرنیا در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: تالاب عینک در سمت غرب شهر و در ابتدای جاده رشت به فومن فرصتی برای گردشگری و توسعه این شهر است و از عناصر شاخص ساختار فضایی رشت محسوب می‌شود وبا چهار پهنه مجزای آبی به دلیل برخورداری طبیعت بکر و زیبا، تنوع زیستی، جانوری، گیاهی و امکانات بالقوه تفریحی و زیست محیطی از جمله جاذبه های طبیعی بالقوه شهر به شمار می‌رود. با چهار پهنه مجزای آبی به دلیل برخورداری طبیعت بکر و زیبا، تنوع زیستی، جانوری، گیاهی و امکانات بالقوه تفریحی و زیست محیطی از جمله جاذبه های طبیعی بالقوه شهر به شمار می‌رود.

وی افزود: تالاب عینک به عنوان یک جاذبه طبیعی به رغم ظرفیت‌های بسیار زیاد، اراضی پیرامون آن طی دهه‌های اخیر مورد تصاحب ساکنان غیررسمی قرار گرفته‌ است و ورود فاضلاب‌های مسکونی و تجاری مستقر در مجاورت تالاب به داخل پهنه آبی و کیفیت بسیار پایین سازه‌های معماری اطراف آن به همراه بسته شدن دید مسافران و گردشگران عبوری به این جاذبه زیبا از مهمترین چالش‌هاست.

واثق کارگرنیا اظهار کرد: مطالعات ساماندهی باز زنده‌سازی و تدوین سندراهبردی محدوده تالاب عینک با هدف هدایت برنامه‌های توسعه و ترسیم چشم‌انداز مطلوب آتی توسعه به ویژه برای علاقمندان به سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری، تدوین برنامه‌های راهبردی برای تبدیل این تالاب به یک منطقه گردشگری شناخته شده در شمال کشور طی نامه‌ای به مهندسین مجموعه مشاور تهیه کننده این طرح ابلاغ شد و الان تهیه نقشه‌های اجرایی و اسناد مناقصه برای پروژه‌های منتخب در دستور کار مشاور قرار دارد.

وی خاطر نشان کرد: با توجه به تفاهمنامه منعقده با شرکت آب منطقه‌ای گیلان و اجاره آب بندان‌های عینک توسط شهرداری رشت، لایروبی و ساماندهی آنها در پهنه ۲ و سه در دستور کار شهرداری قرار گرفت و هم اینک برای لایروبی پهنه شماره سه «مقابل رصدخانه» با توجه به اینکه کمترین ورودی فاضلاب را داشته و رفع تصرفات آن تقریبا به طور کامل انجام شده، پیمانکار مشخص شده و عملیات اجرایی (مدت پیمان ۶ ماه) با پیشرفت فیزیکی ۲۳ درصد در حال انجام است.

وی عنوان کرد: پس از اتمام کار پیمانکار مربوطه در نظر است بر اساس طرح مصوب گردشگری، ورزشی و تجاری تهیه شده توسط مشاور اسناد مناقصه در این حوزه تهیه و انتخاب پیمانکار صورت گیرد.

رئیس شورای اسلامی رشت اظهار کرد: شهرداری هم قرار است در مراحل انتخاب پیمانکار پهنه شماره ۲ را نیز اجرایی کند اما ورود فاضلاب ساکنان اطراف تالاب یکی از مهمترین معضلات در بهره‌برداری آن بوده که در این خصوص ضروری است از سوی اداره آب و فاضلاب اقدامات لازم صورت گیرد ضمن اینکه در این راستا با این اداره مکاتباتی صورت گرفته است.

وی توضیح داد: در راستای جمع‌آوری و ساماندهی فاضلاب تالاب عینک رشت، اداره آب و فاضلاب استان به تازگی قراردادی با مبلغ بیش از ۱۰ هزار میلیارد ریال منعقد کرده است که بر اساس اطلاعات به دست آمده در اجرای پروژه از سوی دولت وام و اعتبار نیز تخصیص یافته که بخشی از وام مربوط به پروژه‌های واقع در حوزه نفوذ تالاب عینک است.

رئیس شورای اسلامی رشت اضافه کرد: بنابراین با توجه به اینکه ساماندهی فاضلاب ورودی به تالاب عینک رشت، بخش ناچیزی از قرارد یاد شده را شامل می‌شود و با توجه به ضرورت این موضوع شایسته است که اداره کل آب و فاضلاب استان در راستای همکاری و مدیریت یکپارچه شهری، موضوع را در اولویت اجرایی پیمانکار طرف قرارداد در نظر بگیرد.

پیشنهاد ۱۰ بسته سرمایه‌گذاری در اطراف تالاب عینک

واثق کارگرنیا با بیان اینکه ۱۰ بسته سرمایه‌گذاری در اطراف تالاب عینک رشت پیشنهاد شده‌است، گفت: احداث رستوران آبی، پارک سلامت، برج پرنده‌نگری، سکوهای ماهی‌گیری، پارک کودکان، سینما سه بعدی، پارک بازی‌های نوین، پیست اسکیت، سایت نمایشگاهی، ایجاد بازارچه‌های موقت و احداث مجموعه‌های فرهنگی، ورزشی، تفریحی و غیره در این بسته سرمایه‌گذاری پیشنهاد شده‌ که اجرای این طرح‌ها نیازمند جذب سرمایه‌گذار در بخش‌های مختلف است.

احداث رستوران آبی، پارک سلامت، برج پرنده‌نگری، سکوهای ماهی‌گیری، پارک کودکان، سینما سه بعدی، پارک بازی‌های نوین، پیست اسکیت، سایت نمایشگاهی، ایجاد بازارچه‌های موقت و احداث مجموعه‌های فرهنگی، ورزشی، تفریحی و غیره در این بسته سرمایه‌گذاری پیشنهاد شده‌ که اجرای این طرح‌ها نیازمند جذب سرمایه‌گذار در بخش‌های مختلف است.وی با اشاره به احداث پارک موضوعی در تالاب عینک رشت اظهار کرد: همچنین احداث پارک خلاق خوراک در این بخش شهر در دست بررسی است و ایجاد حلقه ۶ متری دور تالاب که شامل چهار متر به منظور پیاده راه و ۲ متر مسیر دوچرخه سواری و نیز فضای توقف و تفریحی نیز در دستور کار است که در آینده نزدیک نسبت به اجرای آن اقدام می‌شود.

رئیس شورای اسلامی شهر رشت پیش از این نیز در مصاحبه ای با خبرنگار ایرنا گفته بود: تالاب عینک، آب بندی طبیعی است که در گردشگری رشت بسیار می‌تواند موثر باشد، از این‌رو چند سالی است که شورا و شهرداری به دنبال استفاده این فرصت و موهبت الهی بوده که خداوند در اختیار مردم رشت و گیلانی‌ها قرار داده‌است.

وی اظهار کرد: به دلیل اینکه مالکیت تالاب عینک با منابع طبیعی و آبخیزداری و بهره‌بردار هم آب منطقه‌ای است، شهرداری رشت در این ارتباط همواره برای جذب سرمایه‌گذار با مشکل مواجه بود ضمن اینکه هر زمان که سرمایه‌گذار ورود می‌کرد، به دلیل همین اختلافات و مشکلات نتیجه‌ای حاصل نمی‌شد.

رئیس شورای اسلامی شهر رشت با بیان اینکه با ورود مرجع قضایی و دادگستری تا حدودی مشکلات حل شد و منابع طبیعی و آبخیزداری و آبفا بیشتر برای همکاری با شهرداری رشت راغب شدند، افزود: احیا و سر و سامان دادن تالاب عینک در توسعه رشت و نیز ایجاد فرصت برای ماندگاری بیشتر گردشگران در این شهر نقش مهمی دارد ضمن اینکه در معیشت مردم و اشتغال پایدار برای شهرداری و شهر هم موثر خواهد بود.

احداث شبکه فاضلاب در اطراف تالاب عینک

مدیرعامل آب و فاضلاب استان گیلان نیز در رابطه به احیاء تالاب عینک رشت گفت: اکنون در اطراف این تالاب شبکه فاضلاب در حال احداث است با این رویکرد که تا حد امکان فاضلاب‌ها از اطراف آن جمع‌آوری و به شبکه فاضلاب انتقال داده می‌شود.

مازیار علی‌پور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه جمع آوری فاضلاب تالاب عینک رشت و رفع مشکلات این حوزه با جدیت در حال انجام است، اضافه کرد: به این ترتیب منطقه عینک در حال بازسازی است تا هیچ فاضلاب خانگی وارد آن نشود.

وی خاطر نشان کرد: اگر بتوانیم تمامی مسیرهای نفوذ فاضلاب به داخل تالاب را جمع آوری و به تصفیه خانه انتقال دهیم، حداقل از این بابت مشکلی برای تالاب پیش نخواهد آمد.

مدیرعامل آب و فاضلاب استان گیلان با بیان اینکه جمع آوری فاضلاب منطقه تالاب عینک رشت مراحل پایانی را طی می کند، اضافه کرد: بخش زیادی از فاضلاب جمع‌آوری شده و تقریبا فاضلابی وجود ندارد که وارد آن شود.

وی با تاکید بر این مطلب که اداره کل آب و فاضلاب رشت چند سالی است که کار جمع‌آوری فاضلاب در تالاب را آغاز کرده و این طرح مربوط به امسال یا سال گذشته نیست، اضافه کرد: از چند سال گذشته بر اساس میزان اعتباری که بابت فاضلاب شهر رشت در نظر گرفته می‌شود، کارها را انجام می‌دهیم.

وی خاطر نشان کرد: جمع‌آوری فاضلاب در مناطق مختلف رشت از جمله اطراف تالاب عینک وظیفه ذاتی این اداره کل است از این‌رو سعی شده با اعتباراتی که سالیانه دریافت می‌کنیم والبته زیاد نیست، پیمانکار فعال نگه داشته شود تا کارها به هیچ وجه متوقف نشود.

معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای گیلان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: پاکسازی تالاب عینک رشت با همکاری سازمان‌های مختلف از جمله آب منطقه‌ای، محیط زیست، شهرداری، بسیج، سازمان‌های مردم نهاد و سایر دستگاه‌های ذیربط در حال انجام است.

محمدجواد خانی‌پور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به لایروبی هر ساله تالاب اظهار کرد: لایروبی به روش مکانیکی از جمله جمع‌آوری با قایق موتوری، بیل مکانیکی
و تراکتور انجام می شود.

وی خاطر نشان کرد: هر سال به دلیل استفاده از آب بندان عینک برای آبیاری کشاورزی و حفظ ظرفیت آبی و جلوگیری از رشد مجدد گیاه سنبل آبی لایروبی انجام می‌شود ضمن اینکه مهمترین عامل رشد سنبل آبی وجود مواد مغذی با منشا فاضلاب است که در صورت مدیریت کامل ریزش فاضلاب می تواند کنترل شود.

سنبل آبی گیاهی مهاجم است که به واسطه سرعت بالا در تکثیر و گسترش آلودگی نقاط مختلف، تهدیدی برای تنوع زیستی و حیات تالاب به شمار می‌رود.

معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای گیلان اظهار کرد: در این راستا شرکت آبفای استان نیز برای جلوگیری از ورود فاضلاب، طرح‌هایی برای احداث سیستم‌های تصفیه لوکال (محلی) با اخذ مجوز از آب منطقه‌ای برای استقرار این سیستم‌های محلی اقدام کرده‌است.

تالاب عینک، بزرگترین تالاب شهری ایران و دومین تالاب بزرگ گیلان که فرصتی مغتنم برای توسعه رشت بوده طی سالها در گیرودار دعوای مالکیت شهرداری و آب منطقه‌ای عملا رها شده بود و در این بلاتکلیفی و عدم پذیرش مسئولیت آن، روند تخریبش سرعت گرفته است و اینک خبرها حاکی از حل این مساله به نفع شهرداری است تا شاید این تالاب زیبا احیاء شود. بیشتر بخوانید:

تالاب عینک رشت در انتظار تعیین تکلیف و راهی برای احیاء

پروژه احیاء تالاب عینک رشت به صورت ویژه در دستور کار قرار گیرد