به گزارش ايرنا، عظمت ماه ميهماني خداوند را مي توان در خانه هاي كپري، گلي و كوچك روستاهاي سيستان و بلوچستان به خوبي نظاره كرد، سادگي و لطافت خاص حاكم بر اين خانه ها و عبادات خالصانه مردم عاشق نشان از عشق و علاقه وصف ناشدني به معبود دارد.
زيبايي ماه رمضان و گشوده بودن درهاي رحمت الهي در اين ماه عزيز را مردان و زنان و جوانان و كودكان بلوچ و سيستاني بهتر حس مي كنند زماني كه شاهد برگزاري آيين چمروك در بلوچستان و رمضو الله (رمضان خواني) در شمال استان هستند، آيين هايي چند صد ساله كه پدران و پدرپيشه گان در اين خطه بنا بر اعتقاد راسخ خود آن را انجام داده و به نسل هاي بعدي سپرده اند اينك نسل جديد با عشق به رب العالمين ادامه دهنده راه پيشينيان خود هستند.
چمروك در بلوچستان نشاني است از استقبال و اشتياق مردم به ماه مبارك رمضان، چمروك روايتي از باورهاي ديني مردم بلوچستان است، روايتي رمضاني و يك آيين كهن كه بويي خدايي مي دهد.
هر شهر و منطقه اي در بلوچستان با آييني خاص جوانان تيز بين را انتخاب كرده و براي رويت هلال ماه رمضان به آنان ماموريت مي دهند، به چشم اين جوانان سرمه اي رمضاني و تبرك كشيده مي شود و در اواخر ماه شعبان به بلندي هاي هر روستا و آبادي مي روند و با چشم طبيعي ماه خجل و فرو رفته در نقاب شب را دنبال مي كنند.
چمروك و در برخي روستاها دهل زن در طول ماه مبارك رمضان وظيفه بيدار كردن و پيامِ رسيدن اذان را برعهده داشتند.
رمضان خواني نيز يكي از سنت هاي زيباي منطقه سيستان است بر اساس اين سنت تعدادي از مردم به ويژه جوانان و نوجوانان گرد هم آمده و در هنگام سحرگاه يا بعد از افطار به طور دسته جمعي (گروه هاي 5 يا 6 نفره) با مراجعه به درب خانه ها نواهاي محلي همچون: رمضو الله الله رمضو. رمضو اومده مهمونش كُنهِ، گوو گوساله ره قربونش كُنهِ يا خروس يكساله ره قربونش كنه (رمضان خدا آمده، مهمانش كنيد و گاو و گوساله و يا حداقل خروس يك ساله را قربانش كنيد) را مي خوانند.
اين سنت در حقيقت نشاندهنده اهميت ماه مبارك رمضان در سيستان و كمك به هم نوعان است، نواي رمضان خوانان نيز به نوعي هشداري براي فراموش نكردن آن و بيداري مردم در هنگام سحر است.
مردم نيز به پاس اين نواها مقداري نان يا مواد خوراكي در حد توان خود به اين افراد هديه مي كنند و نواهاي محلي آنان را با ابياتي مشخص جواب مي دهند، افرادي كه توان مالي كافي نيز ندارند با دادن كاسه اي آب از اين افراد پذيرايي مي كنند.
اعضاي گروه رمضان خوان معمولا مواد غذايي و اقلامي كه از مردم دريافت مي كنند در صورت نياز بين خودشان و يا مستمندان محله تقسيم مي كنند.
آيت الله عباسعلي سليماني نماينده ولي فقيه در سيستان و بلوچستان با اشاره به بركات و خيرات ماه مبارك شعبان و رمضان گفت: شعبان ماه پيامبر (ص) و ماه استقبال از رمضان المبارك است كه بايد از اين ماه بهترين استفاده را ببريم.
امام جمعه زاهدان اظهار داشت: حضرت محمد (ص) در آخرين جمعه ماه شعبان براي مسلمانان درباره فضيلت ماه مبارك رمضان به كرات سخن گفتند و اين نشان دهنده اهميت ماه مبارك رمضان و شعبان است.
عضو خبرگان رهبري تصريح كرد: همانگونه كه پيامبر گرامي (ص) آخرين جمعه ماه شعبان را روز يادآوري ماه مبارك رمضان قرار دادند امام خميني (ره) نيز جمعه آخر ماه مبارك رمضان را روز قدس اعلام كردند.
امام جمعه زاهدان اضافه كرد: عظمت ماه مبارك رمضان در نزول قرآن كريم در شب قدر است و در واقع رمضان ظرف نزول قرآن است.
نماينده ولي فقيه در سيستان و بلوچستان با بيان اينكه قلب رمضان 'شب قدر' به عنوان شب نزول قرآن است، افزود: شب قدر شب تجلي دو عنصر از هم جدا نشدني 'قرآن صامت و قرآن ناطق' است.
آيت الله سليماني گفت: استفاده نكردن از فرصت ماه مبارك رمضان براي پاك كردن دل و روح موجب حسرت در دنيا و آخرت خواهد شد به همين سبب بايد براي ماه مبارك رمضان برنامه ريزي مدون داشته باشيم.
سيستان و بلوچستان را بايد با سنت هاي آن به ويژه سنت هاي مذهبي شناخت زيرا اين سنت ها در طول زمان تازه و دست نخورده مانده اند و اينك نيز به بهترين شكل در منطقه اجرا مي شوند.
**آيين ها و سنت هاي زيباي مردم خاش در ماه رمضان
مردم خداجوي شهرستان خاش سيستان و بلوچستان در لحظات نوراني و با بركت ماه مهماني خداوند، آيينها و سنت هاي زيبايي را به جاي مي آورند.
مردم مومن و روزه دار شهرستان مرزي خاش در ماه هاي مبارك شعبان و رمضان با گرفتن روزه هاي مستحبي، غبارروبي و عطرافشاني مساجد، آغاز جلسات ترجمه و تفسير قرآن كريم و خريد مايحتاج ماه مبارك رمضان با آمادگي كامل به استقبال ماه ميهماني خدا مي روند.
افزون بر 500 مسجد در اين شهرستان مرزي سيستان و بلوچستان براي پذيرايي از مهمانان خانه امن الهي و برگزاري محافل قرآني و جلسات دعا و نيايش در ماه مبارك رمضان آماده مي شوند.
اقامه نماز 20 ركعتي تراويح در اين مساجد با بهره گيري از حدود يك هزار حافظ و قاري قرآن كريم يكي از سنت هايي است كه از ديرباز تاكنون در ميان مردم اهل سنت اين منطقه رواج داشته و روح و نشاط روحاني و رمضاني خاصي به مردم مومن و خداجوي اين شهرستان مي دهد.
نماز تراويح بعد از اداي فريضه ي عشا به صورت نمازهاي دو ركعتي و در 20 ركعت خوانده مي شود و در طول شب هاي ماه مبارك رمضان، حافظان كلام وحي در اين نماز به تلاوت قرآن كريم مي پردازند و در دهه آخر ماه مبارك رمضان، جشن هاي ويژه ختم كتاب آسماني قرآن كريم در مساجد برگزار مي شود.
نواي دلنشين تلاوت قرآن كريم توسط حافظان اين كتاب الهي در ماه مبارك رمضان به ويژه شب هاي اين ماه بزرگ در نقاط مختلف شهرستان خاش طنين انداز است.
حضور نمازگزاران روزه دار در مساجد در وقت افطار از ديگر سنت هاي حسنه اي است كه اكثر مردم شهرستان خاش به آن پايبندند.
مردم اين شهرستان روزه خود را با آب، خرما، حلواي خرما، آب شربت، چلبك ( نوعي نان كه توسط خانم هاي خانه دار با خمير آرد، روغن و شكر پخت مي شود) زولبيا، باميه و نان گرم افطار مي كنند.
خوراك آش، سوپ، آبگوشت، قورمه سبزي، خوراك بنه و ماست و كشك از مهم ترين غذاهايي است كه مردم شهرستان خاش در وقت افطار و سحر استفاده مي كنند.
نواختن طبل و خواندن اشعار ويژه در وقت سحر از رسم هاي گذشته ي مردم اين ديار بوده كه تا حدود 20 سال قبل در اين شهرستان رواج داشته اما امروزه اين رسم منسوخ شده و مردم اكنون با صوت قرآن كريم كه از برخي مساجد پخش مي شود، زنگ ساعت، تنظيم تلويزيون و زنگ تلفن و غيره در وقت سحر بيدار مي شوند و يا اينكه همسايه ها و آشنايان فاميل با كوبيدن درب منازل، مردم را براي صرف سحري بيدار مي كنند.
مردم خاش همچنين در آستانه عيد سعيد فطر به عنوان يكي از اعياد بزرگ اسلامي در بازارهاي شهر حضور يافته و اقدام به خريد كفش و لباس نو و شيريني و آجيل براي روز عيد فطر مي كنند.
نماز عيد سعيد فطر در عيدگاهاي بزرگ با شكوه خاصي اقامه مي شود.
كمك به فقرا و نيازمندان، حضور پررنگ تر از گذشته در مساجد، تلاوت قرآن كريم، پرداخت زكات و صدقات فطريه، دوري از خوردن و نوشيدن، حضور بر سر مزارها و ذكر فاتحه براي مردگان از ديگر رسوم مردم شهرستان خاش در ماه مبارك رمضان و روز عيد سعيد فطر است.
امام جمعه اهل سنت خاش گفت: حفظ شعاير ديني و مذهبي در ماه مبارك رمضان مورد توجه مردم اين منطقه قرار دارد.
مولوي محمدعلي شهنوازي پرهيز از هرگونه اعمال خلاف شرع اعم از دروغ گويي، غيبت، دوري از خوردن و نوشيدن، گوش فرا دادن به آيات روح بخش كلام الله مجيد در مساجد و منازل، برپايي نمازهاي آخر شب و حضور در قبرستانها و خواندن فاتحه براي اموات از جمله اعمال حسنه مردم خاش است.
در ماه مبارك رمضان در خاش بازار برخي صنف ها از جمله شيريني، ميوه و سبزي فروشي ها، قصابي ها و مرغ فروشي ها و فروشندگان مواد لبني و در اواخر ماه نيز بازار خياطان، كفش فروشي ها و قنادي ها براي خريد عيد داغ است.
همان گونه كه مردم خاش با شادي و نشاط و برپايي آيين هاي مختلف از ماه مبارك استقبال مي كنند در روزهاي پاياني اين ماه نيز با حالت هاي خاص و برپايي آيين هاي ختم قرآن كريم و خواندن 'سرودهاي الوداع' به بدرقه اين ماه بزرگ مي روند.
مردم شهرستان خاش در روز عيد فطر هم با شكوه خاصي نماز عيد را برپا مي كنند و پس از آن به ديد و بازديد، زيارت اهل قبور و طلب بخشش و دعاي خير از عالمان و بزرگان فاميل مي روند.
شهرستان 190 هزار نفري خاش در فاصله 185 كيلومتري جنوب زاهدان مركز استان پهناور سيستان و بلوچستان واقع شده است.
**آداب و رسوم مردم شهرستان ساحلي چابهار در ماه مبارك رمضان
آداب، رسوم و سنت هاي بومي و اسلامي مردم مومن و خداجوي جنوب سيستان و بلوچستان به ويژه شهرستان چابهار در ماه مبارك رمضان از جذابيت خاصي برخوردار است و نشان از عشق و علاقه مردم اين ديار به دين مبين اسلام دارد.
مردم شهرستان چابهار همزمان با ديگر مناطق استان سيستان وبلوچستان از ماه مبارك رمضان استقبال ويژه اي دارند و برخي از آنان ذوره گرفتن را از رجب و شعبان آغاز مي كنند تا آمادگي كامل داشته باشند.
البته بسياري از آداب و رسوم بلوچي به دليل زندگي شهرنشيني و ظهور فناوري ها به فراموشي سپرده شده است.
شب هاي رمضان در چابهار با شور و حال مضاعفي همراه است و خردسالان با پوشيدن لباس هاي نو به همراه پدران و مادران خود در نمازهاي 20 ركعتي تراويح بعد از نماز عشاء شركت مي كنند.
نمازهاي 20 ركعتي تراويح بصورت جماعت هر شب بعد از نماز عشا خوانده مي شود و امام جماعت (حافظ كل قرآن كريم) در اين 20 ركعت يك جزء قرآن را مي خواند كه در پايان ماه مبارك رمضان يك تلاوت كامل براي نمازگزاران است.
مردم اين منطقه در هنگام افطار و سحري خوراكي ها زيادي را آماده مي كنند كه از جمله پخت پَكورا، نان روغني، چانگال(تهيه شده از نان و روغن)، سمبوسر، انواع آش و مهمتر از همه «تباهگ» است كه در سفره هاي افطار و سحر تناول مي شود.
بسياري از مردم روزه دار چابهار در ماه رمضان تلاوت قرآن، اطعام يتيمان، كمك به محرومان و انجام كارهاي خير را بصورت داوطلبانه و فرادا انجام مي دهند.
در بسياري از مساجد بعد از نماز عصر يك جزء قرآن كريم تلاوت مي شود و افراد به صورت گروهي به عنوان «جماعت تبليغي» حضور پيدا كرده و به تك تك افراد روش صحيح نمازهاي پنجگانه را مي آموزند.
در اين ماه مردم سعي مي كنند مشاركت بيشتري در ساخت مساجدو حوزه هاي علميه و تامين مايحتاج مدارس ديني داشته باشند و اين كار قبل و يا بعد از نماز جمعه و نمازهاي پنجگانه در مساجد مختلف انجام مي شود كه به آن در زبان بلوچي (چَندا) گفته مي شود.
بسياري از خانواده ها براي تامين جهيزيه و مخارج عروسي در اين ماه رسم خوب (بِجّار) را انجام مي دهند تا ماه بعد بتوانند مراسم عروسي فرزندشان را برگزار كنند.
بجار سنت كمك خواهي از دوستان و اقوام و مشاركت آنان در برگزاري مراسم ازدواج و تامين نيازهاي زندگي زوج جوان است در اين سنت هر يك از اقوام و دوستان به حد توان و وسع خود پيش از مراسم به عروس و داماد كمك مي كند.
در اين ماه ورزشكاران رقابت ها مختلفي را در رشته هاي فوتبال، واليبال، كريكت وغيره تحت عنوان جام رمضان پس از افطار يا پس از نماز تراويح برگزار مي كنند كه تماشاگران زيادي به تماشاي اين رقابت ها مي پردازند.
دعوت كردن همسايگان و آشنايان براي صرف افطار از ديگر آداب و رسوم در چابهار است كه به خوبي در حال انجام است و اين كار را شريك شدن در ثواب اخروي تلقي مي كنند و هر كسي سعي مي كند در اين كار خير از ديگري سبقت بگيرد.
صيادان نيز قبل از افطار تورهاي صيادي را در دريا مي اندازند و بعد از اقامه نماز صبح به صيد و جمع آوري ماهي مي پردازند.
سيستان و بلوچستان سنت ها و آيين هاي زيباي بسياري دارد كه برخي از بهترين آنها را مي توان در ماه مبارك رمضان ديد كه خود نشانه اي از اعتقاد مردم اين استان به دين مبين اسلام و نمونه اي از همبستگي ديني و مذهبي در اين بخش از كشور است.
در واقع ماه مبارك رمضان يكي از نقاط وحدت مردم شيعه و سني اين استان محسوب مي شود بطوريكه پيروان هر دو مذهب همواره بر سر سفره هاي افطاري يكديگر حضور يافته و از بركات فراوان اين ماه عزيز بطور مشترك بهره مند مي شوند.
*اسماعيل مرادقلي
7311 **6081
زاهدان - ايرنا - آيين هايي چون چمروك در جنوب و رمضوالله در شمال سيستان و بلوچستان نشانه اي از ايمان و اعتقاد راستين مردم اين ديار كهن بوده و سنت هاي پرطراوت باقي مانده از نسل هاي قبل در اين منطقه شور و حال خاصي در ماه مبارك رمضان به مردم داده است.
