تاریخ انتشار: ۱۱ دی ۱۳۸۲ - ۰۰:۰۱
ترکیه در سال 2003، نگاهی به تحولات اقتصادی (6) "روابط اقتصادی با ایران" # آنکارا، خبرگزاری جمهوری اسلامی 11/10/82 خارجی.ترکیه.اقتصادی. همسو با توسعه همه جانبه روابط تهران و آنکارا ، روابط اقتصادی ایران و ترکیه نیز در سال 2003 میلادی ، یکی از پر رونق ترین دوران خود را در سالهای اخیر پشت سر گذاشت. اراده سیاسی رهبران دو کشور در جهت توسعه و تحکیم مناسبات اقتصادی و تجاری و تشویق بخش های خصوصی به ارتباط و همکاری بیشتر با یکدیگر، انجام سفرهای متقابل مقامات عالیرتبه ایران و ترکیه و سفر هیاتهای بزرک اقتصادی تجاری موجب آشنایی بیشتر دست اندرکاران دوطرف از توانها، امکانات و امتیازات دو کشور شد. در سالی که گذشت ایران و ترکیه گام مهمی در راه دستیابی به تجارت آزاد بین دو کشور برداشته و موافقتنامه ای در زمینه گذر به نظام تجارت ترجیحی بین خود ، به امضا رساندند. اولین دور مذاکرات کارشناسی ایران و ترکیه برای انعقاد قرارداد برپایی نظام تجارت ترجیحی بین دو کشور، دسامبر گذشته در آنکارا انجام شد. دوطرف درخصوص رئوس کلی چگونگی برپایی نظام تجارت ترجیحی به توافق رسیدند و مقرر شد که برای کامل کردن تفاهمها و رساندن طرح به مرحله قرارداد، مذاکرات کارشناسی سه و یا چهار دور دیگر در اوایل سال 2004 صورت گیرد تا قرارداد ظرف امسال به امضا برسد. ایران و ترکیه در سفر اکتبر گذشته "کرشاد توزمن" وزیر مشاور در امور بازرگانی و گمرکات ترکیه به تهران ، در خصوص انعقاد قرارداد نظام تجارت ترجیحی به توافق دست یافته بودند. به موجب این موافقت، دو طرف در چارچوب قرارداد، مالیات گمرکی و عوارض گمرکی را در یک دوره پنج ساله به طور میانگین به چهار درصد کاهش داده و موانع تجاری را از میان برخواهند داشت. ترکیه قرارداد تجارت ترجیحی با ایران را با لحاظ کردن عضویت خود در اتحادیه گمرکی اروپا و تعهداتش نسبت به این اتحادیه امضا خواهد کرد. هدف آنکارا از انعقاد قرارداد تجارت ترجیحی با تهران به توازن کشیدن حجم مبادلات بازرگانی ترکیه با ایران است. توزان تجاری ایران و ترکیه به دنبال شروع صادرات گاز ایران به ترکیه به نفع ایران به هم خورده و مقامات این کشور همواره درمذاکرات خود با مقامات کشورمان بر این نکته انگشت گذاشته اند. مورد مهم دیگری که دربررسی روابط اقتصادی ایران و ترکیه در سال 2003 میلادی به چشم می خورد، تصمیم دو کشور برای گشایش مراکز تجارت مرزی است. تجارت مرزی ترکیه با ایران در سالهای گذشته به دلیل ممانعتی که بطور یکجانبه از سوی دولت آنکارا ایجاد می شد، در مقاطعی کامل متوقف و یا بشدت محدود شده است. دولت اردوغان که در صدد افزایش مناسبات تجاری و اقتصادی با کشورهای همسایه است و اصولا رویکرد جدیدی دربازرگانی خارجی دارد مصمم است، مناسبات اقتصادی و تجاری خود با همسایگان و در این میان با ایران را توسعه دهد. مذاکرات مربوط به گشایش سه مرکز تجاری با ایران در ماه جاری میلادی انجام خواهدشد و پیش بینی می شود، مراکز تجارت مرزی حداکثر تا اواخر ماه جاری (ژانویه 2004 ) فعال شوند. بگفته دکتر "نوزاد سایگی اوغلو " رییس کل گمرکات ترکیه مراکز یاد شده در مناطق "ساری سو" در چهار کیلومتری مرز " گوربولاغ " ( نقطه مقابل مرز بازرگان ) ، "کاپی کوی" ( مقابل مرز سرو) و "اسن دره" در استان "حکاری" گشایش خواهند یافت. در مراکز یاد شده مغازه هایی برای عرضه اجناس تجار ترک و ایرانی احداث خواهد شد. اجناسی که از طریق این بازارها عرضه می شوند اجازه انتقال به خارج از استانی که مراکز مذکور درآن استانها قرار دارد، را نخواهند داشت. بعد ازبازگشایی مراکز تجارت مرزی در مرزایران، مراکز مشابهی در مرزهای سوریه، گرجستان و نخجوان نیز احداث خواهد شد. تجارت مرزی ترکیه با ایران که از1987 تا 1994 میلادی بطور آزادانه انجام می گرفت ، نقش بسزایی در محرومیت زدایی استانهای مرزی ترکیه داشت و موجب رونق اقتصاد این مناطق شده بود. نمایندگان اتاق صنایع و بازرگانی استان "وان" در شرق ترکیه، در خرداد ماه گذشته با انتقاد شدید از دولت این کشور بدلیل ممانعت از آزادی تجارت مرزی با ایران خواهان تجدید نظر در این مساله شدند. بر اساس آخرین آمار رسمی در ترکیه، حجم مبادلات بازرگانی ایران و ترکیه در 10 ماه اول سال 2003 میلادی با 87 درصد افزایش نسبت به دوره مشابه سال 2002 ، به یک میلیارد و 974 میلیون دلار رسید. ایران و ترکیه در 10 ماه اول سال 2002 میلادی ، یک میلیارد و 56 میلیون و 720 هزار دلار مبادلات بازرگانی انجام داده بودند. بنا به اعلام موسسه آمار دولتی ترکیه، در 10 ماه سال 2003 ، صادرات این کشور به جمهوری اسلامی ایران معادل 405 میلیون و 757 هزار دلار و واردات آن از ایران معادل یک میلیارد و 568 میلیون و 243 هزار دلار شد. در این دوره سهم ایران درکل صادرات ترکیه برابر 1/1 درصد و درکل واردات ترکیه برابر 8/2 درصد محاسبه شده است. در 10 ماه اول سال 2002 میلادی صادرات ترکیه به ایران برابر 275 میلیون و 844 هزار دلار و وارداتش از ایران 780 میلیون و 876 هزار دلار گزارش شده بود. بر اساس همین آمار فقط در ماه اکتبر سال 2003 میلادی صادرات ترکیه به ایران برابر 348/59 میلیون دلار و وارداتش از ایران برابر 203/223 میلیون دلار بود. این ارقام درماه اکتبر سال 2002 بترتیب برابر 168/55 و 603/120 میلیون دلار اعلام شده بود. بخش عمده واردات ترکیه از ایران را نفت خام و گاز طبیعی تشکیل می دهد. حجم مبادلات بازرگانی ایران و ترکیه در سال 2002 میلادی با نزدیک به 18 میلیون دلار افزایش نسبت به سال 2001 ، به یک میلیارد و 218 میلیون و 322 هزار دلار رسید. در سال 2002 میلادی ، صادرات این کشور به جمهوری اسلامی ایران معادل 299 میلیون و 691 هزار دلار و واردات آن از ایران معادل 918 میلیون و 631 هزار دلار بود. دو کشور حجمی برابر دو میلیارد دلار برای مبادلات بازرگانی درنظر گرفته بودند که در 10 ماه اول به این رقم دست یافتند. /2011/230