برگزاري كشتي سنتي باجوخه از ديرباز در خطه خراسان شمالي جزء جدايي ناپذير محافل شادي و اعياد بويژه در ايام نوروز در شهر و روستاهاي اين ديار بوده و اسفراين نير به عنوان مهد كشتي باچوخه ساليان درازي است كه خيل عظيمي از دوستدارن و پهلوانان اين كشتي سنتي را در روز چهاردهم به اين خطه مي كشاند.
از شلوغ ترين روزهاي پاياني سال تا واپسين روزهاي تعطيلات نوروزي و قبل از برگزاري رقابت هاي ملي 14 فروردين اين شهرستان در حاشيه جنوبي رودخانه بيدواز واقع در خيابان مطهري اين شهر شاهد گردهمايي خودجوش مردم براي برگزاري كشتي سنتي باچوخه به شيوه قندي است.
كشتي سنتي باچوخه ايام نوروز در اين شهرستان به شيوه قندي و وزني در شهر و روستاهاي شهرستان برگزار مي شود كه جمع كثيري از ميهمانان مسافران و دوستدارن از اين رقابت ها ديدن مي كنند.
در رقابت هاي كشتي باچوخه، افراد در اوزان مختلف پس از وزن كشي با يكديگر به رقابت مي پردازند ولي اين امر در كشتي قندي كه از قدمتي ديرينه برخوردار است رنگ مي بازد و هر كه توان هماوردي با پهلوانان را دارد به ميدان مي آيد و رقابت شيرين و ديدني را رقم مي زند.
كشتي گيران، پهلوانان مدعيان و دوستداران كشتي سنتي باچوخه اسفراين همه ساله بر اساس سنتي ديرين از 10 روز مانده به سال نو تا واپسين روزهاي تعطيلات نوروز و قبل از برگزاري مسابقات ملي كشتي باچوخه 14 فروردين اين شهرستان، در محلي كه در ضلع جنوبي رودخانه مركز شهر اسفراين، با فراخواني از سوي دوستداران كشتي و هيات بازي هاي بومي و سنتي گرد هم مي آيند و حال هواي پر نشاط نوروزي را با فضاي مهيج كشتي سنتي اين شهر گره مي زنند.
در ابتداي اين آيين سنتي يك قند در وسط ميدان گذاشته مي شود و كشتي گير به ميدان مي آيد و حريف مي طلبد و هر كه در خود توان هماوردي كشتي گير را مي بيند بدون توجه به سن و سال و وزن پاسخ مي دهد و وارد عرصه كشتي مي شود.
تفاوت كشتي چوخه قندي با وزني در اين است كه در كشتي قندي حريفان بدون توجه به وزن و سن و سال باهم كشتي مي گيرند.
كشتي گيران لباسي براي اين رقابت ها به تن مي كنند كه چوخه نام دارد چوخه در اصل كلمه اي كردي است و عبارت است از شنل كوتاهي كه كشتي گيران آن را با شال سفيدرنگي محكم مي كنند.
از آنجا كه اين ورزش از قديم الايام در بين عشاير كرد شمال خراسان مرسوم بوده به اين نام (كشتي با چوخه)معروف شده است.
اين مسابقات با نواخته شدن نواي شاد قوشمه، دهل و سرنا همراه است و همراهي اين نواها با كشتي در ذهن هر بيننده اي تداعي كننده رشادت ها و دلاوريهاي پهلوانان و نام آوراني همچون رستم، سهراب و اسفنديار مي باشد.
كشتي گيران قبل از آغاز مسابقه وضو گرفته و با حالتي معنوي وارد ميدان مي شوند و پس از روبوسي با حريف با دستور داور مسابقه كه معمولا از پيشكسوتان كشتي با چوخه است كشتي آغاز مي شود.
كشتي گيران كه با فنون خاص چوخه به رقابت مي پردازند در طول مدت مسابقه حق گرفتن زير زانوي حريف را ندارند و در خاك نيز هيچ فني اجرا نمي شود.
كشتي گيران پس از رقابتي تنگاتنگ با يكديگر و پايان كشتي همديگر را در آغوش مي گيرند تا منش پهلواني را كه در آن برنده يا بازنده شدن ملاك نيست حفظ كنند.
در پايان رقابت برنده كشتي قند وسط ميدان را به خانه خواهد برد.
كشتي باچوخه چه از نوع قندي و چه وزني از آيين هاي تفكيك ناپذير ايام نوروز در شهرستان اسفراين است و برگزاري اين رقابت هاي ديدني كه همراه با سازهاي شاد سنتي قوشمه و سرنا است يكي از ظرفيت هاي بزرگ گردشگري ورزشي در شهرستان اسفراين و استان خراسان شمالي است.
هر سال در شهر و روستاهاي شهرستان رقابت هايي به همين منظور در شهر و مسابقات كشتي باچوخه به نام جام نوروز در روستاهاي اين شهرستان برگزار مي شود كه جمعي زيادي از علاقه مندان روستاها و شهرهاي اطراف به ديدن اين مسابقات مي روند.
رييس اداره ورزش و جوانان اسفراين با اشاره با اينكه همه ساله از 21 اسفند ماه تا واپسين روزهاي تعطيلات نوروزي و قبل از برگزاري رقابت هاي ملي 14 فروردين آيين كشتي قندي و جام نوروز با شور خاصي در اين شهرستان برگزار مي شود افزود: برگزاري كشتي قندي نوروزي از قدمت بالايي برخودار است.
سيداحمد پرويزي گفت: در نوروز امسال در روستاهاي نظير بام ، دهنه شيرين، صفي آباد،
فرطان و رويين با حضور كشتي گيراني از شهرستان خراسان شمالي و استان هاي همجوار انجام شده كه با استقبال كشتي گيران و تماشا گران مواجه شده است.
وي افزود: برگزاري اين رقابت ها علاوه بر ايجاد روحيه پهلواني در جوانان و ايجاد فضاي با نشاط در ايام نوروز فرصتي براي آمادگي كشتي گيران در 14 فروردين كه اوج مسابقات كشتي باچوخه است، مي باشد.
كشتي سنتي چوخه خراسان شمالي به عنوان ميراث معنوي در سال 87 به شماره 30 در فهرست آثار ملي ميراث فرهنگي ناملموس كشور ثبت شد و همه ساله در 14 فروردين، شهرستان اسفراين ميزبان بزرگترين رويداد گردشگري تك مكاني و تك زماني ورزش كشور با حضور بيش از 70 هزار تماشگر در گود چشمه زينل خان اين شهرستان مي باشد.
شهرستان 127 هزار نفري اسفراين در 60كيلومتري جنوب بجنورد، مركز استان خراسان شمالي واقع است.ك4
ص /6042
تاریخ انتشار: ۱۱ فروردین ۱۳۹۴ - ۱۹:۴۳
اسفراين - ايرنا - كشتي قندي از ورزش هاي سنتي و قديمي خراسان شمالي بويژه اسفراين است كه علاقه مندان زيادي را براي تماشاي اين رقابت ها در ايام عيد به اين خطه مي كشاند.