نوروز برای ایرانیان و اقوام ایرانی نمادی از فرهنگ گذشته و تجلی شکوه ایران باستان است؛ دورهمی خانواده‌ها و تعطیلات پرشمار این عید زمینه را برای ایجاد یک سری سرگرمی‌ها فراهم می‌کند. سرگرمی‌هایی که ممکن است در قالب دید و بازدید و همچنین پرداختن به ورزش‌های محلی باشد. اگر ادعا کنیم که در نوروز فستیوالی از بازی‌های نوین و بومی ایران به نمایش گذاشته می‌شود گزافه نیست، زیرا فراغت بسیاری از دانش‌آموزان، دانشجویان، کارکنان ادارات دولتی و شرکت‌های خصوصی موجب خواهد شد تا شمار زیادی از افراد دورهم گردآیند.
این دورهمی در روستاها به عنوان مناطق بکر فرهنگی و طبیعی ایران نمود بیشتری دارد. در این مناطق می‌شود، انواع مسابقات و ورزش‌های مدرن و کلاسیک را مشاهده کرد، ورزش‌هایی که در قالب مسابقات فوتبال درون روستایی یا محلی انجام می‌شود. دیدارهای دوستانه در مناطق روستایی و همچنین مسابقات محلی موجب ایجاد یک هیجان در روستا شده است. این مسابقات بدون هیچ دخالتی از طرف نهادهای دولتی یا فدراسیون‌ها انجام می‌شود و جوانان به صورت خودجوش آن را برنامه‌ریزی می‌کنند. مسابقاتی که شاید بیش از آنکه جنبه برد یا باخت داشته باشد نمادی از همبستگی در مناطق عشایری و روستایی است.
همچنین با آغاز تعطیلات نوروزی و بازگشت شهروندان از مناطق مختلف کشور به روستا و شهرستان‌های کوچک، گردهم آمدن آنان در طبیعت زمینه را برای ایجاد یک سری بازی‌های بومی و محلی فراهم می‌کند. بازی‌هایی که هنوز به فراموشی سپرده نشدند بلکه با تدبیر فدراسیون ورزش روستایی و بازی‌های بومی و محلی در حال قانونمند شدن هستند. البته برخی از این بازی‌ها به صورت بخشی از فرهنگ مناطق مختلف کشور درآمدند و تصور اینکه آن را از منطقه جدا کرد محال است.
یکی از این بازی‌ها کشتی با چوخه است که تعطیلات نوروز را برای مناطق خراسان شمالی به ویژه شهر اسفراین بیشتر از روز سیزده است. مردم این شهر در روز چهاردهم فروردین هر سال به صورت خودجوش در گود چشمه زینل‌خان اسفراین گردهم می‌آیند و شاهد مبارزه چوخه‌کاران هستند. مبارزه‌ای که مربوط به یک دهه یا چند دهه نیست بلکه ریشه در فرهنگ خراسان دارد و در طول تعطیلات عید نوروز در مناطق مختلفی از خراسان شمالی و رضوی برگزار خواهد شد. کشتی با چوخه ترکیبی فرهنگ بومی با مدرن است که روز چهاردهم فروردین به نمایش گذاشته می‌شود. گود کشتی، زمین مسابقه، ساز و دهل، جوایز و معرفی قهرمان این مسابقات به صورت تمام و کمال از فرهنگ خاص خراسان نشات می گیرد. همچنین چوخه کاران از لباس‌های ویژه ای استفاده می‌کنند که خاص مردم بومی خراسان شمالی و بخش‌هایی از خراسان رضوی است.
اینکه ۷۰ هزار نفر به صورت خودجوش در گود زینل‌خان اسفراین گردهم می‌آیند را شاید تنها در مسابقات مهمی مانند ال‌کلاسیکو یا دربی میلان و منچستر مشاهد کرد اما گود زینل‌خان نه سانتیاگو برنابیو است و نه اولترافورد، بلکه جایی است که مردم به خاطر عشق به ورزش محلی یک روز تمام را در آن می گذرانند. روزی که هر چند در تقویم رسمی کشور تعطیل نیست اما مردم آن دیار به صورت خودجوش آن را تعطیل اعلام می‌کنند.
هر چند که امسال این مسابقات به خاطر شیوع ویروس کرونا برگزار نمی‌شود اما تعطیلی یک یا چند ساله آن نمی‌تواند مانع فراموشی این بازی بومی در منطقه خراسان شود. بازی که ریشه در عمق باور مردم آن دیار دارد. بدون شک زنده کردن بازی‌های بومی و محلی و ترویج قانونمند آنان در آینده می‌تواند نوروز ایرانی و تعطیلات پرشمار آن را از حالت یکنواختی در برخی از مناطق کشور خارج کند و این تعطیلات را به جشنواره‌ای برای عرصه بازی‌های محلی تبدیل کند.
«غلامرضا جعفری» رییس فدراسیون ورزش روستایی و بازی‌های بومی و محلی در این زمینه می‌گوید: این بازی‌ها با توجه به ویژگی‌هایی که دارند می‌توانند به عنوان یک سرگرمی در مناطق مختلف ایران مورد استفاده قرار گیرند. در زمان شیوع ویروس کرونا و جایی که مردم خانه‌نشینی را اختیار کردند، ترویج این بازی می‌تواند نسل‌های مختلف را بدون هیچ مشکلی در کنار هم قرار دهد. بسیاری از سرگرمی‌های نهفته در بازی‌های بومی و محلی قابلیت اجرا در آپارتمان‌ها دارند.
نظر شما