خوب و بد طرح پزشك خانواده

به گزارش خبرنگار ايرنا ، بسياري از آناني كه موافق اجراي اين طرح هستند اجراي آن را اجتناب ناپذير مي دانند و مخالفان طرح به عدم اجراي طرح در ساير نقاط كشور خرده مي گيرند و مي پندارند كه فارس از بابت اجراي اين طرح هزينه هاي فراوان داده است.

دانشگاه علوم پزشكي شيراز به عنوان متولي اصلي اجراي طرح پزشك خانواده و دكترمحمد هادي ايمانيه رييس اين دانشگاه به عنوان فردي كه از ابتداي اجراي طرح بر لزوم اجراي آن در فارس به عنوان استان پيشتاز مجري طرح تاكيد كرده بارها و بارها تيغ نقد را بالاي سر خود حس كرده اند و البته در بسياري از موارد پاسخگوي انتقادات مطرح شده بوده اند .

در آخرين موضع گيري هايي كه در باره پزشك خانواده از سوي يكي از نمايندگان شيراز در مجلس شوراي اسلامي مطرح شد، بودن و نبودن و خواستن يا نخواستن عمومي پزشك خانواده را موكول به راي گيري پيامكي در تلويزيون شبكه فارس كرد.

اين خواست نماينده شيراز البته در بين استادان و مسوولان دانشگاه علوم پزشكي شيراز مباحث مختلفي طرح كرده است .

آنچه مهم است ونمي توان ازكنار آن گذشت اين است كه طرح پزشك خانواده با فراز و فرودهايي در سايه صبر و متانت مردم شيراز و استان فارس تاكنون دوام آورده و همچنان جاري است و به راستي بايد صبر و متانت مردم شيراز را ستود كه به رغم همه مشكلاتي كه دراين عرصه وجود داشته اما افتخار پيشتاز بودن در اجراي اين طرح را براي خود ثبت كردند و اميدوارند كه با برطرف شدن مسايل و مشكلات اين طرح ملي نام شيراز و استان فارس بار ديگر در عرصه تصميم گيري هاي كلان كشور بدرخشد.

همزمان با اجراي طرح پزشك خانواده ونظام ارجاع دراستان فارس،استان مازندران نيزبه عنوان استان ديگر اجراي اين طرح به صورت آزمايشي برگزيده شد اما دامنه اجراي طرح در فارس اصولا قابل قياس با استان مازندران نيست و مراحل پيشرفت و اجراي طرح پزشك خانواده در شيراز و فارس هرچند با سختي ها و مشكلاتي همراه است اما همچنان اين طرح دراستان فارس به عنوان استان پيشرو و پيشتاز اجراي طرح به پيش مي رود.

طرح پزشك خانواده آنطور كه در اهداف اوليه تعريف شده داراي فوايد فراواني است كه مهمترين آن ايجاد نگاه سلامت محور به جاي درمان محور در سيستم بهداشتي درماني كشور است .

بهره مندي يكسان تمام افرادجامعه ازسرانه سلامت واجراي اصل عدالت درسلامت،حذف پرداخت هزينه هاي اضافي توسط مردم به نظام سلامت،انجام معاينات دوره اي و پيگيري وضعيت سلامت افراد جامعه توسط پزشكان خانواده و ثبت سوابق بيماري ، دسترسي سريع و آسان و شبانه روزي مردم به خدمات سطح اول نظام سلامت،بهبود وارتقاي نظام ارايه خدمات بهداشتي درماني و پاسخگويي به نيازهاي جديد مردم از جمله اهدافي است كه در اين برنامه پيش بيني شده كه متاسفانه بسياري از اين اهداف هنوز محقق نشده و درگير شدن استان فارس در اجراي آن مشكلاتي براي اين مردم رقم زده است .

ارايه برگ ارجاع در برنامه پزشك خانواده طي سه سال گذشته با فراز و فرودهاي فراوان روبرو بود و در استان فارس به مرحله اجرا در آمده است ، مطالبه مردم اين استان آن است كه شرايط اجراي پزشك خانواده دراستان فارس نيز برابر با شرايط استان مازندران ديده شود .

با نامه اي كه چندي پيش سيد حسن قاضي زاده هاشمي وزير بهداشت به علي ربيعي وزير تعاون و رفاه نوشته اين شرايط محقق مي شود اما وزارت تعاون تا كنون به اين نامه پاسخي نداده است.

با نگارش اين نامه و در صورت موافقت وزارت رفاه ، مهمترين موضوع پزشك خانواده يعني لزوم داشتن برگ ارجاع كه در استان فارس موجب نارضايتي طيف بزرگي از مردم شده تعيين تكليف مي شود.

در روند اجراي برنامه پزشك خانواده و نظام ارجاع در مناطق شهري استان فارس مسوولان اجرايي با تاييد و تاكيد ستاد اجرايي كشوري پزشك خانواده اقدام به اجباري كردن حركت مردم در مسير ارجاع و اخذ برگه ارجاع براي دريافت خدمات تخصصي و فوق تخصصي كرده اند، اين موضوع در نظر سنجي هايي كه به عمل آمده بيشترين عامل نارضايتي مردم از برنامه پزشك خانواده شناخته شده است .

در استان مازندران كه همزمان با استان فارس برنامه پزشك خانواده را اجرايي ساخت به رغم برقراري مسير ارجاع و امكان برخورداري از مزاياي حركت در اين مسير، مسوولان از اجباري كردن ارايه برگه ارجاع خودداري كردند و در صورت عدم ارايه برگ ارجاع خدمات تخصصي و فوق تخصصي با همان نسبت 30به 70 كه قبلا سازمان هاي بيمه گر تعهد كرده بودند ارايه مي شود .

در گفت و گو هايي كه خبرنگار ايرنا با برخي از شهروندان موافق و مخالف اجراي طرح پزشك خانواده داشت نظر اين افراد را جويا شد.

محمدحسين نظري بيمار52 ساله از شيراز كه براي درمان مشكلات تنفسي به درمانگاه بيمارستان شهيد فقيهي شيراز مراجعه كرده است دراين رابطه با نظر مثبت نسبت به طرح پزشك خانواده گفت : همه آزمايش هايي كه تا كنون دراين زمينه انجام داده ام با 10 درصد و گاه كمتر هزينه محاسبه شده و برا ي گرفتن برگ ارجاع و مراجعه به متخصص نيز مشكلي نداشتم .

سيده زهرا مير حسيني بانوي 47 ساله شيرازي نيز در مراجعه به درمانگاه نمازي شيراز گفت : طرح پزشك خانواده طرح خوب و مفيدي است اما هنوز لوازم كافي براي اجراي اين طرح آماده نيست ، پزشك خانواده من به اشتباه براي من در برگ ارجاع مراجعه به متخصص قلب را توصيه كرده در حالي كه من نياز به توانبخشي قلبي دارم و بايد به متخصص توانبخشي مراجعه كنم از اين رو درمانگاه برگ ارجاع را از من نمي پذيرد ، پزشك خانواده بايد تشخيص هاي كاملا تخصصي را از همديگر متمايز كند و دراين زمينه دقت نظر بيشتري داشته باشند.

برخي از پزشكان عمومي نيز كه در طرح پزشك خانواده مشاركت كرده اند از ناهماهنگي نظام پرداخت و تعرفه در طرح پزشك خانواده گله مندند و معتقدند پرداخت هاي طرح منظم نيست و گاه تا شش ماه به تعويق مي افتد.

يكي از اين پزشكان عمومي به خبرنگار ايرنا گفت : طرح پزشك خانواده نياز به چكش كاري و مطالعه بيشتر دارد هنوز زير ساخت هاي جامعه ما براي اجراي اين طرح آماده نيست ، هنوز موضوع مصرف بي رويه دارو و گرفتن داروي كيلويي در داروخانه ها مرسوم است ، هنوز ما بايد با بيماران در باره مضرات مصرف آنتي بيوتيك ها چانه بزنيم ، اينها مطالبي است كه نياز به بازبيني دارد .

مدير كل بيمه سلامت استان فارس در اين زمينه گفت: بيمه سلامت استان فارس با پرداخت هزينه اي بيش از 40 ميليارد تومان به پزشكان، داروخانه ها، آزمايشگاه ها و راديو لوژيست هاي طرف قرار داد اين بيمه، سعي دارد مطلوب ترين خدمات را به بيمه شدگان بيمه سلامت ارائه دهد ما اميدوارم در سال جاري خدمات دندانپزشكي را به بيمه شدگان بيمه سلامت ارتقا دهيم.

دكتر رضا ممتحن بااشاره به تفاوت در تعهدات بيمه‌ها بيان كرد: عملكرد سازمان‌هاي بيمه‌گر و دفاتر بيمه اي استان بايد به گونه اي باشد كه اعتماد بيماران را نسبت به اين بيمه دولتي جلب كنند.

ممتحن استفاده از طرح پزشك خانواده براي بيمه شدگان بيمه سلامت را همانند ساير بيمه ها دانست و گفت:بيمه سلامت با 800 پزشكي كه طرف قرار داد اين بيمه هستند تلاش دارد با پرداخت ماهانه 70 ميليارد ريال به پزشكان طرح پزشك خانواده مطلوب ترين خدمات درماني را براي بيمه شدگان اين بيمه دريافت كند.

محمد هادي ايمانيه رييس دانشگاه علوم پزشكي شيراز در اين زمينه اظهار داشت : بررسي هاي ميداني انجام شده در دو استان فارس و مازندران حاكي است كه ميزان مقبوليت برنامه پزشك خانواده در بين مردم دو استان و ميزان رضايت آنان تا حد زيادي وابسته به اجباري بودن يا اجباري نبودن ارايه برگه ارجاع براي استفاده از خدمات تخصصي است .

تجربه كشورهاي ديگر از جمله كشور تركيه نيز كه از نظر ارايه خدمات سلامت شباهت بسياري به كشور ما دارد نيز حاكي از اين است كه در سال هاي نخست اجراي برنامه پزشك خانواده ، بيشتر از سازو كارهاي تشويقي و ترغيبي براي حركت در مسير ارجاع استفاده شده است بر اين اساس اجباري بودن ارايه برگه ارجاع در نظام پزشك خانواده نياز به تجديد نظر دارد.

در نامه وزير بهداشت و درمان به وزير رفاه آمده است: به نظر مي رسد چنانچه فرايند اجباري بودن ارايه برگه ارجاع براي دريافت خدمات تخصصي تا اجرايي شدن كامل برنامه پزشك خانواده شهري در تمام كشور ملغي و به افزايش سياست هاي تشويقي و انگيزشي تبديل گردد ، نه تنها فشاري هاي ناشي از نارضايتي مردم كاهش خواهد يافت بلكه به دست اندركاران اجرايي برنامه پزشك خانواده نيز كمك مي كند در فضايي آرام به استقرار گام به گام اين برنامه در چارچوب مورد قبول مردم اهتمام ورزند.

به استناد اين نامه، سازمان هاي بيمه گر كه مديريت كلان آن با وزارت رفاه است،ضمن همراهي با پيشنهاد وزارت بهداشت موضوع اجبار در ارائه برگه ارجاع را دراستان فارس فعلنا كان لم يكن تلقي كنند و ارائه خدمات تخصصي و فوق تخصصي در استان فارس هم مانند استان مازندران با ارائه برگه ارجاع با پرداخت 10 درصد هزينه و بدون ارائه برگه ارجاع با پرداخت 30 درصد هزينه عملي شود .

آنچه در مراجعات خبرنگار ايرنا به مراكز درماني دولتي و دانشگاهي شيراز و استان فارس مشهود است نارضايتي برخي از شهروندان از اجباري بودن ارايه برگه ارجاع است ، شهرونداني كه به دلايل مختلف قادر نبوده اند برگه ارجاع را اخذ كنند اكنون بايد همه 100درصد هزينه مراجعه به پزشك متخصص و فوق تخصص را بپردازند و سازمان هاي بيمه گر در مقابل اين افراد تعهدي ندارند .

رييس دانشگاه علوم پزشكي شيراز با بيان اينكه در آمارگيري هاي 9 منطقه در شيراز 62 درصد شهروندان از وجود پزشك خانواده اعلام رضايت كرده اند، گفت: 18 درصد ديگر نيز در حد متوسط راضي و 20 درصد ناراضي بوده اند.

رييس دانشگاه علوم پزشكي شيراز در گفت و گو با خبرنگار ايرنا بيان كرد: عمده ترين دليل نارضايتي از پزشك خانواده اين است كه بيماران نمي توانند به صورت مستقيم به پزشكان متخصص مراجعه كنند.

ايمانيه اضافه كرد: اگر مردم به صورت مستقيم به پزشكان متخصص مراجعه مي كردند، پرداخت 30 درصد هزينه ويزيت بر عهده خود بيمار بود در حالي كه اكنون فقط 10 درصد ويزيت را به پزشك خانواده مي پردازند.

اين مقام مسوول با بيان اينكه برگه ارجاع پزشك خانواده تاريخ انقضا ندارد، گفت: فقط يك برگه ارجاع از پزشك خانواده براي مراجعه بيمار به پزشك متخصص كافي است.

وي افزود: در اين اواخر در بيمارستان هاي شيراز شيوه ارجاع افقي را به كار برده ايم كه برمبناي آن بيمار با يك برگه ارجاع مي تواند از يك پزشك متخصص به متخصص ديگر مراجعه كند و نيازي نيست كه برگه ارجاع ديگري را از پزشك خانواده بگيرد.

هدف از اجراي برنامه پزشك خانواده شهري چيدمان خاص واحدهاي تامين كننده خدمات سلامت مي باشد به نحوي بهره مندي يكسان كليه افراد جامعه از سرانه سلامت و اجرا اصل عدالت در سلامت ، حذف پرداخت هزينه هاي اضافي توسط مردم به نظام سلامت، انجام معاينات دوره اي و پيگيري وضعيت سلامت افراد جامعه توسط پزشكان خانواده و ثبت سوابق بيماري ، دسترسي سريع وآسان و شبانه روزي مردم به خدمات سطح اول نظام سلامت، بهبود و ارتقاي نظام ارائه خدمات بهداشتي درماني و پاسخگويي به نيازهاي جديد مردم محقق شود .

رييس دانشگاه علوم پزشكي شيراز در گفت و گو با خبرنگار ايرنا به شبهات مطرح شده در باره هزينه كرد اعتبارات پزشك خانواده در خارج از رديف هاي اين طرح نيز پاسخ داد و مطلب برخي رسانه ها مبني برهزينه كرد اعتبارات پزشك خانواده خارج از موضوع اين طرح را رد كرد و گفت: اعتبارات طرح پزشك خانواده براي توسعه نظام سلامت واين طرح هزينه شده و هر چند با مشكلات اعتباري مواجه هستيم اما خارج از موضوع هيچ هزينه كردي نداشته ايم .

دكتر ايمانيه بيان داشت:بخشي از اين اعتبارات در ماه هاي گذشته براي بهسازي خانه هاي بهداشت و مراكز بهداشتي درماني روستايي و شهري هزينه شده است كه بطور غير مستقيم و مستقيم خدمات آنان در قالب برنامه پزشك خانواده است .

رييس دانشگاه علوم پزشكي شيراز بيان كرد: تامين محل اسكان پزشكان در روستاها مواردي ديگري از هزينه كردهاي دانشگاه علوم پزشكي شيرازدر ماه هاي گذشته بوده كه در چارچوب اجراي برنامه نظام ارجاع انجام شده است و تامين محل اسكان پزشكان موضوعي بسيار لازم و ضروري است و مورد تاكيد وزارت بهداشت براي اقامت دائم پزشكان است .

ايمانيه با بيان اينكه تامين آرامش و آسايش و سكونت پزشكان در روستا موضوع مهمي است كه در برنامه پزشك خانواده به آن پرداخته شده گفت: تقاضاي ما از نمايندگان مجلس اين است كه دراين زمينه گره گشايي بيشتري براي اختصاص اعتبارات كنند تا اين موضوع بطور كامل حل شود .

وي همچنين گفت: ايجاد مركز جامع سلامت در استان فارس در چارچوب اهداف پزشك خانواده و نظام ارجاع بوده و استان فارس با حدود سه ميليون نفر جمعيت شهرنشين نياز مبرم به ايجاد اين مراكز دارد و براي شيراز و فارس بسيار لازم و ضروري است.

ايمانيه ادامه داد: 67 مركز جامع سلامت در استان فارس راه اندازي شده و هر كدام حدود 50 هزار نفر را تحت پوشش قرار مي دهد .

رييس دانشگاه علوم پزشكي شيراز گفت : راه اندازي اين مراكز نيز در ماه هاي گذشته آغاز شده و بسياري از ساختمان هاي اين مراكز بازسازي و تجهيز شده كه اين حركت بزرگي است و نمايندگان مجلس مي توانند در حوزه هاي انتخابيه اين حركات را ببنند .

دكتر ايمانيه در باره خواست يكي از نمايندگان شيراز در مجلس در باره به راي گذاشتن موضوع پزشك خانواده در تلويزيون و اخذ راي پيامكي هم گفت : مطالب ريشه اي كشور را نمي توانيم به راي پيامكي بگذاريم راي پيامكي معمولا در برنامه هاي شبيه 90 انجام مي شود و موضوعاتي مثل برد و باخت باشگاههاي ورزشي يا واگذاري تيم ها به بخش خصوصي و مسايل اينچنين در اين برنامه ها طرح مي شود.

وي ادامه داد : موكول كردن تصميم گيري در باره برنامه اي بزرگ مانند پزشك خانواده به راي پيامكي فاجعه اي بزرگ براي كشور است كه نام ديگير به جز عوام زدگي نميتوان بر آن گذاشت .

وي افزود: همه كشورهاي دنيا به سمت اين مي روند كه حتي برگزاري انتخابات نيز زير نظر كارشناسان علوم مختلف برگزار مي كند و كارشناسان دراينجا نطر مي دهند ما به جايي رسيده ايم كه اين برنامه بزرگ را به راي پيامكي موكول مي كنيم.

رييس دانشگاه علوم پزشكي شيراز همچنين با بيان اينكه تنها راه نجات كشور در حوزه سلامت برنامه نظام ارجاع و پزشك خانواده است گفت : انتظار است نمايندگان مردم به ويژه فرهيختگان بيش از آنكه به فضا سازي هاي بعضا مصنوعي توجه كنند به الزامات قانوني و آنچه حق و منطق است توجه نمايند .

دكتر ايمانيه رييس دانشگاه علوم پزشكي شيراز افزود : موضوع پزشك خانواده و نظام ارجاع در سياست هاي ابلاغي مقام معظم رهبري و برنامه هاي چهارم و پنجم توسعه كشور و بعضا در ساير مصوبات مجلس و دولت مورد تاكيد قرار گرفته و انتظار است دانشگاه هايي كه نسبت به اجراي آن سستي مي ورزند مورد سوال قرار گيرند نه دانشگاه و سيستم هاي بيمه استاني كه شجاعانه و علي رغم همه عدم همكاري ها و عدم فراهم بودن بعضي زير ساخت ها با جديت و همت نسبت به اجرا و رفع تدريجي مشكلات آن اقدام نموده اند .

رييس دانشگاه علوم پزشكي شيراز افزود : سه بار تغيير در وزراي تصميم گيرنده و مسوولين كشوري مربوطه كافي بود كه هر طرح بزرگ آن هم با اين همه موانع و مانع تراشي ها را دچار توقفي طولاني مدت نمايد اما همت همكاران دانشگاه ، بيمه ها ، نظام پزشكي ، انجمن پزشكان عمومي ، انجمن داروسازان و انجمن علوم آزمايشگاهاي و همكاري نسبتا خوب انجمن راديولوژي و انجمن هاي تخصصي باعث مقاومت در برابر سليقه هاي متنوعي شد كه بعضا مبنايي از تجربه و منطق نداشتند و صرفا بر اساس فشارهاي اجتماعي و سياسي دستورات و تصميم گيريهاي خاصي انجام مي دادند .

ايمانيه در ادامه گفت : تنها راه نجات كشور در حوزه سلامت اجراي نظام ارجاع و پزشك خانواده است و اين اجرا علي رغم همه بركات و فوايدي كه دارد در ذات خود محدوديت هايي را ايجاد مي كند.

رييس دانشگاه علوم پزشكي شيراز گفت : وابسته كردن اجراي آن (پزشك خانواده ) به افكار و آرا و راي گيري هاي شبيه آنچه در برنامه 90 ورزشي انجام مي شود پيشنهادي خطرناك است كه اگر بناي امور كشور آن هم در امور ريشه اي را به اين نوع تصميم گيري ها بگذاريم مي تواند كشور را دچار هرج و مرج و عوام زدگي نمايد.

ايمانيه افزود: لازم است قانون نويسان و مجريان نسبت به رفع نواقص و موانع اجراي قوانين مهم به سهم خود اقدام و مردم را نيز مكررا نسبت به فوايد اقدامات و تصميم گيري ها در جريان بگذارند.

وي گفت : براي جلب رضايت باقيمانده مردم در شرايط موجود امكان مراجعه مستقيم مردم به پزشكان متخصص و فوق تخصص و پرداخت فرانشيز بالاتر راه حلي است كه در نشستي با حضور وزير به نتيجه رسيده و لازم است با پيگيري به تاييد وزير رفاه هم برسد تا در اين زمينه اقدام شود .

رييس دانشگاه علوم پزشكي شيراز همچنين از نماينده شيراز خواسته تا پيگيري كند تا پرداخت بيمه ها به پزشكان خانواده شفاف و بموقع باشد و علي رغم تلاش بيمه هاي استان فارس و علي رغم ميل قلبي مسوولين از كشوري بيمه ها در عمل بي نظمي در پرداخت باعث دلخوري قسمتي از پزشكاني شده كه ساير جنبه هاي طرح را تاييد و حمايت مي كنند.

با نگاهي به اهدافي كه براي برنامه پزشك خانواده ترسيم شده اميد است با بررسي كارشناسي و آينده نگر اجراي اين طرح زمينه رضايت بيشتر شهروندان شيراز و مردم استان فارس از برنامه پزشك خانواده فراهم آيد.ك/4

گزارش از : نيكنام خشنودي

6113 /1876