طرح آمریکایی "تجزیه عراق" ، واکنش ها و چالش ها (بخش اول ).

طرح آمریکایی "تجزیه عراق" ، واکنش ها و چالش ها (بخش اول ).
.........................................................
تهران ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 10/7/1386 پژوهش.خارجی.کنگره.آمریکا.تجزیه عراق.
از: علیرضا عبدالله کنگره آمریکا هفته گذشته طرح غیرالزام آوری تصویب کرده که در آن از دولت آمریکا خواسته است عراق را به سه منطقه نیمه خودگردان شیعه، سنی و کرد تقسیم کند و دولت مرکزی بغداد اختیارات محدودی داشته باشد.
براساس این طرح، کردها، سنی ها و شیعیان که به ترتیب شمال، غرب وجنوب عراق را شامل می شوند، به سه قسمت مجزا تجزیه شده و بغداد تنها به عنوان پایتخت برای توزیع عادلانه نفت وحکومت مرکزی باقی خواهد ماند. به عبارت دیگربغداد به عنوان پایتخت عراق جزو تجزیه بندی به حساب نمی آید.
مصوبه کنگره آمریکا که درمحافل سیاسی و رسانه ای به طرح "تجزیه عراق" شهرت یافته از سوی "ژوزف بایدن" سناتور صهیونیست حزب دمکرات و رییس کمیته سیاست خارجی سنا ارائه شده است.
این طرح غیرالزام آوربا 75 رای مثبت و 23 رای منفی نمایندگان سنا تصویب شده است.
بایدن معتقد است: تقسیم عراق، این کشور را از احتمال هرج و مرج پس از خروج نیروهای آمریکایی دور می کند و مانعی در برابر درگیری های طایفه ای در عراق است. همچنین این طرح پیام مهمی مبنی بر ضرورت عبور از اوضاع کنونی است.
طرح تقسیم عراق به سه کشور کرد، شیعه و سنی که براساس نژادی و طایفه ای صورت گرفته، با کمک "لسلی گلب" از کارشناسان دولت "جیمی کارتر" رئیس جمهوری اسبق آمریکا و مدیر پیشین شورای روابط خارجی تدوین شده است.
در عین حال این طرح توجه سناتورهای جمهوری خواه طرفدار استراتژی اعزام نیروی بیشتر به عراق را به خود جلب کرده و آنها نیز این طرح را تایید کرده اند. "سام براون بک" سناتور جمهوری خواه که او نیز از جمله نامزدهای آتی ریاست جمهوری آمریکا است گفته است این طرح بهتر از سیاست های شکست خورده در عراق است.
یکی از طرفداران این طرح سناتور "جان وارنر" از جمهوری خواهان کنگره آمریکا بود که هفته گذشته تحت فشار شدید "کاخ سفید" از حمایت خود برای پیشنهاد افزایش مدت مرخصی نیروهای آمریکایی عقب نشینی کرد.
وارنر تصریح کرد: این رای گیری نشان دهنده این دیدگاه بود که مشکلات عراق که از دیرباز وجود داشته، نمی تواند از طریق نظامی حل شود.
سناتور "هیلاری کلینتون" و " کریستوفر داد" به عنوان دو رقیب بایدن به این طرح رای مثبت و سناتور " باراک اوباما" و " جان مک کین" به آن رای منفی دادند.
هفته گذشته چند لایحه پیشنهادی دموکرات ها در مجلس سنا درباره عراق با شکست روبرو شداز جمله می توان به لایحه قطع بودجه رزمی نیروها درعراق تا ژوئن سال آینده میلادی اشاره کرد.
*پیشینه طرح کنگره: ....................
برای پرداختن به طرح تجزیه عراق باید نگاهی به گذشته افکند.
سقوط امپراتوری عثمانی در پایان جنک جهانی اول حادثه بزرگی بود، چرا که خاورمیانه بعد از آن به جهت تقسیمات جدید سیاسی - جغرافیایی دستخوش تحولاتی شگرف شد که با گذشت بیش از 80 سال، همچنان آن دگرگونی ها از عوامل مهم نا امنی ها، چالش ها و سوء تفاهم ها به شمار می روند.
پس از تجزیه امپراتوری عثمانی، کشور کنونی عراق که جزئی از عثمانی بود، در سال1920 به وجود آمد. این کشور تا 1932 تحت اشغال بریتانیا بود و سپس به همت رهبران دینی، ملی و سیاسی و مردم عراق به + استقلال ملی ; دست یافت.
در دوران پس از استقلال، حکومت های مختلفی عمدتا با کودتا بر سر کار آمدند که مهمترین و خطرناکترین آنها روی کار آمدن حزب "بعث " به رهبری مستبدانه "صدام حسین" بود. صدام در طول چند دهه زمامداری خویش به بسیاری از چالش ها در منطقه دامن زد و طی آن دو، با حمایت آمریکا جنگی خانمانسوز را به ایران تحمیل کرد. رژیم بعث اندکی پس از فارغ شدن از جنک با ایران، به کویت لشگر کشید و آن کشور را به اشغال خود درآورد. اشغال کویت عامل مهمی در حضور جدی و گسترده نیروهای فرامنطقه ای در خلیج فارس به رهبری آمریکا به شمار می رود که نتیجه مهم آن دو جنک گسترده علیه دیکتاتوری صدام و سپس سرنگونی او شد.
در فروردین 1382 عراق بار دیگر به اشغال نظامی آمریکا و انگلیس درآمد که تداوم اشغال این کشور عامل نا امنی گسترده در عراق و منطقه شد. اکنون با گذشت بیش از چهار سال از اشغال عراق، به رغم ادعاهای مقام های آمریکایی، مردم این کشور هنوز روی آرامش را ندیده اند و همچنان گرفتار ناامنی، اشغال، فقر فزاینده و فساد هستند.
دولت بوش نیز که اکنون بیشتر از گذشته خود را در باتلاق عراق فرورفته می بیند، سعی دارد با فرافکنی و گرفتن انگشت اتهام سوی کشورهای ثالث ازجمله ایران و سوریه، در قالب طرحها و راهبردهای مختلف راهی برای برون رفت از بن بست ایجاد شده بیابد.
طرح اخیر کنگره آمریکا در تجزیه عراق نیز در این بستر قابل ارزیابی است.
به باور بسیاری از ناظران آگاه، این طرح پیش از حمله آمریکا به عراق توسط برخی از سناتورها و مقام های کاخ سفید طراحی شده بود.
"رافائل ایزرائیلی" و "جوزف سیمونز" از کارشناسان برجسته خاورمیانه در دو اثر خود که در رابطه با "حمله به عراق" انتشار دادند به صراحت این حمله را طرحی آمریکایی -صهیونیستی ارزیابی کردند.
تصویب قانون اساسی عراق و گنجاندن طرحی فدرالی برای اداره این کشور برخوردار از قومیت ها و نژادهای مختلف، به رغم مخالفتهای زیاد در داخل عراق، آغازی برای تجزیه این کشور به شمار می رفت که با توجه به فضای احساسی ناشی از سقوط صدام به آن پرداخته نشد.
در این میان، سال گذشته "پیتر گالبریت"، یک دیپلمات سابق آمریکایی در کتابی که به گفته "راجر هاردی"، تحلیلگر شبکه "بی بی سی"، عنوان تلخ "پایان عراق" را برای آن برگزیده بود به طور مشروح به این طرح پرداخته بود.
گالبریت در کتاب خود این استدلال را مطرح کرد که باید اجازه داد عراق به سه بخش اصلی خود، یعنی سه منطقه شیعه، سنی و کردنشین، تجزیه شود.
به ادعای نویسنده کتاب "پایان عراق"، " این تنها خارجیان نیستند که می گویند کشور 80 ساله عراق دیگر ماندگار نیست. شخصیتهای سیاسی شیعه از جمله اعضای دولت جدید بطور فزاینده می گویند خشونت فرقه ای، درخواست برای استقرار نظام فدرالیسم را تقویت می کند و در حقیقت هر گروه نژادی یا مذهبی عراق باید به خاستگاه خود بازگردد و مستقل عمل کند.
با این حال، گالبریت در بخش نتیجه گیری کتاب خود خطاب به دولتمردان آمریکایی به این واقعیت اشاره می کند که " عراق تجزیه شده و حتی ابرقدرت آمریکا نمی تواند این کشور جنک زده را نجات دهد." *واکنش های متفاوت به طرح کنگره: ................................
الف ) دولت و احزاب سیاسی عراق طرح کنگره آمریکا درباره تجزیه عراق با واکنش شدید دولت، احزاب اصلی شیعه و سنی و همچنین مراجع این کشور روبرو شده است.
"نوری مالکی" نخست وزیر عراق، در گفت وگو با "آسوشیتدپرس " گفت که چنین تصمیمی "فاجعه بار" خواهد بود.
وی روز جمعه گذشته نیز تاکید کرد که تجزیه عراق بر اساس سه منطقه، فاجعه ای برای این کشور و کل منطقه خاورمیانه محسوب می شود.
مالکی از مجلس نمایندگان عراق خواست تا واکنش صریح و قاطعانه ای در مقابل تصویب این طرح نشان دهند.
"هشیار زیباری" وزیرامورخارجه عراق نیز با تجزیه عراق به سه ایالت یا منطقه براساس ویژگی های قومی و نژادی مخالفت کرد و درمصاحبه با روزنامه "الشرق الاوسط " گفت:"این تصمیم برای دولت عراق الزام آور نیست و نتیجه کشمکشی سیاسی احزاب درون آمریکا بر سرعراق است." وی افزود:"این تصمیم کنگره آمریکا قطعا با فدرالیسمی که عراقی ها درقانون اساسی خود برگزیده اند، تفاوت دارد. همه عراقی ها برسر وحدت یک پارچه عراق توافق دارند و فدرالیسمی که در قانون اساسی آمده، براساس ویژگی های جغرافیایی است نه نژادی و قومی." هوشیار زیباری همچنین گفت : پیشنهاد سنای آمریکا برای ایجاد نظام عراق به علت دشوار بودن ایجاد مناطق بر مبنای طائفه ای و قومی محکوم به شکست است .
به گزارش خبرگزاری " رویترز"، زیباری پس از سخنرانی در دانشگاه " هاروارد" در پاسخ به سئوالی گفت اگر قرار باشد عراق بر مبنای طائفه ای و قومی تقسیم شود سرنوشت مناطقی که قومیت های مختلف در آن زندگی می کنند، چه خواهد شد .
وی افزود : در بسیاری از شهرهای عراق و همچنین در پایتخت عراق اجرای این طرح دشوار خواهد بود از این رو معتقدیم باید به مردم عراق اجازه داده شود در این خصوص تصمیم گیری کنند و درباره بهترین راه حل به توافق برسند .
در همین حال سخنگوی دولت عراق نیز در گفت و گو با تلویزیون دولتی این کشور با اعلام این نکته که دولت این طرح را به شدت رد می کند، افزود: ضروری است تا مجلس نمایندگان عراق در قبال این طرح موضع گیری کند.
"علی الدباغ" افزود: این وظیفه سیاسیون عراق است تا اجازه ندهند دیگران با چنین طرحها و مصوبه هایی به شعور سیاسی موجود در این کشور اهانت کنند.
وی اضافه کرد: تا وقتی اختلاف های سیاسی و بی اعتمادی در داخل عراق وجود دارد چنین مسایلی فرصت ظهور پیدا می کنند.
در این میان رییس منطقه کردستان عراق طرح کنگره آمریکا را با روح فدرالیسم در تناقض دانست.
"مسعود بارزانی" طی بیانیه ای اضافه کرد که فدرالیسم با تجزیه و تقسیم منافات دارد.
وی با دفاع مجدد از نظام فدرالیسم در عراق گفت که فدرالیسم، یک پارچگی داوطلبانه و تنها راه حل مشکل عراق است.
سخنگوی دولت منطقه کردستان عراق نیز با طرح تجزیه عراق مخالفت کرده و از فدرالیسم دفاع کرده است.
"جمال عبدالله" گفت: دولت منطقه کردستان با تجزیه ارضی و مردمی عراق مخالف اما با تقسیم ثروتها و قدرت موافق است.
احزاب اصلی شیعه و سنی عراق نیز طرح کنگره آمریکا را به شدت رد کرده و گفته اند این طرح به تجزیه کامل عراق منجر خواهد شد.
"عمر عبدالستار" عضو مجلس عراق از فراکسیون "جبهه توافق عربهای سنی" نیز گفت : جبهه توافق با نظام فدرالیسم و تمرکززدایی که در آن دولت مرکزی صاحب قدرت باشد موافق است اما با تجزیه مذهبی و قومی مخالف است.
وی مصوبه اخیر آمریکا را توطئه ای مسموم و خطرناک خواند و افزود : این مصوبه به معنی حذف حکومت نوین عراق است.
"حسن الشمری" رییس فراکسیون حزب "فضیلت اسلامی " در مجلس نمایندگان عراق نیز گفت: این حزب با فدرالیسم موافق است اما هنوز شرایط را برای اجرای آن در عراق مناسب نمی بیند.
وی اضافه کرد: حزب فضیلت از مصوبه اخیر آمریکا شگفت زده و نگران است زیرا اجرای آن به تجزیه کشورش می انجامد.
"صالح مطلک" رییس فراکسیون "گفت وگوی عربهای سنی " نیز از کشورهای هم جوار و عرب و سازمان ملل خواست که با طرح آمریکا برای تجزیه عراق مخالفت کنند.
وی تاکید کرد که این مصوبه ، طرح های پشت پرده اشغالگران را برای تجزیه عراق فاش کرد.
نماینده آیت الله "سیستانی" در کربلا نیز در نماز جمعه هفته گذشته با این مصوبه کنگره آمریکا برای تجزیه کشورش به شدت مخالفت کرد.
"شیخ عبدالهادی الکربلایی" امام جمعه "کربلا" گفت: از همه بافت های سیاسی و دینی و نهادهای مدنی عراق می خواهم که در جریان موافق طرحهایی که به تجزیه قومی و مذهبی عراق می انجامد، قرار نگیرند.
وی از جامعه جهانی خواست تا مقابل این طرح تجزیه طلبانه بایستد و به کشورهای هم جوار که در تماس مستمر با عراق هستند توصیه کرد تا از همراهی با آن خودداری کنند.
"هیات علمای عربهای سنی" نیز به عنوان مخالف روند سیاسی عراق ، با دیگر احزاب این کشور اعلام هم بستگی کرد و مخالفت قاطع خود را در مقابل اجرای آن اعلام کرد.
رسانه های جمعی و روزنامه های عراقی نیز به شدت با اجرای این مصوبه کنگره آمریکا مخالفت کردند.
ادامه دارد...
پژوهم -9140 - 1446 شماره 217 ساعت 17:50 تمام