اتاق فكر حلقه واسط دانشگاه، جامعه و دستگاه هاي اجرايي

دكتر مجيد حاجي‌بابايي مدير اتاق فكر استان مركزي در گفت و گو با ايرنا در خصوص فعاليت ها، اولويت ها و ظرفيت هاي اتاق فكر اين استان و رفع مشكل هاي جامعه و دستگاه ها توضيحاتي ارائه كرد.
س- دليل ايجاد اتاق فكر چيست؟
ج-هم اكنون ظرفيت قوي نخبگي و كارشناسي بسياري در جامعه و دانشگاه ها وجود دارد كه بهره گيري از اين ظرفيت ها مي تواند تاثير بسزايي در پيشبرد اهداف و توسعه كشور در زمينه هاي گوناگون ايجاد كند بر اين اساس اتاق فكر در دولت تدبير و اميد براي بهره گيري از اين ظرفيت هاي در كشور و استان ها ايجاد شد.
نخبگان دانشگاهي و غير دانشگاهي يكي از سرمايه هاي بزرگ ملي كشور هستند كه كمتر مورد توجه قرار گرفته و يا ساز و كاري مناسبي براي بهره گيري از نظرات اين افراد وجود نداشته است.
با روي كار آمدن دولت تدبير و اميد، مركز استراتژيك رياست جمهوري به عنوان يكي از كانون هاي ايده پردازي در جمع بندي خود به اين نتيجه رسيد كه بين دانشگاه ، جامعه و دستگاه اجرايي فاصله هايي وجود دارد كه موجب شده است اين بخش ها به صورت جزيره اي به كار خود ادامه داده و ارتباطي بين آنها وجود نداشته باشد كه بر اين اساس براي پركردن اين خلاء ها، ساختاري نياز است تا اين ارتباط را برقرار كند.
دفتر ارتباط صنعت و دانشگاه و دفاتري مانند آن از قبل در كشور وجود داشت كه هيچ گونه فعاليت منسجمي براي نزديكي دانشگاه، جامعه و دستگاه هاي اجرايي توسط اين نهادها صورت نگرفته است و به صورت مقطعي، كاركرد محدودي در حد ارتباط صنعت و دانشگاه انجام داده اند بر اين اساس اتاق هاي فكر با بهره گيري از تجربه هاي اتاق هاي فكر جهاني فعاليت خود را در سطح جامعه و دانشگاه آغاز كرد.
س- اتاق فكر استان ها توسط چه نهادهايي تشكيل شده است؟
ج- بر اساس تفاهم نامه اي كه بين مركز بررسي هاي استراتژيك رياست جمهوري و معاونت فرهنگي واجتماعي وزارت علوم منعقد شده ، اتاق فكر هر استان در دانشگاه جامع و مادر هر استان كه بزرگترين دانشگاه دولتي آن استان است به عنوان ميزبان اتاق فكر در نظر گرفته مي شود، اين دانشگاه ها بايد فضا و نيروي انساني لازم براي اتاق فكر را فراهم كنند تا آنها بتوانند از ظرفيت نخبگان در برنامه ها و اجراي ماموريت هاي خود استفاده كنند.
بر اين اساس اتاق فكر استان مركزي در شهريور ماه سال 93 فعاليت خود را آغاز و به فعاليت خود ادامه داده است.
س- وظيفه اصلي اتاق فكر چيست؟
ج- وظيفه اصلي اتاق فكر استفاده از ظرفيت نخبگان كشور براي تاثير گذاري در حوزه سياستي جامعه و دستگاه هاي اجرايي است، حوزه سياستي مكاني براي تعريف خط و مشي ها و برنامه ريزي است كه افق هاي بلند مدت و كلان را ترسيم مي كند.
دانشگاه ها از زماني كه در كشور تشكيل شده اند همواره در حوزه سياست و تاثير گذاري در قدرت و جابجايي قدرت موثرتر از حوزه هاي سياستي بوده اند و همواره جاي خالي احزاب را پر كرده اند كه اين مهم بزرگترين ضعف دانشگاه هاي كشور به شمار مي رود.
دانشگاه ها تاكنون در حوزه سياستي كه نقش و وظيفه اصلي آنها بوده و در مسيري كه متناسب با نياز، دموكراسي و آرامش در جامعه بوده فعاليت و قدمي برنداشته اند.
دانشگاه ها براي به آرامش رسيدن بايد در حوزه سياستي كه مسير و هدف اصلي دانشگاه ها است حركت كنند و از قدرت نخبگي و فكري خود براي بهبود امور، بهره گيري كنند كه اين مهم از اولويت ها و وظيفه اصلي ايجاد اتاق فكر در دولت يازدهم است.
س- اتاق هاي فكر براي نزديكي دانشگاه ها با جامعه چه برنامه هاي دارد؟
ج- برجسته سازي رسالت هاي اجتماعي دانشگاه به منظور تاثيرگذاري هرچه بيشتر اين نهاد ها در جامعه، شناسايي نارسايي ها و مشكل هاي جامعه وارائه راهكار براي اين مشكل ها از جمله فعاليت هاي اتاق فكر براي نزديكي هر چه بيشتر جامعه و نخبگان دانشگاهي است.
اولويت هاي اتاق فكر براي توسعه و ارتقاء استان در بخش هاي مختلف چيست و در اين زمينه چه فعاليت هاي انجام شده است؟
طبق زمان بندي انجام شده اولويت اول اتاق فكر مسئله شناسي مشكل هاي استان است كه در يك بازه زماني شش ماه با برگزاري سلسه نشست ها و كارگروه هاي مشخص در حوزه هاي شش گانه فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي، فن آوري، سلامت، آب و كشاورزي و محيط زيست تشكيل و مسائل استان در اين زمينه ها شناسايي شده است كه بر اين اساس سند مسئله شناسي استان تدوين و در همايش يك روزه اشتغال، علم و كار آفريني رونمايي شد.
مسائل استان مركزي در حوزه هاي مختلف در اين سند رصد و سعي شده براي اين مسائل در قالب متون سياستي راهكار ارائه شود تا دستگاه هاي اجرايي بتوانند از اين راهكارها در فعاليت هاي خود استفاده كنند.
برگزاري سلسه نشست ها براي گفتگوي جريان هاي اجتماعي و سياسي براي ارتقاي جايگاه استان از ديگر برنامه هاي اتاق فكر استان مركزي است كه بر اين اساس سال گذشته نشست هايي با حضور فعالان و جريان هاي مختلف فكري و سياسي جامعه در دانشگاه تشكيل و تلاش شد بحث و گفت و گو به عنوان يك ضرورت و نياز جامعه پيگيري و زمينه اي فراهم شود تا نيروها و جريان هاي مختلف بتوانند به تبادل نظر بپردازند.
همچنين برگزاري نشست هاي تخصصي از جمله نقد و بررسي مشكل ها، نقاط ضعف و قوت آموزش عالي استان، برگزاري دو همايش محيط زيست براي بررسي مشكل هاي زيست محيطي، برگزاري همايش يك روزه محيط زيست، آب و منابع طبيعي با هدف جلب نظر نحبگان به سمت محيط زيست، برگزاري همايش يك روزه علم، اشتغال و كار آفريني به مناسبت روز جهاني علم در خدمت صلح و توسعه توسط اتاق فكر استان مركزي از ديگر برنامه ها براي ارتقاء جايگاه علمي و پژوهشي استان است.
اين فعاليت ها با هدف كمك به دستگاه اجرايي در حوزه سياست گذاري و آگاهي رساني در عدم ورود اتاق فكر به فعاليت هاي سياسي برگزار شده است.
اتاق فكر استان مركزي فعاليت هاي سياسي را سم مهلك براي خود دانسته و معتقد است اين اتاق بايد به عنوان بازوي نخبگي و فكري دستگاههاي اجرايي اعمال نقش داشته باشد و از دستگاه هاي اجرايي نيز انتظار دارد اتاق فكر را به عنوان يك بازوي فكري و نهادي كه مي تواند در مسائل مختلف كمكي براي آنها باشد، ببينند.
س- هم اكنون چه مشكل هايي بر سر راه اتاق فكر استان مركزي وجود دارد؟
ج- وجود اتاق هاي فكر بسيار در جامعه و ايجاد اتاق فكر در كنار هر دستگاه نوعي بدبيني و زدگي نسبت به مفهوم اتاق فكر ايجاد كرده است در صورتي كه ماموريت اين اتاق ها درون سازماني و درون دستگاهي بوده و وظيفه و هدف اتاق فكر استان مركزي با بهره گيري از توان نخبگان جامعه و دانشگاهي فرابخشي و فرادستگاهي است.
براي تقويت اين ايده نياز است همه دستگاه ها و نهادها در ذيل اين اتاق فكر تقاضاهاي خود را مطرح كنند تا متناسب با نيازهايشان پاسخ هايي براي مشكل هاي آنها ارائه شود.
ايجاد اين نوع اتاق فكر علاوه بر تقويت اين اتاق ها، تقويت دستگاه هاي مربوطه را نيز به همراه دارد و بايد اين رويكرد ايجاد شود كه اتاق هاي فكر آمده اند دستگاه هاي اجرايي را ياري كرده و باري از دوش آنها بردارد و كمك كند تا ظرفيت نخبگي استان و كشور در خدمت آنها قرار گيرد كه تحقق اين مهم نيازمند همكاري و تقاضاي دستگاه هاي اجرايي است.
س- اتاق فكر استان مركزي در زمينه هاي فرهنگي، كشاورزي و خدماتي چه دستاوردهايي داشته است؟
ج- اتاق فكر استان مركزي در حوزه صنعت و در حوزه نيروگاه و انرژي هاي نوظهور توانسته ايده و دستاوردي به دست آورد.
توليد سولفوريك و اسيد سيتريت از سوخت مازوت نيروگاه شازند كه در برخي از فصل هاي سرد سال اقدام به مصرف آن مي كند از جمله اين دستاوردها است كه بر اين اساس مي توان از آلايندگي و آلودگي اين واحد صنعتي در آمد زايي براي استان و كشور ايجاد كرد.
اتاق فكر استان مركزي زمينه گفت و گوهاي اجتماعي در بين جريان ها را طراحي كرده است تا بر اساس آن كانون هاي دانشجويان با هم تبادل نظر كنند و براي كمك و حاكم شدن عقلانيت در انتخابات، طرح گفت و گوي عقلاني مقدمه اي بر همدلي و هم زباني توسط وزرات علوم طراحي و براي اجرا در اختيار اتاق هاي فكر استاني قرار گرفته است.
سند مسئله شناسي از ديگر دستاوردهاي اتاق فكر استان مركزي است كه با كمترين اعتبار، مكان و نيروي انساني تهيه شده و براي تكميل و به روز رساني آن نيازمند حمايت دستگاه هاي اجرايي به ويژه استانداري است.
س: اتاق فكر استان مركزي چه اقدام هايي براي دوران پسا تحريم در نظر گرفته است؟
ج- دوران پسا برجام دوراني تاريخي است كه در آينده از آن به عنوان يك چرخش و تحول بزرگ در كشور نام برده مي شود كه شناسايي و معرفي اين مسئله بزرگ در جامعه نيازمند حضور فعال نخبگان است.
براي اينكه جامعه با اين تحول بزرگ آشنا شود نياز است تحليل و نگاه از بيرون به آن انجام شود كه نخبگان با برخورداري از قدرت تحليل مي توانند اين دوران را درك و براي جامعه شرح دهند.
نگاه كردن از بالا به اين اتفاقي كه در حال رخ دادن است مهم است و نخبگان مي توانند از فراي تحولات به اين مساله نگاه و با توجه به توان تحليلي كه دارند راهكارها و برنامه ها يي ارائه كنند تا از اين فرصت به بهترين نحو استفاده شود.
س- اتاق فكر چه برنامه هايي براي آشتي برنامه ريزي و مطالعه هاي پژوهشي در عرصه اجرايي استان داشته است؟
ج- زمينه سازي ارتباط بين دستگاه هاي اجرايي و نخبگان و متقاعد كردن دستگاه به ضرورت استفاده از توان نخبگي و پژوهش دانشگاه ها از مهمترين فعاليت اتاق فكر استان ها است.
اتاق فكر با توجه به جايگاه فرابخشي مي تواند اين اطمينان را در بين دستگاه هاي اجرايي و نخبگان ايجاد كند كه دستگاه هاي اجرايي متقاضي ايده نخبگان هستند و نخبگان به هيج عنوان رقيب دستگاه هاي اجرايي نيستند بلكه كمك كننده آنها هستند.
همچنين اين حس را در دستگاه هاي اجرايي به وجود آورد كه نيازمند اتاق فكر دانشگاهي و نخبگبان هستند تا كارها و فعاليت هاي آنها به خوبي انجام شود و زمينه اي را براي ديده شدن نخبگان در جامعه فراهم كند.
س- از نظر اتاق فكر استان مركزي مهمترين فرصت ها در عرصه سرمايه گذاري اجتماعي و مشاركت هاي مردمي در چه حوزه هايي است؟
ج- با توجه به اينكه استان مركزي يكي از قطبهاي صنعت كشور محسوب مي شود، اتاق فكر بايد بخشي از توان خود را به اين امر معطوف كند و به انجام رسالت اجتماعي و برجسته سازي مسئوليت اجتماعي صنعت متمركز شود.
صنعت براي اينكه صاحب هويت شود بايد با خواست مردم هم راستا شده و رسالت اجتماعي آن در جامعه برجسته شود كه اين مهم نيازمند ايجاد موزه هايي مرتبط با صنعت در درون استان است تا اين موزه ها تحول هاي صنعت را به جامعه معرفي كنند.
تنوع اقليمي و محيط طبيعي استان مركزي از ديگر فرصت هاي سرمايه گذاري اين استان است كه كمتر شناخته شده است و بايد به عنوان اولويت در دستور كار اتاق فكر و دستگاه هاي مربوطه قرارگيرد.
ايجاد مسيرهاي جديد گردشگري با مركزيت استان مركزي و بهره گيري از موقعيت طبيعي و جغرافياي سياسي استان نقش بسزايي در شكل گيري و تقويت صنعت گردشگري دارد.
در حوزه مشاركت مردمي نيز استان مركزي يكي از استان هايي است كه سازمان هاي مردم نهاد بسيار قوي دارد و از استان هاي پيشرو در شكل گيري و ايجاد اين سازمان ها است كه واگذاري بخشي از امور به اين سازمان ها مي تواند تاثير فراواني در كاهش مشكل هاي استان به همراه داشته باشد.
نكته چهارم، بحث توان علمي استان مركزي است زيرا اين استان علاوه بر اينكه يكي از قطب هاي صنعتي كشور است از نظر علمي نيز با برخورداري از 120 هزار دانشجود و استادان بسيار در حوزه هاي مختلف علمي يكي از قطب علمي كشور نيز محسوب مي شود كه اين مهم فرصتي بزرگ براي توسعه استان است كه مي تواند به عنوان اولويت هاي آن مطرح شود.
س- مهمترين مشكل هاي استان مركزي از نظر اتاق فكر در چه حوزه هايي وجود دارد؟
ج- استان مركزي در برخي از زير ساخت ها از جمله صنايع تبديلي و گردشگري با مشكل هايي روبرو است كه اين مشكل ها در سند مسئله شناسي استان ديده شده است.
براي مثال شهرستان فراهان كه به قطب توليد سيب زميني استان معروف است و يا هزاوه و خنداب كه قطب توليد انگور هستند اگر در كنار اين توليدها واحدهاي صنايع تبديلي ايجاد شود مي تواند ارزش افزوده فراواني را براي كشاورزان شهرستان و استان به همراه داشته باشد زيرا صنايع تبديلي حلقه تكميلي توليد و صنعت است كه بايد در كنار اين واحدها تشكيل شود.
همچنين نياز است در حوزه گردشگري بستر و زمينه هاي ايجاد اقامتگاه هاي مناسب و فرهنگ گردشگر پذيري در استان تقويت شود.
س- با توجه به برگزاري انتخابات اتاق فكر استان مركزي چه اقدام هايي و پيشنهادهايي را براي مشاركت بيشتر مردم و برگزاري انتخابات سالم و آگاهانه داشته است .
ج- اتاق فكر استان مركزي در انتخابات تبيين طرح گفت و گوي عقلاني، مقدمه اي بر همدلي و همزباني را در دستور كار خود قرار داد كه در اين طرح رويكرد سياسي و جناحي وجود نداشت.
اتاق فكر معتقد است دانشگاه بايد مسئوليت اجتماعي خود را در جامعه ايفا كنند و در انتخاب آگاهانه كمك رسان مردم باشند و نبايد در خدمت گروه ها و حناح هاي سياسي خاصي قرار گيرند.
اتاق فكر بسعي كرد به عنوان مجري طرح گفت و گوي عقلاني وظيفه خود را در زمينه انتخاب عقلاني مردم انجام دهد و انتخابات را از وعده محوري به سمت مطالبه گري و پرسش محوري حركت دهد كه بر اين اساس سه نشست با روساي دانشگاه هاي استان با استاندار، نمايندگان دانشگاه هاي شهر اراك براي نقد و بررسي فضاي انتخابات و نقش دانشگاه هادر اين فضا و نشست با دبيران كانون هاي دانشجويي شهر اراك برگزار شد.
1955/6012