نگاهي به جاذبه هاي گردشگري و بناهاي تاريخي مهريز

به گزارش ايرنا ، شهرستان مهريز درجنوب استان و در سي كيلومتري شهر يزد و در كنار جاده بين المللي شمال ، جنوب كشور( تهران ، بندر عباس و يزد ، كرمان) واقع شده است .
اين شهرستان از سمت شمال به بخش مركزي يزد، از شرق به بخش مركزي بافق و بخش مركزي شهرستان شهربابك از استان كرمان، از سمت جنوب به خاتم و سيرجان و از سمت غرب به بخش نير و شهرستانهاي ابركوه و تفت محدود مي باشد .
ادامه ارتفاعات شيركوه در بخش غربي اين شهرستان موجب تشكيل سفره هاي غني آب زيرزميني و تعديل هواي آن نسبت به ديگر نقاط استان يزد شده است.
شهرستان مهريز داراي يك بخش مركزي و پنج دهستان به اسامي ارنان، بهادران، تنگ چنار، ميانكوه و خورميز و 468 آبادي است .
43 روستاي بخش مركزي داراي شوراي اسلامي و دهياري مصوب مي باشند و تاريخ بناي مهريز و اطراف آن مربوط به پيش از اسلام است.
بناي شهرستان مهريز را به مهرنگاردختر انوشيروان نسبت داده اند و آب و هواي اين شهرستان ، معتدل و بياباني است و اين منطقه با شرايط خاص جغرافيايي موقعيت طبيعي (دارابودن سراب ها، قله هاي برف گير وآب و هواي معتدل كوهستاني) در حاشيه كوير، از گذشته براي كاروان هاي تجاري ، شاهراهي حياتي ساخته است.
هم اكنون نيز با قابليت هاي تفريحي ، گردشگري از جمله چشمه پرآب و زيباي غربال بيز، منطقه تفريحي كوه ريگ و آثار باشكوه تاريخي خشتي و غيره ، همواره پذيراي خيل كثيري ازگردشگران داخلي و خارجي مي باشد.
مهريز با داشتن آب و هواي مناسب، شرايط بسيار خوبي را براي كشت انواع محصولات باغي و زراعي از قبيل پسته، گردو، بادام، انجير، آلو، زردآلو، گندم و جو فراهم آورده است و يكي از مهمترين مراكز كشت پسته بابيشترين ميزان در استان تلقي مي شود.
مهريز با وسعت 14 هزار و 684 كيلومترمربع داراي جمعيتي بيش از 50 هزار نفر مي باشد .
از مهم‌ترين صنايع دستي اين شهرستان مي توان از قالي بافي نام برد و نقشه‌هاي اصيل فرش مهريز با طرح‌هاي يزد و كرمان بافته و به بازار عرضه مي شود.
از ديگرصنايع دستي اين شهرستان مي توان آهنگري، سريشم ، گيوه بافي، سبدبافي و چاقوسازي رانام برد.
وجود بناهاي تاريخي كه سير تحول و دوره هاي معماري را در اين شهر معرفي مي كند همه و همه دال بر غناي فرهنگي و پيشينه آباد تاريخي اين منطقه است .
از جمله آن ها مي توان به بناهاي باستاني محوطه غربال بيز در دوره اشكاني، قلعه خورميزدر دوره ساساني، قلّاع و كاروانسراهاي مربوط به دوره هاي مختلف معماري اسلامي و وجود بناهاي باشكوه اقتصادي و كاروانسراها، باغ ها اشاره كرد .
مهريز بعنوان يكي از شهرهاي تاريخي و باستاني و از جمله شهرهاي بسيار قديمي استان يزد بشمار مي رود و وجود آثار ارزشمند تاريخي در نقاط مختلف اين شهر دليل محكمي بر اين مدعاست.
همچنين با توجه به كاوش هاي چند سال گذشته در منطقه بهادران مهريز و بدست آوردن ظروف مفرغي و نيز سنگ نوشته هاي بسيار قديمي مي توان تاريخچه پيدايش مهريز را به سال هاي بسيار دورتر از اين در نظر گرفت.
مهريز را منسوب به مهرنگار دختر انوشيروان ساساني مي دانند و از آن شهر به قصبه « مهريجرد » ياد مي كنند كه در گذشته « مهرگرد»، « مهريگرد»، مهرجرد»، « مهريجرد»، « ميگرد»، « ميجرد» ناميده شده است و همچنين خورميز را بنام « هرميز» برادر او و دژ دفاعي آن را نيز منسوب به او مي دانند.
مهريز داراي دو چشمه بزرگ فصلي و معروف غربالبيز و دامگاهان يا دون گاهون است كه براي كشاورزي اين منطقه بسيار مؤثر و حياتي مي باشند.
چشمه غربال بيز كه در جنوب غربي و در فاصله سه كيلومتري شـهر و در كنار روستاي مدوار قرار دارد از چشمه هاي بسيار معروف استان مي باشد و از ارتفاعات لاخسه سرچشمه گرفته و تقريبا از اسفند الي شهريور ماه داراي آب است و در سال هاي پرباران آب آن دائمي مي گردد.
همچنين چشمه دامگاهان يا دون گاهون هم از محلي به همين نام كه در امتداد ارتفاعات شيركوه مي باشد سرچشمه مي گيرد و منبع تأمين كننده آن برفهاي زمستاني ارتفاعات اين كوه است و ميزان آب آن بستگي شديد به ميزان برف زمستاني ارتفاعات آن دارد.
اين چشمه از اوايل بهار تا مردادماه داراي آب نسبتا فراواني بوده و بيشترين دبي آن مربوط به فروردين و ارديبهشت مي باشد.
معرفي تعدادي از اين ابنيه تاريخي و فرهنگي در شهرستان مهريز
**رباط زين الدين در60 كيلومتري جاده يزدـ كرمان، حدود 500 متر خارج از جاده قرار گرفته است. فاصله آن تا شهر مهريز حدود 30 كيلومتر است. تاريخ احداث بنا به دوره صفويه (1007 تا 1030 هجري قمري) برمي گردد.
**رباط كرمانشاه كه كرمانشاهان هم گفته مي شود، آبادي كوچكي بر سر راه يزد به كرمان به فاصله شش فرسخ از رباط زين الدين است كه از قديم الايام حدفاصل ميان خاك اين دو شهر بوده است.
** رباط نو سر يزد در انتهاي آبادي سريزد در پايان راه( خيابان) اصلي عبوري در ميان آبادي و در مجاورت آب انبار و مسجد جامع سريزد و به فاصله كمي از رباط قديمي و خشتي موجود قرار گرفته است.
**اين رباط در جاده يزد ـ كرمان واقع شده است. اين رباط در عصر صفويه بنا شده و داراي ساختماني آجري و نقشه اي مربع شكل است و پنج برج ديده باني دارد.
ورودي ساختمان در ضلع غربي قرار دارد و به هشتي منتقل مي شود.
**كاروانسراي شاه عباسي ؛ اين كاروانسرا در فاصله 35 كيلومتري جاده يزد ، كرمان در روستاي علي آباد و در حاشيه شهر مهريز قرار دارد.
پلان اين كاروانسرا از نوع پلان چهار ايواني است كه از آجر ساخته شده و باني آن« شاهزاده معارف دوست محمد ولي ميرزا» پسر فتحعلي شاه بوده است.
مهمترين صنايع دستي شهرستان مهريز عبارتند از:
« چاقو سازي، سبدبافي، گيوه دوزي، قالي بافي و نوغانداري»
هم اكنون از بين اين صنايع و هنرهاي قديمي ماندگار تنها « قاليبافي» در شهرستان مهريز رونق خوبي دارد، بطوري كه حدود 4000 دستگاه دار قالي در سطح شهرستان مهريز وجود دارد.
7541/8068