به گزارش ایرنا، این کاروانسرا در کنار جاده اصلی تهران، بندرعباس در بخش مرکزی مهریز، در فاصله ۵۰ کیلومتری شهر یزد (مرکز استان) قرار دارد و دارای پنح برج و معماری اصیل ایرانی، اسلامی است که به دستور زین‌الدین گنجعلی خان ریگ در زمان شاه عباس با پلان کاملا قرینه به صورت دایره ای ساخته شده است .
این بنای تاریخی و فرهنگی در قرن دهم محل استقرار تفنگ‌چیان و مستحفظان بوده و اکنون با حفظ اصالت پیشینش به هتلی سنتی برای اسکان گردشگران تغییر کاربری یافته است.
از ورودی اصلی کاروانسرا که وارد هشتی می‌شویم در دو سمت چپ و راست درهای چوبی وجود دارد که در صورت گشوده شدن، سالنی بزرگ پدیدار می‌شود که از دو سو تا انتها به پرده‌های ترمه منقش شده است، سکوهای آجری و گلی که روزی به مسافران میان راه اجاره داده می شد امروز ملبس به پرده‌های ترمه، فرش دست باف و گلیم و رخت خوابی پهن بر روی زمین و پشتی‌هایی دور تا دور شده تا مامنی برای مسافران کویر در این کاروانسرا باشد.
رباط زین الدین دارای پلان دایره‌ای و پنج پلان نیم دایره چسبیده به دیوار هشتی است که پس از آن صحنی دوازده ضلعی وجود دارد که در اطراف آن رواق‌های سکوداری قرار دارد و در بخش شمالی رباط هم اتاق‌هایی است که گویا شاه نشین عمارت بوده و امروز بخشی از آن سالن غذاخوری شده و بخشی از آن نیز با فرش‌های دست باف و پشتی‌های مزین شده، قرار دارد.
این کاروانسرا به شیوه‌ای کاملا متفاوت و به سبک و سیاق سنتی حفظ شده و اکنون قابلیت پذیرش یکصد میهمان و گردشگر را دارد و برخلاف بسیاری از ابنیه قدیمی که در آمیزش با تکنولوژی معلق میان سنت و مدرنیته هستند، اصالت خود را حفظ کرده و در تاسیسات نوین این هتل سنتی نهایت دقت به عمل آمده است تا اثری آنها به چشم نیاید.
در دو سوی حیاط رباط زین الدین پله‌هایی است که مسافر کنجکاو و دوستدار آسمان را به میهمانی آسمان و سکوت کویر می‌برد تا در بلندی کاروانسرا در نور ماه و ستاره‌ها غرق شود و در پایین نیز تا چشم کار می‌کند کویر و شن‌زارها را مشاهده کند.
کاروانسرای زین الدین به شماره ۱۹۲۶در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و در سال ۲۰۰۶ به دلیل ˈاحیا و ساماندهی با بهره گیری از مصالح سنتیˈ دیپلم افتخار یونسکو را دریافت کرده است.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشکری مهریز گفت: در این شهرستان ۶۰۰ اثر تاریخی ، فرهنگی و گردشگری و همچنین جاذبه‌های متعدد طبیعی و تفرجگاهی وجود دارد که یکی از مهمترین آنها کاروانسرای زین‌الدین در دهستان بهادران است.
علی‌اکبر قانعی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: از خصوصیات بارز این کاروانسرا بر خلاف آثار مشابه مدور بودن آن است و دارای جلوه‌های منحصر به فرد در زمینه معماری ایرانی، اسلامی است و سالانه به خصوص در طول تعطیلات نوروز مقصد گردشگران داخلی و خارجی است .
بنای اولیه شهرستان مهریز را به مهرنگار دختر انوشیروان ساسانی نسبت داده‌اند و آب و هوای آن معتدل و بیابانی است و این منطقه با شرایط خاص جغرافیایی و موقعیت طبیعی در حاشیه کویر از گذشته برای کاروان‌های تجاری شاهراهی حیاتی ساخته است.
مهریز با قابلیت‌های تفریحی، گردشگری از جمله باغ جهانی پهلوانپور، چشمه زیبای غربال بیز، قنات ثبت جهانی شده حسن آباد، منطقه تفریحی کوه‌ریگ و آثار باشکوه تاریخی خشتی همواره پذیرای گردشگرانی از داخلی و خارجی است و از مهمترین صنایع دستی این شهرستان می‌توان قالی‌بافی، آهنگری، سریشم، گیوه‌بافی، سبدبافی و چاقوسازی نام برد.
شهرستان مهریز یکی از شهرستان‌های ۱۲ گانه استان یزد است که در ۳۰ کیلومتری جنوب مرکز استان و در کنار جاده بین‌المللی شمال به جنوب کشور( تهران ، بندر عباس ، یزد و کرمان) قرار دارد و از شمال به بخش مرکزی یزد، از شرق به بخش مرکزی بافق و بخش مرکزی شهرستان شهربابک استان کرمان، از سمت جنوب به شهرستان‌های خاتم و سیرجان و از سمت غرب به بخش نیر شهرستان تفت و نیز شهرستان‌های ابرکوه و تفت محدود است .
مرکز شهرستان ۵۵ هزار نفری مهریز در ۳۰ کیلومتری جنوب شهر یزد قرار دارد.
نظر شما