خطه خورشید در حسرت آب

به گزارش ایرنا، بی آبی و خشكسالی بحرانی است كه در دهه اخیر بخوبی چهره واقعی خود را در ایران زمین نشان داده و به رغم تلاش متولیان این حوزه زنگ خطر بی آبی در كشور به صدا درآمده است و این وضعیت روز به روز حادتر می شود.
بحران آب بر اثر اعمال برخی سیاستهای نادرست و بی توجهی مسوولان در گذشته حادث شده و ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی و قرار گرفتن در منطقه خاورمیانه از كشورهای كم آب جهان به شمار می رود و بخش اعظم مساحت ایران را كویر و بیابانهای خشك فرا گرفته لذا پدیده خشكسالی از دیرباز با اكثر شهرهای كشور بخصوص پهنه خراسان رضوی دمخور شده است.
خراسان رضوی با هفت درصد مساحت كشور یكی از مناطق خشك و كم آب ایران به شمار می رود به طوری كه 74 درصد اقلیم این استان در شرایط خشكسالی و 26 درصد در شرایط نیمه خشك قرار دارد و از 37 دشت آبی این استان ، 34 دشت شرایط بحرانی را طی می كند.
همچنین سالانه 88 میلیون اضافه برداشت از دشت مشهد صورت می پذیرد كه این امر موجب شده این دشت از وضعیت هشدار عبور كند.

* خراسان رضوی بدترین استان از نظر تراز منفی دشت های آبی
به گفته مدیرعامل شركت آب و فاضلاب خراسان رضوی این استان با یك میلیارد و 100 میلیون مترمكعب اضافه برداشت سالانه از منابع زیرزمینی، بدترین وضعیت را ازنظر برخورداری از تراز منفی دشت ها در بین استانهای كشور دارد.
حسین اسماعیلیان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: برداشت از منابع آب تجدید شونده در استان 125 درصد است و حال آنكه این رقم باید 40 درصد باشد.
وی اظهار كرد: هم اكنون وضعیت 34 دشت از 37 دشت موجود در استان در شرایط حاد قرار دارد و به جز سه دشت نواحی شمالی، دشت های كل استان ممنوعه و بحرانی اعلام شده است.
وی گفت: سفره های آب زیرزمینی استان هر سال با 90 سانتی متر افت مواجهند كه این امر محدودیت شدید آب برای شهرهای استان را رقم زده است.

* تنش آب در 30 شهر خراسان رضوی
مدیر عامل شركت آب و فاضلاب خراسان رضوی با اشاره به وجود تنش آب در 30 شهر استان در تابستان سال جاری افزود : این تعداد در سال گذشته 28 شهر بود و به دلیل برداشت های بی رویه از سفره های زیر زمینی به عنوان تنها تامین كننده آب شرب 73 شهر استان، این منابع همچنان در حال افول و تنزل است.
وی با اشاره به كاهش 35 درصدی بارندگی ها در سال زراعی گذشته نسبت به سال قبل از آن اظهار كرد: هرچند بارندگی های اخیر تا حدی تسكین دهنده دشت ها هستند ولی به هیچ وجه مشكل افت سفره آب زیر زمینی و مشكلات تامین آب شهرها را حل نخواهد كرد.
اسماعیلیان گفت: به منظور رفع مشكل كم آبی در سالجاری هزار و 428 میلیارد ریال برای اجرای طرح های آب و فاضلاب شهرهای استان سرمایه گذاری خواهد شد.
وی افزود: این طرح ها شامل 212 كیلومتر لوله گذاری در بخش آب، اجرای 107 كیلومتر شبكه فاضلاب، ساخت 15 هزار مترمكعب مخزن ذخیره آب و تجهیز 32 حلقه چاه می باشد.
وی جمعیت زیرپوشش شبكه آبرسانی در این شهرهای استان به جز مشهد را یك میلیون و 750 هزار نفر بیان كرد و گفت : آب آشامیدنی آنها از طریق 450 حلقه چاه تامین می شود.
وی ادامه داد : در مجموع در سال گذشته میزان آب تولیدی در استان بیش از 156 میلیون و 272 هزار متر مكعب و در سال 93 بیش از 153 میلیون و 504 هزار متر مكعب بوده است.
وی با اشاره به اینكه هر مشترك خانگی آب در این استان در شبانه روز 400 لیتر آب مصرف می كند گفت : پارسال 107 میلیون مترمكعب آب شرب در شهرهای خراسان رضوی مصرف شد.
مدیرعامل آبفا خراسان رضوی ادامه داد : به طور متوسط سالانه حدود 28 درصد آب تولیدی از مرحله بهره وری تا ورود به شبكه توزیع، 'آب به حساب نیامده' محسوب می شود.
اسماعیلیان افزود : آب به حساب نیامده آبی است كه مصرف می شود ولی برای آن هیچ بهایی پرداخت نمی شود.
وی انشعابات غیرمجاز و هدررفت آب از طریق انشعابات فرسوده را مصادیق اصلی آب به حساب نیامده بیان كرد و گفت : حدود 40 درصد شبكه های آب استان فرسوده هستند و سالانه باید حدود دو و نیم درصد شبكه های آب این استان اصلاح و بازسازی شود كه منابع داخلی شركت برای تامین هزینه های بازسازی و بهسازی شبكه ها كافی نیست.

* هدر رفت 19 درصدی آب در مشهد / مدیریت توزیع و مصرف راهكار عبور از بحران آب
كلانشهر سه میلیون نفری مشهد سالهاست كه با بحران بی آبی دست و پنجه نرم می كند و با توجه به اینكه این شهر سالانه پذیرای بیش از 25 میلیون زائر است لذا شرایط آبرسانی از حساسیت خاصی برخوردار است .
مدیرعامل شركت اب و فاضلاب مشهد در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت : سرانه آب برای هر شهروند مشهد هزار و 600 متر مكعب در سال است .
سید علیرضا طباطبایی با بیان اینكه در سال 1355 سرانه آب هر شهروندی مشهد در سال شش هزار متر مكعب بود افزود : آب مشهد ازمنابع زیرسطحی، سطحی و عمیق تامین می شود و خشكسالی های پیاپی تاثیرمستقیم بر وضعیت تامین آب گذاشته است.
وی با اشاره به تولید متوسط حدود 220 میلیون متر مكعب آب در سال اظهار كرد: میزان هدررفت واقعی و ظاهری آب در شهر مشهد 19،7 درصد است كه حدود هشت درصد از این مقدار واقعی و ناشی از فرسودگی شبكه آب و مابقی هدرفت غیرواقعی نظیر استفاده از انشعابات غیرمجاز است.
وی با اشاره به شناسایی هفت هزار و 600 انشعاب غیرمجاز در مشهد در فروردین ماه سال جاری گفت : سال گذشته نیز پنج هزار و 700 انشعاب غیرمجاز در این شهر شناسایی شد.
وی با بیان اینكه انشعابات غیرمجاز نقش مهمی در افزایش میزان هدررفت آب دارد، تصریح كرد: برای گذر از این بحران اقدامات و پروژه های خاصی در دستور كار شركت قرار گرفته كه حفاری 40 حلقه چاه جدید، جمع آوری خطوط چاه های آب شرب، بهسازی چاهها، مدیریت مصرف و كاهش هدررفت آب و اصلاح و توسعه خطوط از آن جمله است.
وی افزود: نبود آب دغدغه است و كاهش این دغدغه نیازمند تلاش همگانی است.
طباطبایی با بیان اینكه صرفه جویی به معنای درست مصرف كردن است، گفت: عموم مردم و مسوولان باید به سوی اصلاح الگوی مصرف حركت كنند.
مدیرعامل آبفا مشهد با اشاره به تدوین و رونمایی از سند تدبیر آب مشهد درسال گذشته اظهار كرد: در اواخر سال 1392 كه شهر مشهد با محدودیت منابع آب روبرو شد، ستاد مدیریت تامین و توزیع آب شرب مشهد در استانداری خراسان رضوی شكل گرفت.
طباطبایی افزود: همچنین با انعكاس موضوعات مطرح شده در این ستاد به وزارت نیرو ستاد مدیریت تامین آب شرب مشهد در وزارت نیرو نیز برای بررسی وضعیت و ارائه راهكار تشكیل شد.
وی اظهار كرد: تصویب سرانه مصرفی شهر مشهد، پیگیری برای ارائه طرح بهینه سازی مصرف آب كشاورزی و تدوین برنامه های مدون برای مشتركین پرمصرف از جمله فعالیت های این ستاد بود.
طباطبایی ادامه داد: با پیشنهاد این ستاد كارگروه تدبیر آب مشهد به دبیری آبفا مشهد با حضور تمام دست اندركاران صنعت آب استان در بخش های مختلف تشكیل و سند تدبیر آب مشهد توسط این كارگروه تدوین شد.
وی گفت: در این سند راهكارهای كاهش محدودیت منابع آب مشهد در 19 راهبرد و 62 سیاست برای افق 1420 تنظیم شده است.
وی با تاكید بر اینكه اجرای این سند نیازمند همگرایی و همدلی است اظهاركرد: در این سند تمام مشكلات شناسایی و راه حل های آن مشخص شده است .

* كاهش 64 میلیون متر مكعبی ذخیره آب سد دوستی
مدیرعامل آبفا مشهد با بیان اینكه تامین آب مشهد به میزان 47 درصد از منابع زیرزمینی و 53 درصد از آبهای سطحی صورت می گیرد افزود : آب شرب شهر مشهد از 408 حلقه چاه در داخل و خارج شهر، سدهای دوستی، طرق، كارده، دو رشته قنات قاسم آباد و امامیه و یك دهنه چشمه تامین می شود.
طباطبایی گفت : در سالهای گذشته 70 درصد آب شرب مشهد در مواقع اوج مصرف از سد دوستی تامین می شد كه این میزان هم اینك به 50 درصد كاهش یافته است.
وی افزود: حجم ذخیره آب سد دوستی هم اكنون 402 میلیون مترمكعب است كه این میزان در مدت مشابه سال قبل 466 میلیون متر مكعب بوده است .
مدیرعامل شركت آب و فاضلاب مشهد با بیان اینكه به طور متوسط میزان مصرف هر مشترك مشهدی در سال گذشته 11.5 متر مكعب بود اظهار كرد: باتوجه به اقدامات و طرح های آبرسانی شركت طرح جیره بندی آب در سال جاری در دستور كار قرار ندارد ولی باید توجه داشت همكاری شهروندان نقش بسزایی در جلوگیری از بحران و توزیع مناسب آب دارد.
وی با بیان اینكه محدودیت منابع آب بر كسی پوشیده نیست تاكید كرد : باید در مصرف بهینه آب و جلوگیری از هدر رفت آن تلاش كرد.
طباطبایی ادامه داد : در مدیریت مصرف قرار نیست از حجم آب مورد نیاز برای مصرف كم شود بلكه باید با مدیریت مصرف و مدیریت توزیع میزان تلفات آب كاهش یابد .

* 66 درصد ظرفیت سدهای خراسان رضوی خالی است
مدیر عامل شركت آب منطقه ای خراسان رضوی نیز در خصوص وضعیت آب سدهای استان گفت : هم اكنون 66 درصد ظرفیت سدهای خراسان رضوی خالی است.
محمد حسین جعفری افزود : از ابتدای سال زراعی جاری تاكنون 203 میلیون متر مكعب آب به سدهای خراسان رضوی وارد شده است.
وی با بیان اینكه حجم آب خروجی از سدها نیز در این مدت 68 میلیون متر مكعب بوده است اظهار كرد : از ابتدای سال جاری نیز تاكنون میزان آب ورودی به سدها 139 میلیون متر مكعب و حجم آب خروجی 14 میلیون متر مكعب بوده است.
جعفری ظرفیت ذخیره سدهای بزرگ و در حال بهره برداری این استان را در مجموع یك میلیارد و 512 میلیون متر مكعب بیان كرد و افزود : یك میلیارد و 125 میلیون متر مكعب از این مقدار مربوط به سد مشترك ایران و تركمنستان با عنوان 'سد دوستی' می باشد.
وی با اشاره به كاهش حجم ذخیره آب سدهای خراسان رضوی نسبت به سال گذشته گفت : میزان ذخیره آب سد دوستی هم اكنون 402 میلیون متر مكعب است كه این رقم در سال گذشته 466 میلیون متر مكعب بود.
وی ادامه داد : استان خراسان رضوی دارای 29 سد در حال بهره برداری است كه در شهرستان های تربت حیدریه، قوچان، مشهد، خواف، درگز، سبزوار، تایباد، تربت جام، چناران، كلات و فریمان واقع شده اند.
كمبود آب در دنیا امروز یك دغدغه جهانی است و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی، ﻃﺮاﺣﯽ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻫﺎی ﻣﻨﺎﺑﻊ آب ﺑﺮای ﺗﺤﻘﻖ اﻫﺪاف ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار در ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ اﺳﺖ.
7505/6053/5132