آثار رسانه در خانواده

به گزارش ايرنا، حضور همه جانبه رسانه ها و نقش آنها در زندگي روزمره ما، محتواي پيام هايي كه در طول روز در محيط كار، خانه، مهماني دوستانه و... بين ما تبادل مي شود، بي شك در شيوه سبك زندگي ما تاثيرگذار است.
امروزه تلويزيون، شبكه هاي ماهواره اي، اينترنت، تلفن همراه و بازي هاي رايانه اي در كنار ديگر مولفه هاي فرهنگ مثل پوشاك، آشپزي ، آداب و رسوم و ... به اجزاء جدايي ناپذير زندگي ما تبديل شده و سبك زندگي ما را به شدت تحت تاثير خود قرار داده است.
بدون اغراق بخش بزرگي از اوقات فراغت افراد جامعه به خصوص كودكان، نوجوانان و جوانان در تعامل با انواع رسانه ها مي گذرد، به گونه اي كه گاهي حتي گرسنگي و تشنگي خود را فراموش كرده و ساعت ها وقت خود را در خانه با رسانه مي گذرانند.
همه ما كم و بيش بر اساس آنچه در اين رسانه ها ديده يا خوانده ايم ، در مورد پديده ها ، مسائل و محيط اجتماعي ، سياسي و فرهنگي جامعه داوري يا تصميم گيري مي كنيم.
در واقع ذهن ما از طريق رسانه ها در معرض دريافت انبوهي از اطلاعات قرار دارد ، اطلاعاتي كه مدام توليد و باز توليد يا جايگزين اطلاعات قبلي ما مي شود.
در اين ميان ، كانال هاي ماهواره اي ، اينترنت و تلفن هاي همراه به دليل سهولت ، بيشترين ضريب نفوذ و تاثير گذاري را دارند.
در اين هياهوي رسانه هاي گوناگون ، مخاطبي موفق خواهد بود كه بتواند با آگاهي هاي ناشي از سواد رسانه اي ، در مواجه با پيام هاي متعدد رسانه ها رابطه خود و رسانه را مديريت كند.
كارشناسان سواد رسانه اي را به توانايي تحليل و ارزيابي محتواي پيام هاي رسانه اي تعريف مي كنند و مي گويند رسانه مي تواند شامل روزنامه ها ، محصولات سينمايي، برنامه هاي راديويي و تلوزيوني ، اطلاعاتي كه در شبكه هاي نت مبادله مي شود و يا بازي هاي رايانه اي باشد.
آنان معتقدند كه امروزه هر شهروند بايد از سواد رسانه اي برخوردار باشد تا از فضاي رسانه اي كه بر جامعه حاكم است به ويژه در اينترنت و شبكه هاي اجتماعي آسيب نبيند كه اين مهم نياز به مديريت دارد.
مجري طرح آموزش راهنمايان سواد رسانه اي در كشور در گفت و گو با خبرنگار ايرنا، در اين زمينه گفت: به دليل نياز جامعه در راستاي گسترش سواد رسانه اي از سال 82 طرح آموزش راهنمايان سواد رسانه اي در ايران اسلامي آغاز شد كه تاكنون 320 دوره دراستان هاي مختلف كشور با عنوان سواد رسانه اي براي مخاطبان مختلف برگزار شده است.
حامد امامي اظهار كرد: در اين دوره ها 8 هزار نفر تحت پوشش دوره هاي تخصصي آموزش سواد رسانه اي قرار گرفتند.
وي از خانواده به عنوان نهادي مهم در جامعه اسلامي ايران كه نقش مهمي در آموزش سبك زندگي و آموزه هاي ديني به فرزندان ايران زمين در كنار آموزش و پرورش دارد ياد كرد و افزود: در سال هاي اخير با روند رو به رشد رسانه هاي جديد در جامعه روبرو شده ايم به همين دليل هدف عمده آموزش سواد رسانه اي به خانواده ها اين است كه والدين به فرزندان خود شيوه مواجهه سالم و سودمند با انواع رسانه ها را آموزش دهند تا فرزندان آن ها در برابر پيام هاي رسانه اي مخاطباني فعال و گزينشگر باشند.
امامي با اشاره به ضريب نفوذ اينترنت و شبكه هاي اجتماعي در كشور خاطرنشان كرد: بخش عمده اي از جامعه ايراني به طور مستمر ، هر شبانه روز با فضاي مجازي در ارتباط يا تعامل قرار دارند كه بخش عمده اي از كاربران خانگي اينترنت نيز نوجوانان و جوانان به شمار مي آيند.
وي گفت: نوجوانان و جوانان در خارج از خانه از جمله در آموزشگاه ها، كافي شاپ ها، نمايشگاه ها و بسياري از فضاهاي عمومي ديگر امكان استفاده از اينترنت را دارند لذا ضرورت دارد با آموزش سواد رسانه اي به كودك و نوجوان در فضاي خانواده ، آسيب ها را به حداقل رساند.
مجري طرح آموزش سواد رسانه اي در كشور يكي از دغدغه هاي والدين را امروزه در زمينه اينترنت و شبكه هاي اجتماعي دانست و يادآور شد: لازم است والدين در عصر حاضر به موضوع مهم و حياتي سواد رسانه اي در كانون خانواده نگاه ويژه اي داشته باشند زيرا سبك زندگي در عصر رسانه با سبك زندگي در گذشته تفاوت دارد.
امامي با اشاره به اينكه در بسياري از خانه هاي امروزي ، ارتباط در فضاي رسانه هاي جديد از قبيل اينترنت و گوشي هاي تلفن همراه به تدريج جايگزين بخش عمده اي از ارتباطات اعضاي خانواده با يكديگر شده است اما فرهنگ و دانش استفاده از فضاي مجازي در خانواده ايراني رشد پيدا نكرده است.
وي يكي از بحث هاي رايج اين روزها بين والدين و فرزندانشان را استفاده از رسانه هاي جديد همانند اينترنت و ابزارهاي دستي به آن مثل لب تاپ، تبلت و ... ذكر كرد و خاطرنشان شد: شما نگران فرزند يا فرزندان هستيد و اينترنت و شبكه هاي اجتماعي را دشمن فرضي خانواده خود مي دانيد ولي براي ارتقاء مهارت سواد رسانه اي در خانواده يك گام عملي و كارآمد بر نمي داريد.
مجري طرح آموزش راهنمايان سواد رسانه اي در كشور مهارت سواد رسانه اي را به يك پازل تشبيه كرد كه براي تكميل آن بايد همه تكه ها با مهارت در كنار هم قرار بگيرد تا پازل كامل شود چراكه كه فقدان هر كدام از تكه هاي اين پازل ، تصويري نامعلوم و مبهم را به دست مي دهد.
وي افزود: ما والدين براي مديريت فضاي مجازي در خانه و پيشگيري از آسيب هاي اينترنت و شبكه هاي اجتماعي در خانواده همانند تكميل يك پازل نياز به مجهز شدن به مهارت سواد رسانه اي داريم .
امامي گفت: سواد رسانه اي سبب مي شود تا مخاطب بداند كه چه كسي پيام را ساخته است ؟، چرا اين پيام ساخته شده است، هدف سازنده و ارسال كننده پيام چيست، چه كسي هزينه ساختن و ارائه پيام را تامين كرده ، چه كسي از ساختن و ارائه اين پيام سود مي برد، محتواي پيام درباره چيست و چه اطلاعات و ارزش هايي را بيان مي كند، پيام رسانه چه بار سياسي ، فرهنگي ، اقتصادي را همراه دارد و اعتبار و راستي عقيده يا واقعيتي كه در پيام نمايش داده مي شود چقدر است؟.
وي يكي از سوالات مهمي را كه امروزه والدين بايد از حود بپرسند را 'من از اينترنت چه مي دانم' عنوان كرد و يادآور شد: اينترنت يك شبكه جهاني است كه شما را قادر مي كند اطلاعات را به شكل هاي مختلف چون صدا، تصوير و فيلم تبادل كنيد لذا پدر و مادر ها در عصر امروز بايد به مهارت هاي رايانه اي از جمله اينترنت مسلط باشند تا به فرزندش بياموزد كه در عصر اطلاعات چگونه فكر كند، تصميم بگيرد و درباره امور قضاوت كند.
امامي گفت: اينترنت به ويژه شبكه هاي اجتماعي شكل هاي جديدي از فضاي اجتماعي را بوجود آورده اند كه در زمان كودكي و نوجواني والدين امروز وجود نداشته است بنابراين عمده پدران و مادران امروز درك و تجربه اي از اين فضا ها را ندارند لذا با توجه به اينكه كودكان و نوجوانان امروز پيشرو در پر كردن فضاهاي آنلاين هستند لازم است والدين به دنبال يادگيري مطالب آموزشي - يادگيري در زمينه اينترنت و شبكه هاي اجتماعي باشند .
مجري طرح آموزش سواد رسانه اي در كشور بيان كرد: استفاده از اينترنت براي فرزند ما مثل استفاده از مداد و خودكار است كه براي نوشتن استفاده مي شود و والدين در اين زمينه درباره مداد با فرزندشان حرف نمي زنند بنابراين بچه ها هم در زمينه رسانه با هم حرف نمي زنند بلكه درباره بازي كردن و يا ساختن برنامه مثل وب سايت در اينترنت با هم صحبت مي كنند زيرا بچه هاي امروز نسل اينترنت هستند كه جلوي رايانه رشد كرده اند ، همانگونه كه شما پدر و مادرهاي تان با تلويزيون بزرگ شده ايد.
امامي با اشاره به اينكه والدين امروزي كاري بزرگتر و دشوار تر از والدين خود پيش رو دارند خاطرنشان شد: خانواده امروز به يك خانواده باز تبديل شده است و خانواده باز خانواده سازگاري است كه يادگيرنده است.
وي به والدين توصيه كرد براي داشتن يك خانواده باز پنج سر خط اصلي را كه شامل داشتن يك ديدگاه خانوادگي، تعامل، مطابق شرايط رفتار كردن ، آگاهانه مدل خانواده را انتخاب كردن و مشاركت طلبي را فراموش نكنند.
وي گفت:والدين بايد با خطرات اينترنتي ، مدل پدر و مادري در عصر اينترنت، ، شيوه هاي سه گانه مواجهه والدين با فرزند رسانه اي ، چگونه فرزندمان شيوه خود انظباطي را در پيش بگيرند، توضيح دلايل خطرناك بودن اينترنت براي فرزندان آشنايي پيدا كنند تا بتوانند در هنگام استفاده فرزندانشان از فضاي مجازي نقش والدين فعال و آگاه را كه داراي سواد رسانه اي هستند را ايفا كنند.
هانيه بحريني از مدرسان سواد رسانه اي در طرح آموزش راهنمايان سواد رسانه اي در كشور نيز در اين زمينه به ايرنا ضمن تاكيد بر نقش دانش بعنوان يك عامل قدرت در كانون خانواده امروزي گفت: والدين امروز بايد به دانش اينترنتي با زير شاخه هايي مثل ايميل، چت روم، فروم، وبلاگ ، سايت هاي اشتراك ، شبكه هاي اجتماعي، بازي هاي آنلاين و اثرات مثبت و آسيب هاي آن در جامعه و به ويژه نهاد خانواده آگاه باشد.
وي مقررات گذاري پدر و مادرها در زمينه ارتباط فرزندان با فضاي مجازي را ضروري دانست و اظهار كرد: رسانه هاي جديدي مثل اينترنت صرفا نوعي ابزار تكنولوژي اند كه نبايد انتظار داشته باشيم پرستار بچه ما باشد يا به عنوان يك سرگرمي هميشگي براي آنها تلقي شود.
وي با اشاره به اينكه والدين در استفاده مناسب از فضاي مجازي بايد الگوي فرزندان در خانه باشند يادآور شد: فرزند يا فرزندان خانواده نيز از شما الگو گرفته و مقرراتي را كه در زمينه نحوه استفاده از اينترنت براي آنها تعيين كرده ايد پذيرفته و اجرايي مي كنند.
مدرس آموزش راهنمايان سواد رسانه در كشور نظارت غير مستقيم والدين بر روند سايت هاي مورد استفاده فرزندشان در اينترنت را نيز مهم دانست و بيان كرد: والدين در ارتباط با دنياي فضاي مجازي هميشه سه استراژي كه همان باز گذاشتن راه گفت و گو با فرزند، كمك در حفظ حريم شخصي فرزند و گسترش دادن مداوم استراتژي موجود مي باشد را رعايت كنند.
نحريني گفت: والدين بايد به فرزندانشان نكات حفظ امنيت را در شبكه هاي اجتماعي كه شامل صحبت نكردن با غريبه ها، صحبت كردن با شما در مورد چيزهايي كه در اينترنت باعث ناراحتي او شده، يكبار با هم نگاه كردن شبكه اجتماعي مورد علاقه اش ، ندادن رمز عبورش به ديگران بجز پدر و مادر و محترمانه برخورد كردن با ديگران در فضاي مجازي را نيز ياد دهند.
وي تاكيد كرد: پدران و مادران قبل از اينكه ابزاري مرتبط با اينترنت را براي كودك و نوجوانشان بخرند ، نسبت به آن وسيله و ويژگي هايش شناخت كافي داشته باشند.
2819/1535