«نوروز صیاد» آیینی برخاسته از زندگی ساحل نشینان قشم

به گزارش روز سه شنبه ایرنا، در این آیین كه از صبح دیروز تا شامگاه برپا بود، علاوه بر برگزاری مسابقه هایی همچون طناب كشی، شنا، قایق رانی با قایق های چوبی، غواصی و عرضه صنایع دستی، نمایش های بومی محلی نیز اجرا شد كه برای گردشگران و مسافران تجربه ای جالب و جدید به شمار می رود.
نمایش هایی كه در گرما و رطوبت نفس گیر تابستان های گرم جزیره قشم یادآور ریشه های فرهنگی اجتماعی مردم این خطبه از كشورمان است و پلی به گذشته های دور مردم این دیار می زند.
تصور آغاز سال نو در چله تابستان، تصوری بدیع برای مردم دیگر نقاط كشور است؛ اما در این نقطه از ایران، قرن هاست كه آیین كهن نوروز صیاد در میانه تابستان به صورت خود جوش توسط مردم روستای سلخ برگزار می شود.
در حالی كه گفته می شود این آیین تا چند سال پیش در دیگر مناطق ساحلی خلیج فارس نیز برگزار می شد؛ امروز روستای سلخ یگانه پرچمدار برگزاری آن و تنها محلی است كه برنامه های این آئین در آن برگزار می شود.
آئین كهنی كه از طلوع خورشید با پوشیدن لباس های نو، آب تنی در آب های نیلگون خلیج فارس و خوردن غذاهای متنوع كه ریشه ای غیر دریایی داشته باشد آغاز می شود و تا پاسی از شب با برگزاری مسابقه ها و نمایش های بومی محلی ادامه می یابد.
كارشناسان معتقدند این آئین همچون دیگر آئین های ملی كشورمان، رویكردی اجتماعی - فرهنگی و ریشه ای كهن در آداب و رسوم مردم منطقه دارد و برخلاف آیین های وارداتی به تقویت بنیان های اجتماعی و شكل گیری پیوست های فرهنگی بین نسل ها كمك می كند.
یكی از شركت كنندگان در آیین نوروز صیاد قشم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، گفت: در این روز صیادی و تهیه غذا از ماهیان و به طور كل آبزیان ممنوع است و مردم به احترام دریا و برای افزایش جمعیت ماهیان، از خوردن گوشت این جانوران دریایی امتناع می كنند.
ماجد افزود: دریا و صیادی نقش كلیدی در زندگی مردم جزیره قشم ایفا می كند و می توان آیین نوروز صیاد را به نوعی بازگشت به ریشه های فرهنگی اجتماعی زندگی ساحل نشیانان ارزیابی كرد.
وی معتقد است كه با برگزاری آیین نوروز صیاد، مردم قشم از نعمت های خدادادی دریا تشكر می كنند و فرهنگ احترام گذاشتن به این نعمت ها را به نسل های بعدی انتقال می دهند.
یكی دیگر از شركت كنندگان نیز با اشاره به حضور كودكان و نوجوانان در این آیین، گفت: حضور این قشر یكی از مولفه ها و ویژگی های بارز آیین نوروز صیاد و نشانه مردمی بودن، نشاط و سرزندگی است.
عبدالجواد ادامه داد: زمان انجام بسیاری از كارهای مردم قشم به ویژه صید و صیادی بر اساس تقویم نوروز صیاد پایه گذاری شده است و روستائیان سلخ بر مبنای این تقویم زندگی خود را مدیریت می كنند.
وی كشیدن خاك سرخ به در خانه ها و پیشانی حیوانات خانگی را از دیگر ویژگی های آیین نوروز صیاد اعلام می كند و آن را عاملی برای حفظ مردم و دام ها از بروز بیماری های جسمی و روحی می داند.
به اعتقاد كارشناسان، در شرایطی كه آیین كهن نوروز صیاد ثبت ملی شده است و هرساله شاهد افزایش معنی دار آمار گردشگران، مسافران و خبرنگاران در این آیین هستیم، تلاش برای ثبت جهانی این میراث معنوی می تواند به حفظ داشته های فرهنگی ما منجر شود و خطر ثبت این آیین ها به نام كشورهای دیگر را از بین ببرد.
به طور قطع تحقق این مهم می تواند راهبردی مهم برای رونق گردشگری در بزرگترین جزیره خلیج فارس باشد و از قبل آن به تقویت اقتصاد جامعه محلی بومیان این منطقه منجر شود.
گزارش از سعید زارع كندجانی
2090/ 148