تکریم دریا با جشن نوروز صیاد در قشم

به گزارش ایرنا، «نوروز صیاد» آیینی است که توسط بومیان روستای سلخ در روزهای تولیدمثل آبزیان برگزار می شود و طی آن صید متوقف می شود تا آبزیان به تولید مثل و احیای جمعیت خود خود فرصتی داشته باشند.

همچنین بر اساس یک باور قدیمی، مردم دریا را به دلیل رزق و روزی که به آنان می بخشد، تکریم و خود را در دریا تطهیر می کنند.

در این جشن، تمام بومیان از زن و مرد، پیر و جوان دل به دریا زده و از آن به دلیل طبیعت و نعمت های خدادادی که در اختیار آنان قرار می دهد، قدردانی و تشکر می کنند.

این آیین باستانی که صدها سال است در این منطقه از جزیره قشم برگزار می شود دارای مجموعه ای شگرف از آداب و رسوم و فرهنگی است که باعث می شود همه ساله گردشگران زیادی سفر در دمای بالای جزیره قشم را بر خود هموار کنند و این جشن را از نزدیک دنبال کنند.

تطهیر جسم و روان در دریا

سال صید بومیان دارای چهار فصل است و نخستین فصل آن «جُووا» نام دارد که از اوایل دهه سوم فروردین آغاز می شود و ۱۰۰ روز ادامه می یابد و بیشتر ماههای آن با بهار طبیعت همراه است.

پس از آن، فصل گرما به طول ۶۵ روز آغاز می شود که نخستین روز آن «نوروز صیاد» نامیده می شود و روز به یاد ماندنی برای صیادان است.

۲ فصل ۱۰۰ روزه نیز در ادامه آن وجود دارد که سال صیادان را تکمیل می کند و زندگی صیادان مطابق آن انجام می شود و در نهایت به زمستان جنوب می رسد.

بومیان قشمی در روز «نوروز صیاد» صید را تعطیل می‌کنند و با این باور که در این روز همه ماهی ها آزادند تا نسل خود را افزایش دهند، از خوردن غذای دریایی پرهیز می کنند.

بر اساس یک سنت قدیمی، همه مردم روستا در این روز باستانی از کوچک و بزرگ برای در امان بودن بیماری ها در طول سال آینده، در آب دریا شنا می‌کنند تا این باور قدیمی همچنان زنده بماند.

رقص شوشی ها با نوای زَریف

اهالی روستای سلخ در این روز از صبح تا غروب آفتاب به این جشن ادامه می‌دهند و مراسم و آداب سنتی از «رَزیف خوانی» گرفته تا «رقص شوشی ها» را که بیش از ۶۰۰ سال قدمت دارد با تمام جزییات برگزار می کنند.

در این جشن همه روستائیان لباس های نو به تن می کنند و حیوانات خود را با گِلی سرخ رنگ بنام «گِلَک» رنگ می کنند و همراه خود به دریا می برند.

زنان بومی جزیره نیز با شیرینی های پخته شده از خرما بنام «رنگینَک» از میهمانان پذیرایی می کنند.

در بخش موسیقی این جشن ۳۰ تن از مردان هنرمند جزیره با لباس های سفید محلی در ۲ ردیف مقابل هم قرار می گیرند و در حالی که چهار نفر نیز در میان آنان دهل می نوازند آواز محلی را به عنوان مراسم رَزیف اجرا می کنند.

در میانه نوای رزیف، شوشی ها با لباس های سیاه، کلاهای بلند ساخته شده از شاخه های نخل به رنگ صورتی و سفید و ریش های ساخته شده از لیف خرما وارد جشن می شوند.

این بیگانه ها که گویی با شنیدن صدای جشن از دور دست ها به این روستا آمده اند آیین تلاش می کنند با شاخه های نخل افراد سر راه خود را کتک بزنند و بچه های روستای سَلَخ نیز با اشتیاق به سمت شوشی ها می دوند و قبل از کتک خوردن پا به فرار می گذارند.

شوشی ها که برای به هم زدن جشن و شادی بومیان تلاش می کنند با مقاومت مردان روستا رو به رو می شوند و در یک کشمکش در نهایت راه دریا را پیش میگیرند و در انتهای آب های خلیج فارس ناپدید می شوند و بدین ترتیب شر و بد یمنی برای یک سال دیگر از منطقه دور می شود.

مسابقات مختلف از جمله شنا و غوص، اسکیت، طناب کشی، دومیدانی ساحلی، سرعت جل کش و هوری پارویی از جمله برنامه هایی است که در این روز بین بومیان منطقه برگزار می شود.

«جلکش» و «هوری» نوعی مسابقه بین قایق ها و لنچ های ماهی گیری است.

اجرای موسیقی محلی و برگزاری نمایشگاهی از غذاهای محلی و صنایع دستی بانوان سلخ بخش های دیگر از این مراسم است.

از فردای جشن نوروز صیاد، فصل جدید صید و صیادی در جزیره قشم شروع می شود و تور صیادان بار دیگر با هدف امرار معاش و کسب روزی حلال در پهنه نیلگون خلیج همیشه فارس رها می شود.

قلمرو ژئوپارک قشم ۲۶۰ کیلومتر مربع شامل جزیره های قشم و هنگام و ۵۰۰ متر مرز حاشیه دریایی این جزایر و خلیج دیرستان است.

این ژئوپارک دارای ۲۷ سایت متنوع و اصلی همچون تنگه چاهکوه، دره ستاره ها، دره تندیس ها، دره شور و غار نمکدان است و مجاورت آن با جنگل های حرا واقع در شمال جزیره قشم که دارای پنج عنوان تالاب بین المللی، ذخیرگاه زیست کره، منطقه حفاظت شده، منطقه ویژه دریایی و منطقه ویژه پرندگان است، به ارزش ها و جذابیت های طبیعی ژئوپارک قشم افزوده است.

ژئوپارک قشم تنوع عظیمی از چشم اندازهای زمین شناسی در کنار تنوع سایت های مختلف را ارائه می کند و علاوه بر این، تنوع اکولوژیکی، باستان شناسی و فرهنگی خاصی دارد.

این ژئوپارک به دلیل موقعیت راهبردی آن در خلیج فارس و به عنوان نمونه منطقه ای که در میان ژئوپارک های منطقه ی آسیای شرقی و ژئوپارک های اروپایی قرار گرفته، از جایگاه ویژه ای برخوردار است.

شهرستان قشم شامل جزیره های قشم، هنگام و لارک با حدود ۱۵۰ هزار نفر جمعیت از ابتدای تنگه هرمز به طول ۱۵۰ و عرض میانگین ۱۱ کیلومتر به موازات ساحل استان هرمزگان در خلیج فارس گسترده شده است.

۷۵۰۰