چالش و تنش هاي كنوني بالكان غربي؛ صربستان عامل ثبات

به گزارش ايرنا، جنگ هاي داخلي ميان سه گروه نژادي بوسنيايي، صرب و كروات در بوسني و هرزگوين كه در سال 1995 با امضاي توافق نامه ديتون پايان يافت، پس از گذشت سال ها به دليل تعدد مراكز تصميم گيري داراي مشكلات عمده سياسي و اقتصادي است.
جنگ هاي دهه نود ميلادي در بالكان بخصوص بين صرب ها و بوشنيايي ها در بوسني و هرزگوين بسيار عميق است كه حتي گذشت زمان براي آشتي و صلح كافي نبوده و اكنون شاهد گسترش تنش هاي سياسي در چارچوب كشور بوسني و هرزگوين و فراتر از آن هستيم.
جمهوري صربسكا بعنوان يك جمهوري در چارچوب كشور بوسني و هرزگوين با داشتن نهادهاي رياست جمهوري، دولت و پارلمان اخيرا برگزاري همه پرسي در تاريخ 25 سپتامبر امسال را براي تعيين روز ملي جمهوري صربسكا در نهم ژانويه اعلام كرده كه در اين تاريخ در سال 2017 بيست و پنجمين سالگرد تاسيس جمهوري صربسكا طي مراسمي جشن گرفته خواهد شد.
'ميلوراد دوديك' رئيس جمهوري صربسكا(منطقه اي كه اكثر ساكنان آن را صرب ها تشكيل مي دهند و جمعيتي حدود يك ميليون و يكصد هزار نفر دارد) در رابطه با برگزاري همه پرسي براي روز ملي اين جمهوري در تاريخ 25 سپتامبر امسال در گفت و گو با راديو تلويزيون صربسكا تاكيد كرد كه مراسم بزرگداشت بيست و پنجمين سالگرد جمهوري صربسكا در نهم ژانويه سال 2017 انجام خواهد شد.
گفته شده است كه بر اساس دادگاه قانون اساسي بوسني و هرزگوين، جمهوري صربسكا نمي تواند همه پرسي براي اعلام روز ملي برگزار كند.
دوديك در اين خصوص تاكيد كرد كه دادگاه قانون اساسي بوسني و هرزگوين بر اساس توافق نامه ديتون در سال 1995 تشكيل شده و جمهوري صربسكا از سال 1992 روز ملي خود را جشن مي گيرد.
رئيس جمهوري صربسكا همچنين امكان اينكه 'والنتين اينسكو' مقام بلندپايه بين المللي براي بوسني و هرزگوين برگزاري همه پرسي در جمهوري صربسكا را ممنوع كند، رد كرد و گفت كه برگزاري همه پرسي با توافق نامه ديتون كه در سال 1995 به امضا رسيد و موجب توقف جنگ و برقراري صلح شد، مغايرت ندارد.
وي در ادامه در اين مورد كه آيا امكان اين وجود دارد كه بوسني و هرزگوين به شكل كنفدراسيون با سه كشور اداره شود، گفت : اين تنها راه خروج از بحران كنوني است.
دوديك نيز به روابط خوب جمهوري صربسكا با صربستان اشاره كرد و گفت كه بانيالوكا در مورد مسايل مهم با مقامات بلند پايه جمهوري صربستان در بلگراد گفت و گو مي كند.
'برانيسلاو بورنوويچ' رئيس حزب توسعه دمكراتيك از بانيالوكا در خصوص اعلام همه پرسي در باره روز جمهوري صربسكا گفت كه برگزاري همه پرسي در اين مورد بيانگر مقدمه اي براي همه پرسي جدا شدن صربسكا از بوسني و هرزگوين نيست، بلكه نيازي براي شهروندان صربسكا درخصوص روز ملي اين جمهوري است كه آيا در نهم ژانويه باشد و يا نه.
شوراي اجراي صلح در بوسني و هرزگوين در نشستي كه روز سه شنبه نهم شهريور در سارايوو برگزار كرد از بانيالوكا خواست تا از برگزاري همه پرسي درباره روز جمهوري صربسكا منصرف شود.
به دنبال چنين تصميمي كه از طرف شوراي اجراي صلح در بوسني و هرزگوين اتخاذ شد و همچنين تنش كنوني در منطقه به ويژه در بوسني و هرزگوين مقامات بلند پايه صربستان در بلگراد نيز شامگاه سه شنبه نشستي را برگزار كردند كه در آن درباره تحولات و تنش هاي سياسي در منطقه گفت و گو و تبادل نظر شد.
رئيس جمهوري و نخست وزير صربستان به دنبال آن نشست قرار است كه فردا (پنجشنبه 11 ارديبهشت) با مقامات جمهوري صربسكا و نمايندگان صرب ها پيرامون تحولات جاري ديدار و گفت و گو كنند.
'آلكساندر ووچيچ' نخست وزير صربستان همچنين در رابطه با تنش هاي سياسي در منطقه بخصوص در رابطه با چالش هاي سياسي در روابط كرواسي و بوسني و هرزگوين با صربستان با نمايندگان سفارت خانه هاي مختلف در بلگراد كه در آن نماينده سفارت جمهوري اسلامي ايران نيز حضور داشت، نشستي را برگزار كرد كه تحولات سياسي در منطقه تشريح شد.
صربستان به عنوان يكي از 3 كشور امضا كننده توافق نامه ديتون مسئوليت بزرگي را به خصوص در قبال جمهوري صربسكا در بوسني و هرزگوين برعهده دارد و تلاش حكومت بلگراد بر اين است تا از هر گونه تنش و چالشي كه به بي ثباتي منطقه موجب شود، جلوگيري كند.
مقامات صربستان ثبات و صلح پايدار در منطقه بالكان را براي پيشرفت و رشد اقتصادي كشورهاي منطقه بسيار مهم و ضروري مي دانند و برهمين اساس سياستي صلح آميز با همسايگان و كشورهاي منطقه را در پيش گرفته است.
صرب ها كه اكثريت ساكنان بوسني و هرزگوين را در منطقه جمهوري صربسكا تشكيل مي دهند با ايجاد تغييرات در قوانين قضايي كشور مخالف هستند و اختلاف نظرها در شوراي رياست جمهوري بوسني و هرزگوين نيز براي چگونگي اداره كشور تنش هاي سياسي را در اين كشور موجب شده است.
از طرف ديگر ناتواني حكومت سارايوو در رفع معضلات اقتصادي نيز موجب افزايش بيكاري در سراسر بوسني و هرزگوين شده است.
اين دلايل باعث شد در سال 2014 تظاهرات گسترده اي در منطقه فدراسيون بوسني و هرزگوين كه اكثريت ساكنان آن را مسلمانان و كروات ها تشكيل مي دهند، بر پا شود.
ميلوراد دوديك رئيس جمهوري منطقه صرب نشين بوسني و هرزگوين بارها به سياست هايي كه از طرف حكومت مركزي در سارايوو اخذ شده، اعتراض كرده و خواهان تغييرات در قوانين قضايي از طريق برگزاري همه پرسي در اين منطقه شده بود.
دوديك همچنين بارها از سياست جدا شدن صربسكا از بوسني و هرزگوين يا تشكيل كنفدراسيون كه جامعه بين المللي اين سياست را براي اين منطقه مناسب نمي داند، حمايت كرده است.
صربستان به عنوان يكي از امضا كنندگان توافق نامه ديتون در سال 1995ميلادي و همچنين ضامن اين توافق نامه به سياست صلح و ثبات در منطقه بالكان غربي بخصوص در بوسني و هرزگوين اهميت مي دهد و تلاش دارد طرفين از طريق مذاكره، مسائل موجود را در اين كشور به شكل صلح آميز حل و فصل كنند.
تنش هاي سياسي در جمهوري صربسكا و بوسني و هرزگوين از هنگام برگزاري انتخابات سراسري در سال 2014 اوج گرفت كه در آن انتخابات، هم حزب حاكم به رهبري «ميلوراد دوديك» با بدست آوردن مقام رياست جمهوري، جايگاه خود را در اين منطقه تقويت كرد و هم يك گروه اصلاح طلب هوادار پيوستن به اروپا، بر دولت جمهوري صربسكا مسلط شد.
ميلوراد دوديك رهبر حزب اتحاديه مستقل سوسيال دمكرات كه هوادار روابط نزديك تر با روسيه است و بارها تهديد به بيرون بردن اين منطقه از بوسني و هرزگوين كرده است، اخيرا در بانيالوكا گفته بود كه مقام هاي حامي برنامه اصلاحات كه قصد نزديك كردن بوسني و هرزگوين به اتحاديه اروپا را دارند، «خائن» هستند.
رئيس جمهوري صرب هاي بوسني و هرزگوين نيز در تبليغات انتخاباتي سال 2014ميلادي، وضعيت كنوني سياسي و اقتصادي بوسني و هرزگوين را غيرقابل تحمل خواند و كنفدراسيون ضعيف بين سه جامعه قومي را راه نجات براي بقاي بوسني و هرزگوين دانست.
تظاهرات ضد دولتي در بوسني و هرزگوين به دليل درصد بالاي بيكاري و ناكار آمدي دولت در رفع مشكلات و معضلات اقتصادي در اوايل ماه فوريه سال 2014 ميلادي (اسفند 1392) از شهر توزلا در شمال شرقي اين كشور شروع شد كه به خشونت و آتش زدن ساختمان شوراي رياست جمهوري در سارايوو و ديگر نهادهاي دولتي در سراسر كشور منجر شد.
اقتصاد بوسني و هرزگوين از سال 1991با معضلات زيادي مواجه بوده به طوري كه نرخ تورم سالانه اين كشور يكي از بالاترين نرخ هاي تورم در بين كشورهاي اروپايي است.
هرچند سياستمداران بوسني و هرزگوين با سياست نزديك شدن به اتحاديه اروپا و عضويت در اين اتحاديه خواهان برطرف كردن مسائل اقتصادي و بهبود وضعيت رفاهي و اجتماعي مردم اين كشورهستند، ولي جامعه چند قومي و تعدد مراجع تصميم گيري از جمله موانع مهم در پيشرفت اين كشور محسوب مي شوند.
بوسني و هرزگوين در اول مارس 1992 از يوگسلاوي سابق اعلام استقلال كرد و درهمين سال به عنوان كشوري مستقل از سوي سازمان ملل به رسميت شناخته شد.
اين كشور پس از جنگ هاي داخلي ميان سه گروه نژادي بوسنيايي، صرب و كروات كه سر انجام با دخالت سازمان ملل و استقرار نيروهاي حافظ صلح پايان يافت، براساس پيمان صلح ديتون در سال 1995ميلادي به دو هويت سياسي به نام جمهوري صرب ها و يك بخش مسلمان و كروات نشين به نام فدراسيون بوسني و هرزگوين با 10 استان دست يافت.
اكنون سه رئيس جمهوري به صورت نوبتي، بوسني و هرزگوين را اداره مي كنند كه اين در نوع خود منحصر بفرد است.
صرب هاي بوسني و هرزگوين كه بيش از يك ميليون نفر از جمعيت بوسني هرزگوين را تشكيل مي دهند در چارچوب جمهوري صرب ها در اين كشور در بيشتر زمينه ها، سياستي مستقل دارند و با صربستان در تمامي زمينه ها بخصوص همكاري هاي اقتصادي و تجاري رابطه بسيار نزديكي دارند.
شبك اروپام**436** 1064