عربستان در سراشیبی سقوط اقتصادی

به گزارش ایرنا، ناتوانی اقتصادی در عربستان در شكل های گوناگون در حال نمایان شدن است و در همین راستا ، دولت این كشور حقوق كاركنان حود را كاهش داده و پرداخت پاداش و مزایا را به كارمندان حذف كرده است .
در همین رابطه صدها كارگر خارجی شاغل در بیمارستان های این كشور ،هفته گذشته در اعتراض به تاخیر هفت ماهه دولت در پرداخت حقوق آنها ، دست از كار كشیدند و بزرگراه ها را بستند.
حركت اعتراض آمیز كارگران به دنبال كاهش هزینه ها توسط دولت در نتیجه كاهش قیمت نفت از یك سو و محروم ماندن از خدمات عمومی همچون مواد غذایی و یا برق از سوی دیگر ادامه دارد.
پپامد منفی حاصل از تهی شدن خزانه تنها گریبان كارگران خارجی را نگرفت بلكه كاركنان بخش عمومی و كارمندان سعودی را در برگرفت كه 70 درصد آنان در دولت مشغول فعالیت هستند.
راهكار عربستان در تصمیمات اخیر با خود یك خطرپذیری سیاسی به همراه دارد زیرا در كشورهای نفت خیز خاورمیانه یك قرارداد نانوشته میان زمامداران فاسد و مستبد كه اكثریت ثروت را به دست می آورند و سایر شهروندان كشور كه به امتیازات كافی از درآمد نفت دست می یابند، وجود دارد.
به نوشته ایندیپندنت عربستان در سال گذشته 120 میلیارد دلار یعنی نیمی از هزینه های دولت را به پرداخت حقوق و پاداش و دستمزدها اختصاص داد .
شركت های پیمانكاری در عربستان به دلیل ضعف كمك های مالی دولت در رنج و محنت بسر می برند و كارگران خارجی مجبور شده اند تا این كشور را ترك كنند . بحران اقتصادی كنونی عربستان در مقایسه با بحران های قبلی به دلیل روابط بی ثبات این كشور در منطقه و جهان حائز اهمیت بیشتری است.
دولت عربستان برای تامین كسر بودجه هزینه های خود را كاهش داده است و در راستای سیاست ریاضت اقتصادی اقدامات متعددی را اتخاذ كرده است كه در ادامه به چند مورد آن اشاره می كنیم :
** كاهش حقوق كارمندان
سلمان بن عبدالعزیز شاه عربستان امسال در سالروز جشن ملی این كشور برعكس سال های پیش پادشاهان قبلی كه مژده افزایش حقوق و دستمزد را به شهروندان خود می دادند، از كاهش حقوق و دستمزد و پاداش كاركنان دولت و بخش های عمومی خبر داد.
فعالان عربستانی با راه اندازی هشتاگ در شبكه اجتماعی توییتر خواستار توقف اموال اختصاص یافته به شاهزادگان شدند كه هزینه سنگینی را بر خزانه دولت تحمیل می كند .
فعالان تاكید كردند كه شاهزادگان به كاهش و یا توقف حقوق های ویژه برای كاهش هزینه های دولتی ارجحیت دارند.
توییترنویسان تصمیم شاه عربستان را به باد تمسخر گرفتند و خاطرنشان كردند : هر گاه بودجه كشور سرریز كرده نیمی از آن به سوی كشورهای همسایه و نیمی دیگر به سوی شاهزادگان سرازیر شده است و هر گاه بودجه دچار ركود شده مسؤولیت را متوجه شهروند ضعیف دانسته اند.
به گفته برخی از شركت كنندگان در این هشتگ، از آنجایی كه افراد خاندان حاكم بین 5 تا 7 هزار نفر هستند، تقریبا شش میلیارد دلار از خزانه دولت را صرف خود می كنند . البته برخی از توئیت نویسان رقم را بسیار بیش از اینها می دانند زیرا ثروت عبدالعزیز بن فهد به تنهایی 300 میلیارد دلار است.
یكی از اسناد فاش شده توسط پایگاه ویكی لیكس نشان می دهد كه گروهی از شاهزادگان نزدیك به ملك عبدالله شاه سابق عربستان سالانه 10 میلیارد دلار را به خود اختصاص داده اند.
علاوه بر آن بر اساس یكی از اسناد فاش شده، یكی از شاهزادگان سعودی به دیپلماتهای آمریكایی در سال 1996 میلادی تصریح كرد كه روزانه یك میلیون بشكه به نفع پنج تا شش شاهزاده به فروش می رسد.
بر پایه برخی از اسناد طرح هایی وجود دارد همانند طرح مسجد الحرام و طرح راهبردی وزارت دفاع كه زیر نظر وزارت دارایی عربستان قرار ندارند. گفته می شود این دو طرح منبع درآمد سرشاری برای شماری از شاهزادگان هستند.
دستورات بی سابقه ای چند روز پیش از سوی هیات دولت عربستان صادر شد. متن و محتوای این اوامر و مصوبه ها شهروندان عربستانی را در شوك عمیقی فروبرد.
شاه عربستان دستور حذف مزایا و پاداش كاركنان دولت را صادر كرد اما این اوامر ملوكانه به هیچوجه خاندان آل سعود را در برنگرفت.
اوامر یاد شده باعث شد تا عربستانی ها به ابعاد گسترده بحران اقتصادی كه بیش از یك سال است، گریبانگیر كشورشان شده ، پی ببرند. رسانه های گروهی غرب انی بحران را نشات گرفته از ادامه كاهش قیمت نفت و هزینه های سنگین تجاوز مستمر علیه یمن می دانند.
ناظران سیاسی معتقدند كه ریاض برای پایان دادن به فرسایش خزانه خود گزینه هایی از جمله توقف جنگ علیه یمن را پیش رو دارند. شاه عربستان برای جبران ركود مالی راه اعمال فشار علیه ملت خود و پیشبرد جنگ علیه یمن را برگزید.
** افزایش مالیات و عوارض و نرخ خدمات عمومی
در راستای ادامه سیاست ریاضت اقتصادی دولت عربستان تصمیم گرفت تا علاوه بر افزایش قیمت بنزین از صاحبان خودروها در ابتدای بزرگ راه ها عوارض دریافت كند.
ریاض همچنین نرخ آب و برق و جمع آوری زباله های خانه ها را به طور سرسام آور افزایش داد . این در حالی است كه نرخ آب و برق در عربستان قبل از این بسیار اندك بود و همین امر شوك سنگینی بر شهروندان رفاه زده عربستان وارد كرد.
** پیامدهای وخامت اوضاع اقتصادی در عربستان
كارگران شركت های پیمانكاری عربستان به دنبال وخامت اوضاع اقتصادی كشورشان به مدت چندین ماه از دریافت حقوق ماهانه خود محروم ماندند . علاوه بر آنها كاركنان بیمارستان های تخصصی سعد و فخری و الراجحی در عربستان مدت چهار ماه است كه حقوق ماهانه خود را دریافت نكرده اند.
صدور فرمان های پی در پی منفی اقتصادی از سوی شاه عربستان مردم این كشور را به شدت نگران كرده است و پیش بینی می شود كه تصمیمات سخت گیرانه تر دیگری علیه شهروندان عربستان در راه است.
یكی دیگر از پیامدهای منفی بحران اقتصادی در عربستان كاهش یافتن ارزش ریال سعودی واحد پولی این كشور است كه به دنبال تصویب قانون ' عدالت علیه حامیان تروریسم ' شكل گرفت. این قانون به خانواده های قربانیان حملات تروریستی یازدهم سپتامبر اجازه می دهد تا علیه عربستان اعلام شكایت كرده و این كشور را تحت پیگرد قانونی قرار دهند.
از سوی دیگر عربستان آماده می شود تا در ماه آینده میلادی برای جمع آوری ده میلیارد دلار اوراق قرضه دولتی بین المللی صادر كند.
همزمان با افزایش مشكلات اقتصادی عربستان كه ریشه در كاهش جهانیِ قیمت نفت دارد، دارایی‌های خارجیِ این كشور در ماه ژوئیه، 6 میلیارد دلار نسبت به ماه پیش از آن، كاهش یافت.
براساس داده‌های سازمان‌های رسمیِ عربستان، در ژوئیه (11 تیر تا 10 مرداد) میزان دارایی‌ها و سرمایه‎گذاری‌های خارجیِ این كشور با كاهشی چشمگیر به 555 میلیارد دلار رسید.
به گزارش وبسایت هفته‌نامۀ اقتصادیِ «عربییَن‌ بیزنِس» این افت ناشی از اقدام دولت در برداشت از ذخایر خارجی برای جبران كسری بودجۀ ناشی از كاهش قیمت نفت است.
دارایی‌های خارجیِ عربستان نسبت به سال گذشته 16 درصد كاهش یافته‌ و از فوریۀ سال 2012 (بهمن/اسفند 1390) تا كنون به پایین‌‎ترین حد خود رسیده‌ است.
این دارایی‌ها در ماه اوت سال 2014 (مرداد/شهریور 1393) به 737 میلیارد دلار رسید و ركورد بالاترین حدِ سرمایه‌گذاریِ خارجی در عربستان را شكست، اما پس از آن به تدریج سقوط كرد.
براساس گزارش‌ها، این دارایی‌ها غالباً به شكل دلار امریكا و در قالب اوراق بهادار مانند اوراق قرضۀ خزانه‌داریِ ایالات متحده و سپرده در بانك‌های خارج از كشور، نگهداری می‎شوند.
سپرده‌های عربستان سعودی در ژوئیه نسبت به ماه پیش از آن، 8 میلیارد دلار كاهش یافت و به 125 میلیارد دلار رسید. اما ارزش اوراق بهادارِ خارجیِ سعودی‎ها پس از 10 ماه افتِ متوالی، با 2 میلیارد دلار افزایش در ماه ژوئیه به 371 میلیارد دلار رسید.
در همین رابطه ، شاخص بورس عربستان سعودی روز یكشنبه گذشته به پایین ترین حد از مارس 2011 به علت نگرانی ها از تدابیر ریاضتی این كشور و كسری بودجه شدید ناشی از كاهش قیمت نفت و هزینه های جنگ افروزی در منطقه، سقوط كرد.
رویترزدر گزارشی نوشت، شاخص اصلی بازار بورس عربستان سعودی در ابتدای معاملات روز یكشنبه كمی افزایش یافت اما با كاهشی 3.1 درصدی روی 5 هزار و 448 واحد بسته شد.
سهام معادن عربستان سعودی 4.6 درصد سقوط كرد و در همین حال سهام گروه گردشگری «الطیار للسفر» نیز 6.8 درصد كاهش یافت.
سهم شركت پتروشیمی «بتروكیم» 9.8 درصد سقوط كرد و این اتفاق بعد از آن رخ داد كه یكی از واحدهای این شركت اعلام كرد فعالیتش را برای دو ماه متوالی با هدف اعلامی تعمیر و نگهداری متوقف می كند.
خاورم ** 1487 ** 1579
گزارش از : قاسم غضبانپور* انتشار دهنده : مرضیه فاتحی علیشاه