زادآوری حیات ‌وحش و مشاركت مردم در حفظ تعادل محیط زیست

به گزارش ایرنا، كهگیلویه وبویراحمد با توجه به موقعیت اكولوژیكی و توپوگرافی خاص خود دارای پوشش گیاهی، جانوری و منابع حیاتی متنوعی است به گونه ای كه افزون بر 20 درصد پوشش جنگلی زاگرس و حدود 40 درصد گونه های دارویی كشور را در خود جای داده است.
هم اینك هفت منطقه حفاظت شده با وسعت 93 هزار و660 هكتار، دنای شرقی با وسعت 28 هزار و 202 هكتار، خاییز سرخ با مساحت 33 هزار و 235هكتار، خامی با وسعت 25هزار و 671 هكتار، دیل با 10هزار و 381 هكتار، سولك با 2 هزار 4287 هكتار و سیوك با 12 هزار 858 هكتار در این استان زیبای طبیعی وجود دارد.
كهگیلویه وبویراحمد همچنین دارای پنج منطقه شكار ممنوع شامل پادنای سمیرم، خرم ناز، لار و ماغر، حاتم و كوه تلرش است.
امروزه توجه به محیط زیست به عنوان یكی از مؤلفه‌های توسعه پایدار، یك اصل پایه‌ای در جهان كنونی تلقی شده است و این موضوع در پیوند با حیات وحش و پدیده انقراض گونه‌های جانوری اهمیت زیادی دارد.
با توجه به ظرفیت‌های زیست محیطی گونه‌های جانوری و نقش آنها در حفظ تعادل محیط زیست نقش مشاركت‌های مردمی در حفظ و توسعه این بخش مهم است.
متولیان امر، كارشناسان و دوستداران محیط زیست آشتی دادن اصولی و تكیه ‌بر مشاركت‌های مردمی به ‌ویژه جوامع محلی، تقویت نهادهای مردم نهاد، تعامل بین بخشی و فرهنگ‌سازی از سوی رسانه‌ها را از جمله راهكارها و كاركردهای مناسب در راستای حفظ و صیانت از عرصه‌های زیست محیطی بیان كردند.
كهگیلویه و بویراحمد از معدود استان‌های كشور است كه بیش از 312 هزار هكتار منطقه حفاظت‌شده و پارك ملی دارد.
به گفته كارشناسان وجود اقلیم‌های گرمسیری و سردسیری، تنوع زیستی، وجود گونه‌های متنوع جانوری و شمار بالای مناطق حفاظت‌شده این استان زمینه را برای مشاركت مردم در این عرصه فراهم كرده است.
** طمع شكارچیان تهدیدی جدی برای مناطق حفاظت شده
مدیركل حفاظت محیط زیست كهگیلویه و بویراحمد گفت: مناطق حفاظت شده این استان و در رأس آنها منطقه حفاظت شده و پارك ملی دنا همواره مورد طمع شكارچیان بوده است.
سید اسدالله هاشمی افزود كه هم اینك حدود 12 گونه جانوری در این استان در معرض تهدید قرار دارند.
وی اظهار داشت: گوزن زرد، كل و بز، كركس مصری، فاخته خاوری، خرس و پلنگ ایرانی برخی از این گونه‌های در معرض تهدید هستند.
وی یادآور شد: هفت هزار و 576 گونه گیاهی در كشور وجود دارد كه بیش از 2 هزار گونه از این تعداد در كهگیلویه و بویراحمد است.
هاشمی ادامه داد كه هم اینك افزون بر 480 گونه گیاهی نیز در كشور در معرض خطر است كه هنوز مطالعات جامع در زمینه گونه‌های گیاهی در معرض خطر تهدید و انقراض در استان به‌دست نیامده است.
البته برخی آمارها در سال‌های گذشته حاكی از در معرض خطر و حتی انقراض بودن حدود هشت گونه گیاهی در این استان است.
سیر و موسیر، كرفس كوهی، آنغوزه و بیلهر از جمله گونه‌های گیاهی در معرض تهدید و انقراض در كهگیلویه و بویراحمد عنوان شده است.
وی تصریح كرد كه كار تحقیقاتی و میدانی بررسی وضعیت سه گونه جانوری در استان شامل خرس، پلنگ ایرانی و سیاه گوش نیز در برخی مناطق حفاظت شده استان آغاز شده است.
تعداد محیط‌بانان در استان كهگیلویه و بویراحمد به نسبت وسعت مناطق حفاظت شده نیست و هم اینك به ازای هر 10 هزار هكتار منطقه حفاظت شده یك محیط بان در استان وجود دارد.
این در حالی است كه طبق استانداردهای بین‌المللی برای هر 2 تا سه هزار هكتار یك محیط بان باید مشغول فعالیت باشد.
**فرهنگ سازی و آموزش جوامع محلی
مدیر عامل تشكل زیست محیطی «نهضت سبز زاگرس» ابراز داشت كه این تشكل برنامه‌های فرهنگ سازی و آموزش با مشاركت و همراهی برخی نهادهای فرهنگی و اجتماعی در استان را آغاز كرده و در سال جاری چندین برنامه ترویجی همراه با احیای جنگل‌ها در مناطق حفاظت شده استان انجام شده است.
غریب سجادیان گفت كه تعدادی از دانش آموزان مدرسه سما با همراهی گروهی از دوستداران طبیعت و به همت این تشكل مردمی اقدام به كاشت بذر و شناسنامه دار كردن درختان بلوط در 2 منطقه شامل ذخیره گاه دنا و روستای گنجه كهنه شهرستان بویراحمد این استان كردند.
وی گفت كه این اقدام زیست محیطی در قالب طرح ملی «هر مدرسه یك نهالستان» و به همت این تشكل مردمی انجام شد.
** مشاركت مردم آرامش بخش حیات وحش
شهرستان گرمسیری كهگیلویه دارای تنوع زیستی مطلوبی در كشور است و وظیفه همگان حفظ و نگهداری از این تنوع زیستی است چرا كه این امانت باید به درستی به نسل آینده تحویل داده شود.
منطقه حفاظت شده خائیز با مساحتی بالغ بر 33 هزارو 385 هكتار در مصوبه شماره 163 مورخ 23/10/77 شورای عالی حفاظت محیط زیست در ردیف مناطق حفاظت شده كشور قرار گرفت.
پوشش گیاهی منطقه بلوط، بنه، بادام وحشی، ارژن، خوشك، گون، گیاهان دارویی و گونه‌هایی از خانواده گندمیان است و گونه‌های جانوری شامل كل و بز، گرگ، كفتار، شغال، روباه، تشی، كاراكال، پلنگ و پرندگانی از جمله كبك، تیهو، بحری و دلیجه است.
بر اساس سرشماری سالانه حیات وحش، شمار گونه‌های جانوری منطقه حفاظت شده خائیز یكی از زیستگاه‌های منحصر به فرد كل و بز كشور در استان كهگیلویه و بویر احمد از رشد قابل ملاحظه‌ای برخوردار است.
با توجه به نزدیك شدن به فصل زاد و ولد مشاركت مردم در این راستا نقش مهمی دارد.
به گفته كارشناسان، بیشتر زایمان‌های بز كوهی در منطقه حفاظت شده خائیز 2 قلو و سه قلو زایی بوده است.
زاد و ولد گونه‌های پرشمار بزكوهی در منطقه حفاظت شده كوه خائیز در فصل بهار جلوه‌ خاصی به این زیستگاه داده است، به گونه ای كه برخی گونه‌های بز چهار قلو نیز زایمان كرده‌اند.
مشاركت مردم می‌تواند آرامش حیات وحش را در پی داشته باشد.
** تشدید حفاظت از مناطق حفاظت شده
رئیس اداره محیط زیست كهگیلویه در جنوب این استان با اشاره به آغاز فصل زادآوری گونه‌های حیات وحش و پرندگان افزود: پیشگیری از شكار غیر مجاز و تشدید حفاظت از گونه‌های حیات وحش به‌ویژه در این فصل بیش از هر زمان دیگر نیازمند مشاركت همگانی است.
روح الله عزیزی گفت: تعرض سودجویان به منطقه حفاظت شده خائیز بسیار مخرب است و با كسانی كه اقدام به زنده گیری بزغاله در برخی مناطق كوهستانی كنند، پرونده مجرمانه آنها خارج از نوبت رسیدگی و برخورد قاطع خواهد شد.
وی اظهار داشت: تاكنون توانسته‌ایم با مراقبت شبانه روزی زیستگاه امنی را برای زاد و ولد كل و بز در خائیز فراهم كنیم.
عزیزی تاكید كرد كه از عموم مردم و روستاهای همجوار می‌خواهیم در این موقع از سال آرامش و آسایش حیات وحش را مختل نكنند و زمینه ساز رشد جمعیت گونه‌های جانوری و پرندگان به‌ویژه بزغاله‌های كوهی شوند.
وی اظهار كرد: مردم می‌توانند در صورت مشاهده هر گونه تخلف و زنده گیری پرنده و بزغاله‌ها گزارش‌های خود را به محیط زیست اطلاع رسانی كنند.
منطقه خائیز در حوزه استحفاظی شهرستان‌های گچساران، كهگیلویه و بهبهان در سال 77 در ردیف مناطق حفاظت شده كشور قرار گرفت.
این منطقه با ویژگی‌های طبیعی تپه‌های ماهوری، كوهستانی و صخره‌ای با بارش سالیانه حداقل 250 و حداكثر 670 میلی متر و ارتفاع یك هزار و 500 متر از سطح دریا در محدوده گرمسیری كهگیلویه و بویراحمد واقع شده است.
گزارشگر: حسین خدمتی ** انتشار دهنده:حسینعلی راشكی
7531/8005