خط دفاعی جهان در برابر یورش ترامپ به برجام

به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریكا پس از ماه ها كش و قوس و جنجال آفرینی فراوان درباره برنامه جامع اقدام مشترك (برجام) و آنچه او اقدام ثبات زدایانه ایران در منطقه می داند بالاخره روز جمعه بیست و یكم مهرماه راهبرد جدید آمریكا در این باره را از تریبون كاخ سفید اعلام كرد.
او مدعی شد از زمان راهیابی به كاخ سفید بررسی كامل استراتژی آمریكا درباره ایران را آغاز كرده است. وی در بخشی از اظهارات خود با اشاره به توافق هسته ای مدعی شد دولت سابق آمریكا، این كشور را وارد توافقی یك طرفه كرد كه بدترین قراردادی بوده كه تا كنون آمریكا به آن وارد شده است.
ترامپ با وجود اینكه بارها بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی پایبندی ایران به برجام را تاكید كرده اند، مدعی شد از زمان این توافق رفتارهای خطرناك ایران بیشتر شده و برنامه موشكی آن توسعه پیدا كرده است. این گزارش دربردارنده مهمترین محور تحلیل هایی است كه درباره راهبرد جدید آمریكا علیه ایران در رسانه های عربی منتشر شده است.

** شكست ترامپ در برابر برجام
روزنامه های «القدس العربی» چاپ لندن، «البناء» و «الدیار» لبنان با اشاره به قدرت یابی ایران، ناتوانی ترامپ در نادیده گرفتن توافق هسته ای را مورد توجه قرار دادند.
روزنامه القدس العربی نوشت: ترامپ راهبرد جدید خود درباره ایران را اعلام كرد. این راهبرد همانطوری كه او پیش از این توصیف كرده بود طوفانی نبود. او توافق هسته ای ایران را پاره نكرد. بلكه آن را باقی گذاشت و به كنگره تحویل می دهد تا شرایطی بر آن بیفزایند. ترامپ خواسته ای از كنگره مبنی بر از سر گیری تحریم های ایران نداشت . زیرا این درخواست به معنای لغو توافق هسته ای بود. بر عكس آنچه پیش از این درباره در فهرست تروریستی قرار دادن سپاه پاسداران مطرح بود تنها چیزی كه او خواستار آن شد افزایش تحریم ها علیه سپاه بود. با وجود اینكه ترامپ توجهی به موضع حمایتی بیشتر كشورهای اروپایی از توافق هسته ای نكرد، اما رویكرد رهبران اروپایی نشان می دهد آنان با مواضع ترامپ مخالف هستند. اروپایی ها نگران هستند افراط گری های آمریكا سبب شود ایران فعالیت هسته ای خود را از سرگیرد. همچنین آنان نگرانند رویكرد تند علیه ایران سبب می شود كره شمالی سرسخت تر شود و به مذاكره روی نیاورد.
به نوشته روزنامه البناء، ترامپ نشان داد با وجود حجم بالای اتهام ها علیه ایران به تنهایی جرات و شهامت خروج از توافق هسته ای را ندارد. همانطوری كه پیش بینی می شد او نشان داد تنها بر طبل خالی می كوبد و درمانده، ناتوان و ترسو است. او مانند كسی بود كه در كوچه تنگ و تاریك راه می رود و همواره فریاد سر می دهد تا ترس خود را بر طرف سازد و كسی به او نزدیك نشود. از سخنرانی ضد ایرانی ترامپ می توان نتیجه گرفت ایران به یك كشور بزرگ و قدرتمند در خاورمیانه تبدیل شده است. با این وجود ترامپ نمی تواند هیچ یك از درخواست های رژیم اسرائیل را در منطقه به ویژه در سوریه و لبنان بر آورده است.
حضور قدرتمند ایران در منطقه دیگر قطعی است. این تحولی است كه دارای ابعاد راهبردی است كه آثار مستقیمی در همه میدان های درگیری میان محور آمریكایی اسرائیلی و محور مقاومت به دنبال دارد. ترامپ جرات نكرد هیچ گونه تهدید نظامی علیه ایران و سپاه را عملی سازد این در شرایطی است كه فرمانده سپاه پاسداران، آمریكا و ارتش این كشور را در خاورمیانه تهدید كرد كه باید از شعاع دو هزار كیلومتری برد موشك های ایران در منطقه دور شوند. تحریم های وزارت خزانه داری آمریكا علیه سپاه و حامیان آن هم هیچ ارزشی ندارد. زیرا سپاه بودجه خود را از بودجه وزارت امور مالی ایران دریافت نمی كند. سخنرانی ترامپ سبب شد «نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی ایندگونه احساس كند كه به طور كلی یتیم مانده است. فریادهای او كه واشنگتن و مسكو را فراگرفته بود هیچ نتیجه ای به دنبال نداشت. سخنرانی ترامپ نشان دهنده اهمیت دستاوردهای ایران از امضای توافق هسته ای است. به عبارتی دیگر این سخنرانی نكات مثبت توافق هسته ای را تقویت كرد.
روزنامه الدیار نوشت: رئیس جمهوری آمریكا از اتخاذ هرگونه موضع شفاف درباره ایران شانه خالی كرد. او عقب نشینی آمریكا از توافق هسته ای را اعلام نكرد و سپاه را در فهرست گروه های تروریستی قرار نداد. او این موضوع ها را به كنگره واگذار كرد. به نظر می رسد ترامپ در نتیجه موضع ثابت اروپایی ها، چین و روسیه در حمایت از توافق هسته ای تنها مانده است و ناچار شد از تصمیم خود عقب نشینی كند و تنها در سخنان خود ایران را تهدید كند. حتی كار به جایی رسید كه «ماكرون» رئیس جمهوری فرانسه با «حسن روحانی» رئیس جمهوری اسلامی تماس گرفت و موضع فرانسه در افزایش هماهنگی و همكاری با ایران را اعلام كرد. این شكست جدیدی برای سیاست خارجی ترامپ است.

** تلاش ترامپ برای سرپوش نهادن برچالش های خارجی و داخلی
روزنامه البناء لبنان و صفحه عربی خبرگزاری «اسپوتنیك» روسیه در بخشی از گزارش های خود هدف ترامپ از جنجال آفرینی علیه برجام را تلاشی از سوی وی برای سرپوش نهادن بر چالش های داخلی و خارجی به شمار آوردند.
به نوشته روزنامه البناء، راهبرد ترامپ درباره توافق هسته ای به اندازه ای كه به فریب شباهت داشت به راهبرد شباهت نداشت. اظهارات ضد ایرانی ترامپ تلاشی برای سرپوش نهادن بر پیروزی های ایران و همپیمانان آن در جنگ با تروریسم بود. به ویژه كه روسیه اعلام كرد تنها 8 درصد سرزمین های سوریه در كنترل داعش است. این پیروزی در شرایطی است كه آمریكا و همپیمانان آن نتوانستند از زمان تشكیل ائتلاف مبارزه با داعش به پیروزی رسند. این نشان دهنده افزایش نقش ایران و روسیه در منطقه و حسن نیت آنها در مبارزه با داعش است. توافق هسته ای كه ترامپ از زمان راهیابی به كاخ سفید به بهانه امنیت ملی آمریكا در آن تردید وارد می كند آمریكا را در جهان منزوی ساخته است. حتی همپیمانان اروپا اشاره كرده اند با روسیه و چین ائتلاف تشكیل خواهند داد.
به نوشته خبرگزاری اسپوتنیك، «احمد السیوفی» تحلیلگر مصری معتقد است ترامپ در داخل آمریكا با بحران هایی روبرو است كه با جنجال آفرینی درباره توافق هسته ای تلاش می كند بر این مشكلات سرپوش نهد.

** ناكارامدی تحریم های ضد ایرانی
صفحه عربی خبرگزاری اسپوتنیك در بخشی از گزارش خود ناكارامدی تحریم های ضد ایرانی و قدرت ایران در دور زدن تحریم ها را مورد توجه قرار داد.
به نوشته خبرگزاری اسپوتنیك، احمد السیوفی تحلیلگر مصری درباره تاثیر تحریم های آمریكا علیه ایران گفت ایران مدت 25 سال است كه توسط آمریكا با تحریم اقتصادی روبرو شده است. ایران به تحریم ها عادت كرده است. این كشور به اقتصاد و تولیدات بومی روی آورده است. این كشور در شرایط تحریم توانست ابزارهای خود را توسعه دهد. تجربه های گذشته ایران نشان داد تحریم ها باعث قدرتمند تر شدن ایران می شود. این كشور در شرایط بحرانی پرونده هسته ای را مدیریت كرد و بسیاری از سلاح ها و صنایع خود را توسعه داد.
احمد السیوفی گفت آمریكا تلاش می كند ائتلاف اروپایی ها درباره توافق هسته ای را برهم زند اما این كشورها دیگر تمایلی ندارند به عقب برگردند. مذاكرات نشان داد ایران به دنبال سلاح هسته ای نیست. افزایش منافع سیاسی و اقتصادی كشورهای اروپایی در تعامل با ایران سبب شده است این كشورها به راحتی از آمریكا تبعیت نكنند و منافع خود را در این راه قربانی نكنند.

** اجماع جهانی در مخالفت با سیاست ترامپ در قبال برجام
روزنامه البناء لبنان و صفحه عربی تارنمای «دویچه وله» آلمان هم دفاع مقام های كشورهای قدرتمند جهان از ایران در برابر اظهارات ضد برجامی ترامپ را در كانون توجه قرار دادند.
به نوشته روزنامه البناء، حسن روحانی گفت آمریكا باید به توافق هسته ای پایبند باشد. همگان باید تاریخ به ویژه رفتارهای آمریكا علیه مردم را به طور دقیق مطالعه كنند. هرگونه اقدام آمریكا ضربه ای به توافق هسته ای است و توافق قابل مذاكره نیست و همه باید به این توافق چند چانبه پایبند باشند.
روحانی هرگونه اصلاح توافق هسته ای میان ایران و كشورهای بزرگ را رد كرد و گفت: رئیس جمهوری آمریكا نمی تواند توافق هسته ای را كه مورد تایید شورای امنیت بین الملل قرار گرفته است، نادیده بگیرد.
روحانی آمریكا را به بحران آفرینی در منطقه خاورمیانه متهم كرد و گفت: آمریكا مردم مظلوم یمن را بمباران می كند. ایران تا زمانی كه این توافق منافع كشور را به همراه داشته باشد به آن پایبند خواهد بود و با آژانس بین الملل انرژی اتمی همكاری خواهد كرد و اظهارات ترامپ مجموعه ای دشنام و اتهام بی اساس علیه امت ایران بود.
به نوشته البناء، «فدریكا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در اولین واكنش نسبت به راهبرد جدید آمریكا علیه ایران گفت: هیچ كشوری در جهان نمی تواند به توافق هسته ای ایران پایان دهد.
او بر ضرورت حفظ این توافق از سوی همه طرف ها تاكید كرد و گفت: به عنوان جامعه بین الملل نمی توانیم اجازه دهیم توافقی كه در حال اجرایی شدن است با شكست روبرو شود. نمی توان بار دیگر درباره توافق هسته ای با ایران مذاكره كرد. توافق هسته ای یك توافق دوجانبه نیست و این توافق پابرجاست و پابرجا خواهد بود.
وزارت امور خارجه روسیه هم پایبندی روسیه به توافق هسته ای را اعلام كرد و از همه كشورهای خواست به این توافق پایبند باشند. در بیانیه وزارت امور خارجه روسیه در پاسخ به اظهارات ترامپ آمده است استفاده از زبان تهدید در روابط بین الملل موضوع قابل پذیریشی نیست و این موضوع از گذشته برجای مانده و با اصل گفت و گوی تمدن میان كشورها مخالف است.
در بیانیه وزارت امور خارجه روسیه آمده است ایران به دقت به تعهدات خود پایبند است و این موضوعی است كه همواره آژانس بین المللی انرژی اتمی آن را تایید كرده است. برپایه محتوای این بیانیه برجام در تقویت صلح و امنیت بین الملل و افزایش شفافیت در خاورمیانه نقش داشته است.
وزارت امور خارجه روسیه تاكید كرد نمی توان به دوران پیش از توافق برگشت و درباره از سرگیری هریك از تحریم ها از سوی شورای امنیت سخن به میان آورد.
به نوشته دویچه وله، آلمان، فرانسه و انگلیس نیز در بیانیه ای مشترك پایبندی خود به توافق هسته ای را اعلام كرده و نسبت به عواقب احتمالی تصمیم ترامپ درباره توافق هسته ای احساس نگرانی كردند.
«آنگلامركل» صدر اعظم آلمان، ماكرون رئیس جمهوری فرانسه و «ترزا می» نخست وزیر انگلیس با انتشار بیانیه ای پایبندی خود به برجام را اعلام كردند و پایبندی به توافق هسته ای را به سود امنیت ملی خود به شمار آوردند. آنها توافق هسته ای را نتیجه 13 سال دیپلماسی به شمار آوردند.
به نوشته روزنامه البناء، انگلیس، فرانسه و آلمان نسبت به هرگونه تصمیم گیری علیه توافق هسته ای به آمریكا هشدار داده اند. وزیر امور خارجه آلمان معتقد است كه تایید نكردن توافق هسته ای از سوی ترامپ، اروپایی ها را به روسیه و چین نزدیك می سازد و آنها را وادار می سازد تا با روسیه و چین موضع مشتركی در پیش گیرند.
«زیگمار گابریل» وزیر امور خارجه آلمان از اقدام ترامپ انتقاد كرد و گفت این موضوع شكافی میان اروپا و آمریكا به وجود می آورد و از اروپا خواست در این زمینه متحد باشند.چین هم از آمریكا خواست به توافق هسته ای با ایران پایبند باشد.
«هوا چونگ» سخنگوی وزارت امور خارجه چین در برابر خبرنگاران گفت: این توافق برای جلوگیری از گسترش سلاح هسته ای مهم است و امیدواریم كه همه طرف ها به این توافق پایبند باشند و آن را اجرا كنند.
به نوشته روزنامه البنا، مقام های بلندپایه آمریكایی و اروپایی پیش از این به ترامپ هشدار داده اند تایید نكردن توافق هسته ای سبب منزوی شدن آمریكا می شود. این اقدام سبب می شود ایران از نظر دیپلماسی در موقعیت بهتری قرار گیرد.
پژوهشم**9278** 1601** خبرنگار : اصغر یوسفی ** انتشار : شهناز حسنی
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.