به گزارش ایرنا، هم‌اكنون 85 درصد عشایر آذربایجان‌شرقی به كار بافت ورنی مشغولند و این هنر اصیل و بومی بیشتر در بین عشایر و روستاهای منطقه ارسباران رواج دارد به طوری كه بیش از 20 هزار نفر از جمعیت منطقه به تولید این صنعت دستی اشتغال دارند و هزینه امرار معاش خود را از تولید ورنی تامین می‌كنند.
'ورنی' در میان عشایر شاهسون و روستاهای كلیبر، خداآفرین، هوراند و روستاهای بخش مركزی از رونق قابل توجهی برخوردار بوده و در زمان كنونی كشور ما تنها صادركننده این صنایع دستی است.
نقشه ورنی نشانگر اعتقادات، آداب، رسوم و باورهای مردم این منطقه است و بیشتر در بافت آن از تخیلات ذهنی و شكل حیوانات و پرندگان استفاده می‌شود، معمولا برای رنگ‌بندی ورنی از رنگ‌های لاكی، كرم، آبی روشن، سفید و پیازی استفاده شده و در ابعاد مختلف به بازار عرضه می‌شود.
ضخامت ورنی كالایی بین گلیم و فرش است كه مانند سایر گلیم‌ها به صورت ذهنی و بدون نقشه از پیش تهیه شده به وسیله زنان و دختران عشایر و روستائیان منطقه ارسباران بافته می‌شود.
فرماندار اهر بر ضرورت شناسنامه دار كردن صنعت ورنی بافی در این شهرستان تاكید كرد و گفت: در چارچوب سند تدبیر و توسعه اهر، صنایع دستی هم از نظر تولیدات و هم از نظر اشتغال زایی حمایت می شود و توجه ویژه به صنعت ورنی بافی و صنایع دستی این شهرستان را به قطب اشتغال زایی تبدیل می كند.
زاهد محمودی افزود: هر قدر از صنایع دستی و در راس آن از ورنی این شهرستان حمایت و آن را شناسنامه دار و استانداردسازی كرد به همان اندازه می توان به توسعه اشتغال مشاغل خانگی كمك و این صنعت دستی را به حوزه صادرات وارد كرد.
وی اظهار كرد: صنایع دستی ورنی زمانی می تواند درآمدزایی و اشتغال زایی داشته باشد كه آن را به خارج از مرزهای كشور صادر كنیم البته این امر نیز نیازمند مشتری یابی و معرفی بیش از پیش آن است.
محمودی برگزاری نمایشگاه ها و جشنواره ها را گامی مهم در معرفی ورنی در سطح كشور و بین الملل دانست و ادامه داد: حوزه صادرات ورنی زمانی گشایش می یابد كه این محصول منحصر به فرد را در نمایشگاه ها معرفی و مشتری خارجی برای آن پیدا كرد و از طرفی هم تجار به صادرات این محصول توجه و همت كنند.
وی بر لزوم حمایت همه جانبه از صنایع دستی شهرستان اهر تاكید و اظهار كرد: از راه های توسعه مشاغل خانگی و صنایع دستی، حمایت و بهره گیری از ظرفیت های آن در امر صادرات است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اهر نیز ایجاد نمایشگاه دائمی عرضه محصولات صنایع دستی این شهرستان را از نیازهای اساسی اعلام كرد و گفت: ورنی به كشورهای آسیای میانه، حوزه خلیج فارس و اروپا صادر می‌شود.
حسن باقرپور با اشاره به قابلیت‌های این شهرستان در حوزه صنایع دستی، به ویژه دست بافت‌های عشایری و محصول انحصاری آن ورنی، ایجاد نمایشگاه دائمی عرضه صنایع دستی شهرستان را گامی عملی برای حمایت از صنایع دستی خانگی اشتغال‌زا برشمرد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اهر یادآوری كرد: این شهرستان به علت فعالیت مستمر در حوزه صنایع دستی و ورنی از 28 نشان مرغوبیت ملی در حوزه ورنی 13 نشان را از آن خود كرده و این امر نشان از فعالیت شبانه‌روزی فعالان ورنی و ارتقاء كمی و كیفی محصولات تولیدی ورنی این منطقه است.
امام جمعه اهر نیز بر لزوم توجه ویژه به بحث اشتغال جوانان و تولید در این شهرستان تاكید كرد و گفت: استفاده از ظرفیت ورنی بافی در ایجاد اشتغال روستایی ضروری است.
حجت الاسلام جواد حاجی زاده با تاكید بر اینكه این شهرستان در حوزه صنایع‌دستی و مشاغل خانگی حرف‌های زیادی برای گفتن دارد، افزود: ورنی بافی و قالی‌بافی در این شهرستان از قدمت و اهمیت زیادی برخوردار است.
وی اظهار كرد: چگونگی استفاده از ظرفیت این محصولات تولیدی برای ایجاد اشتغال در روستاها و شهر اهر بسیار مهم بوده چراكه موجب اشتغالزایی برای روستائیان و جوانان شهرنشین می شود.
پژوهشگر فرهنگی و تاریخی منطقه ارسباران نیز گفت: ورنی هنر بومی منطقه قره داغ در استان آذربایجان شرقی است و حدود 2 قرن قدمت دارد و برخی از ورنی بافان معتقدند خاستگاه اصلی آن منطقه قره باغ در آن سوی ارس بوده و بعد به منطقه قره داغ راه یافته است.
جعفر خضوعی افزود: علاوه بر قره داغ؛ ورنی هنر - صنعت دستی منطقه مغان در استان اردبیل نیز به حساب می آید و در واقع محصول محیط زندگی عشایری در منطقه قره داغ و مغان و عمدتا برخاسته از ایل عشایر قره داغ و شاهسون است.
وی اظهار كرد: در زمان كنونی جوامع عشایری مهم ترین مراكز تولید ورنی بوده و برخی روستاها مانند نجف تراكمه در آبش احمد شهرستان كلیبر كانون بافت ورنی است.
به گفته این كارشناس، اهر نیز به عنوان مركز و كانون شهری مهم منطقه قره داغ از گذشته مركز بافت و عرضه ورنی در بازار تاریخی خود بوده است.
خضوعی ادامه داد: ورنی؛ بافتنی میان گلیم و فرش است كه بدون نقشه و به صورت ذهنی بافته می شود و آن را می توان هنر بانوان عشایر عنوان كرد.
این پژوهشگر فرهنگی و تاریخی خاطرنشان كرد: از سال 1384جشنواره ورنی در اهر برگزار می شود و تاكنون 7 دوره از این جشنواره برگزار شده است و قرار بود امسال هشتمین جشنواره ورنی در سطح ملی برگزار شود.
خضوعی، افزود: مدیركل میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی در اختتامیه هفتمین جشنواره ورنی در سال گذشته، وعده برگزاری این جشنواره بصورت ملی را در سال 2017 و بین المللی آن را در سال 2018 داده بود.
وی گفت: سال جاری رو به اتمام بوده ولی هنوز خبری از زمان برگزاری هشتمین جشنواره ورنی منتشر نشده و نسبت به معرفی ورنی و اتخاذ تدابیر و برنامه ریزی های لازم جهت بازاریابی و صادرات ورنی اقدامی نشده است.
خضوعی ادامه داد: گلیم سیرجان كه بافتنی شبیه ورنی است با همت مسئولان آن منطقه رونق بسیاری یافته و به ثبت جهانی نیز رسیده است.
از بافندگان ورنی اهل یكی از روستاهای اهر نیز گفت: در روستای ما بافندگانی كه بنا به عللی قادر به بردن ورنی خود به بازار نیستند برای تامین مایحتاج خود مجبورند حاصل دسترنج خود را با قیمت بسیار پایین به دلالان دوره‌گرد بفروشند و این امر باعث می‌شود اثر خود را مفت از دست بدهند.
سیف الله حسن زاده افزود: برخی مسوولان وعده داده اند طرح بیمه ویژه ورنی‌بافان كه قسمتی از حق بیمه توسط دولت پرداخت شود به زودی اجرا شود، اگر این امر تحقق یابد نقطه امیدی برای ورنی‌بافان محسوب می‌شود.
ارسباران، كه در گذشته به نام قره داغ شناخته می‌شد، ناحیه‌ای كوهستانی در شمال استان آذربایجان شرقی است. در این ناحیه شش ایل چلبیانلو، حاج علیلو، محمد خانلو، حسین اوغلو، حسن بیگلو، و قاراچورلو سكونت دارند و جنبه‌هایی از فرهنگ آنها، كه تحت تأثیر اقتصاد كوچ نشینی شكل گرفته هنوز قابل مشاهده است.ارسباران محل زیست حدود ۲۳٬۵۰۰ كوچ نشین است.
گزارش از: رضا بالاگر ** تنظیم: پرویز بابائی ** انتشار: رستگار
7225/8023/6183
تاریخ انتشار: ۲۰ دی ۱۳۹۶ - ۱۳:۳۴
تبریز - ایرنا - ورنی، هنر دست عشایر كه باورها و آداب و رسوم منطقه ارسباران در آن بافته می شود با برخورداری از دو قرن قدمت به دلیل استقبال كشورهای مختلف خارجی از آن ظرفیت مهمی برای ایجاد اشتغال در منطقه است.