سفره های آذربایجان غربی با گیاهان كوهی تزئین شد

به گزارش ایرنا مردم با رویش این گیاهان خوراكی، راهی طبیعت این منطقه می شوند و رستنی های معطری كه نام و كاربرد آنها را از پدربزرگ ها و مادربزرگ ها آموخته اند، دست چین می كنند.
این روزها با گذر از روستاها، حاشیه شهرها و كوه پایه های این سرزمین كهن می توان مردمان بسیاری را از زن و مرد تا پیر و جوان در حال چیدن گیاهان كوهی مشاهده كرد.
برای برخی از مردم نیز گیاهان كوهی منبع كسب درآمد به شمار می رود و چه بسا تا پایان فصل بهار اقدام به برداشت و فروش این گیاهان معطر و پرطرفدار می كنند.
جالب توجه اینكه نام بسیاری از این گیاهان كوهی همچون 'دوه دابانی ( پاشنه شتر)' یا 'غاز آیاغی ( پای غاز) ' در زبان محلی از طبیعت و حیوانات گرفته شده است.
یلمیك، گندله، بولاغ اوتی، گلین بارماغی، قجی، ارمنی قجسی، كنگر، اوشقون و چریش از جمله گیاهان كوهی است كه به سفره های مردم این استان رنگ و بوی بهاری می بخشد.
به گفته كارشناسان و مردم محلی برخی از این گیاهان دارای خواص دارویی بوده و نسخه های شفابخشی با استفاده از این رستنی ها كه سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است، همچنان در میان مردم كاربرد دارد.
مردم این استان برای نمونه از شربت ' ریواس ' برای دفع باكتری‌های مضر از دستگاه گوارش و از گیاه ' بولاغ اوتی ' برای كاهش قند خون و تسكین دردهای عصبی استفاده می كنند.
داستان چیدن و طبخ غذاهای محلی با گیاهان كوهی برای بسیاری از مردم آذربایجان غربی تكراری اما نوستالژیك است و عده ای در این فصل خاطرات طبخ غذاهای سنتی با استفاده از گیاهان كوهی توسط مادربزرگ ها را مرور می كنند.
به گفته یك ارومیه ای مقیم آمریكا بهار برای برخی از ایرانیانی كه در سایر كشورها سكونت دارند، یادآور طبخ غذاهای سنتی با استفاده از گیاهان كوهی است.
مریم داوود نژاد ادامه داد: در نخستین سال های اقامتم در خارج از ایران، مادرم برخی از گیاهان كوهی را جهت استفاده من می خشكاند ولی بعدها تخم این گیاهان را كاشتم و هر ساله آن را برداشت می كنم.
وی با بیان اینكه خواص این گیاهان برای بسیاری از مردم نامعلوم است، گفت: رویش گیاهان كوهی یكی از نعمت های خدادادی و ظرفیت های ارزشمند آذربایجان غربی است.
اما كارشناسان معتقدند كه برداشت نادرست گیاهان كوهی خطر انقراض آنها را نزدیك تر كرده و مردم باید اطلاعات بیشتری در این زمینه كسب كنند.
كارشناس گیاهان دارویی در ارومیه اظهار كرد: روش برداشت گیاهان كوهی توسط بیشتر مردم نادرست است و این گیاهان نباید از ریشه برداشت شود.
محمد فرخی تاكید كرد: گیاهان كوهی در این استان به دلیل داشتن خواص دارویی و قدمت دیرینه نیازمند حفاظت و نظارت بر نحوه برداشت است تا در دراز مدت ریشه آنها خشكانده نشود.
فرخی اضافه كرد: علاه بر مسئولان، مردم نیز باید در حفظ و نگهداری این گیاهان تلاش كنند و نباید تنها به فكر كسب درآمد از راه برداشت غیراصولی باشند زیرا رشد و تكثیر این گیاهان به كندی صورت می‌گیرد.
كارشناس بهره برداری از گیاهان دارویی نیز اظهار كرد: آذربایجان غربی یكی از مهمترین رویشگاه های گیاهان دارویی در كشور بوده و این استان از نظر تنوع گیاهان دارویی رتبه های نخست كشور را به خود اختصاص داده است.
نیما سعیدی اقدم ادامه داد: آمار دقیقی از میزان برداشت گیاهان كوهی این استان وجود ندارد اما هر ساله هزاران كیلوگرم از آنها علاوه بر بازارهای محلی به استان های همجوار نیز راه می یابند.
وی اظهار كرد: به دلیل چیدن گیاهان خوراكی قبل از گل دهی توسط مردم منطقه، گونه های گیاهی نظیر پیاز كوهی، كنگر، مندی، گل آقا، ریزك، تره كوهی و موسیر در معرض انقراض قرار گرفته است.
وی برداشت بی رویه و غیراصولی را از جمله دلایل انقراض گونه‌های مختلف گیاهان خوراكی و دارویی دانست و بومی سازی آنها را یكی از راهكارهای مقابله با خطر انقراض این گیاهان عنوان كرد.
به گزارش ایرنا بیش از 800 گونه از گیاهان دارویی از جمله كاسنی، شب بو، نعناع، بولاغ اوتی، ختمی، چوبان كبریتی، بادرنجبویه، شیرین بیان، ثعلب، مرزه، اله گز، نسترن، موسیر و گندله در آذربایجان غربی شناسایی شده است.
داغ جعفری سی، داغ قارپیزی، دوه دابانی، مندی، قوش اوزومی، داغ سقزی، یمیشان، چریش، هویچ وحشی، غازآیاغی، یارپیز، كنگر، شوید، كهلیك اوتی و ریواس نیز از دیگر گیاهان دارویی و كوهی این استان به شمار می رود.
آذربایجان غربی با بیش از 37 هزار كیلومترمربع وسعت و برخورداری از آب و هوا و بارش‌های مناسب یكی ‌از مهمترین رویشگاه‌های انواع مختلف گیاهان خودرو در كشور بوده اما تاكنون هیچ نهادی نسبت به نظارت بر برداشت اصولی و حفاظت از این منابع غذایی اقدام نكرده است.
3072/8135