به گزارش ایرنا به نقل از پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، علیرضا نجفی با اعلام این خبر افزود: هدف از كاوش در داخل ارگ، شناخت و آگاهی از ساختار معماری داخلی ارگ و فضاهای موجود در آن، ایجاد فضای سایت موزه برای بازدیدكنندگان و همچنین فراهم كردن بستری برای حفاظت و مرمت اضطراری و تكمیلی در داخل ارگ است.
او توضیح داد: كاوش در محدوده شارستان نیز با تاكید بر تپه منار و با هدف مشخص كردن كاربری و تكمیل ساختار احتمالی مسجد- مدرسه كه بخش هایی از آن در فصول گذشته با كاوش های باستان‌شناختی نمایان شده بود، انجام می شود.
نجفی وسعت این شهر را بیش از 200 هكتار و متشكل از سه بخش ارگ، شارستان و ربض اعلام كرد و افزود: براساس اسناد تاریخی این شهر در قبل از اسلام آباد و شكوفا بوده و در سال 31 هجری توسط مسلمانان فتح شده است.
** قدیمی ترین استقرار در بلقیس
مدیر پایگاه شهر تاریخی بلقیس اسفراین با استناد به یافته های باستان‌شناختی و اشارات متون تاریخی گفت: قدیمی ترین استقرار در این شهر تاریخی كه تاكنون شناسایی شده مربوط به اواخردوره ساسانی - صدر اسلام است و زندگی در آن تا پایان دوره صفوی به طور مداوم جریان داشته است.
به گفته این باستان‌شناس، این شهر در اواخر دوران طهماسب دوم و ابتدای حكومت نادر یعنی در سال 1131 هجری قمری توسط افاغنه كاملاً ویران و تخریب شده، به نحوی كه جایگاه پیشین خود را از دست داده است و از این زمان، كم كم نام افسانه ای بلقیس بر روی خرابه های شهر قدیمی اسفراین گذاشته شد.
وی یادآور شد: نخستین فعالیت های باستان‌شناسی به صورت علمی در این مجموعه از سال 1386 آغاز شده و هر ساله به صورت مستمر ادامه داشته است.
** آثار كشف شده در داخل ارگ
نجفی گفت: در فصل هشتم كاوش های باستان‌شناختی كه در دو بخش ارگ و شارستان صورت گرفت، در داخل ارگ بقایایی از یك ساختار آجری با ملات و اندود ساروج كشف شد كه احتمالاً بقایای یك حمام قرون 8-7 هجری قمری است كه پس از تخریب برای ذخیره آب به صورت حوض تغییر كاربری داده شده است.
او از دیگر ساختارهای كشف شده از این كاوش ها در داخل ارگ به سیستم انتقال آب، خانه های مسكونی با ساختار پی سنگی، دیوارهای خشتی وحیاط سنگ فرش اشاره كرد.
وی گفت: بخش دیگركاوش ها كه در شارستان در بخش معروف به تپه منار صورت گرفت منجر به كشف تعدادی رواق با مصالح آجر و گچ در پیرامون حیاط مركزی شد كه احتمالاً بقایای مسجد - مدرسه دوره سلجوقی است.
به گفته این باستان‌شناس پیش تر بخشی از ساختار این بنا شامل ایوان، راهرو مزین به گچبری و بقایایی از یك ورودی با آجرفرش طی كاوش های باستان‌شناسی كشف شده بود.
او با اشاره به انجام این كاوش به همت پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی بلقیس اسفراین و به سرپرستی «احمد نیك گفتار» گفت: مجوز فصل نهم كاوش باستان شناسی محوطه بلقیس اسفراین توسط ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری صادر شده است.
شهر كهن اسفراین معروف به شهر بلقیس به عنوان دومین بنای عظیم خشتی و گلی ایران پس از ارگ بم است كه در فاصله سه كیلومتری جنوب غربی شهر كنونی اسفراین قرار دارد.
برای دیدن این بنای تاریخی با ارزش در خراسان شمالی می توان از مسیرهای ارتباطی سبزوار - اسفراین، بجنورد - اسفراین و میامی- گرمه - جاجرم - اسفراین سفر كرد.
شهر كهن اسفراین معروف به شهر بلقیس در گستره 180 هكتار قرار دارد كه از لحاظ قدمت به استناد متون تاریخی، قبل از اسلام شكوفا بوده و در سال 31 هجری توسط مسلمانان فتح شده است.
طبق یافته های باستان شناسی، قدیمی ترین آثار استقرار در این شهر به اواخر دوره ساسانی مربوط می شود و زندگی در آن تا پایان دوره صفویه ادامه داشته است.
معماری این شهر به شیوه معماری دوره ساسانی است و مورخان و جغرافی دانان، بنیانگذار این شهر را اسفندیار پسر گرشاسب نامیده اند.
مجموعه تاریخی بلقیس شامل ارگ و خندق پیرامون آن، شارستان، ویرانه های معروف به تپه منار (مسجد جامع)، مقبره شیخ آذری، قسمت صنعتی شهر، آب انبار، كاروان سرا، مجموعه معروف به یخدان ها و یك گورستان وسیع در نزدیكی دروازه شرقی آن است.
رونق بازدید مسافران و گردشگران از این بنای تاریخی با سفر رهبر معظم انقلاب در مهرماه سال 91 به اسفراین و اشاره به اهمیت و قابلیت این اثر تاریخی در سخنرانی معظم له افزایش یافت و انعكاس بیانات ایشان در رسانه ها باعث شد افراد زیادی از اقصی نقاط كشور و نیز گردشگران خارجی روانه اسفراین شوند و طی سالهای اخیر با استقبال خوب گردشگران مواجه شده است به طوری كه این بنای عظیم تاریخی و گردشگری پر بازدید ترین اثر تاریخی و گردشگری استان خراسان شمالی در سال های 94و 95بوده است .
مجموعه شهر تاریخی بلقیس دومین بنای عظیم خشتی و گلی ایران پس از ارگ بم است كه به شماره4497 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است و با توجه به اهمیت و غنای تاریخی آن در سال 1388 به عنوان پایگاه میراث فرهنگی مصوب و فعالیت مطالعاتی، مرمتی و باستان شناسی آن آغاز شد.
شهرستان 120 هزار نفری اسفراین در 60كیلومتری جنوب شرقی بجنورد مركز خراسان شمالی قرار دارد.
7189/ 6042
تاریخ انتشار: ۹ تیر ۱۳۹۷ - ۱۱:۳۰
بجنورد- ایرنا- مدیر پایگاه شهر تاریخی بلقیس اسفراین در خراسان شمالی گفت: كاوش های جدید در دو بخش، داخل ارگ و شارستان این پایگاه با هدف شناخت ساختار شهر و تكمیل كاوش های فصول پیشین، آغاز شد.