تكاپو برای بیدار كردن آناهیتا

ربیعی با این كلنگ ‌زنی متفاوت به كرمانشاهی‌ها پیغام داد كه مشكلات پیش روی این طرح بزرگ را مانند لودر كنار می زند و بزودی از دل بیابان 571 هكتاری در كیلومتر 15 بزرگراه كرمانشاه – همدان یك پالایشگاه مدرن 150 هزار بشكه ای بیرون می آید تا شاید وعده‌های عمل نشده گذشته از یاد مردم كرمانشاه برود.
انبوه ماشین آلاتی كه در كنار وزیر رفاه عملیات اجرایی آناهیتا را كلید زدند، پس از رفتن ربیعی و در پایان همان روز كار را تعطیل كردند و دیگر پشت سرشان را نگاه نكردند.
آفتاب وعده های شیرین با خورشید دهم شهریور غروب كرد و آناهیتا دوباره به خوابی عمیق فرو رفت طوری كه به در و دیوار زدن مدیران كنونی استانداری كرمانشاه هم هنوز آن را بیدار نكرده است.

** مانع اصلی، بروكراسی در وزارت تعاون
پالایشگاه 150 هزار بشكه ای آناهیتا طرحی 2 هزار و 117 میلیون یورویی است كه هدف از احداث آن تامین انرژی مورد نیاز منطقه است. این طرح 2 سهامدار عمده دارد، وزارت تعاون (شستا و صندوق بازنشستگی كشوری) و وزارت نفت.
33.3 درصد از آناهیتا متعلق به شركت سرمایه گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تأمین (تاپیكو) وابسته به شركت سرمایه گذاری تامین اجتماعی (شستا) و 33.3 درصد نیز در اختیار صندوق بازنشستگی كشوری است؛ 13.4 درصد هم به صندوق بازنشستگی نفت و 20 درصد بقیه نیز سهم شركت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران است.
دولتی بودن و پراكنده شدن سهام پالایشگاه آناهیتا به مهمترین مانع برای توافق سهامداران و تامین اعتبار آن تبدیل شده و هنوز هم تلاش ها برای جابجایی سهام آن ادامه دارد به امید اینكه این تغییرات منجر به تحول در اوضاع بلاتكلیف كنونی شود.
به گفته بابك دین پرست، معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منطقه‌ای وزیر كشور، مهمترین مشكل پالایشگاه آناهیتا 'همكاری نكردن وزارت كار، رفاه و تامین اجتماعی' است زیرا اكنون 66 درصد سهام پالایشگاه در اختیار این وزارتخانه است كه قصد دارد با واگذاری سهم صندوق بازنشستگی به صندوق سرمایه ‌گذاری نفت از این بار 66 درصدی رها شود.
اما به گفته استاندار كرمانشاه 'بروكراسی در وزارت تعاون مانع این اقدام شده و از پنج ماه پیش كه با انتقال سهام موافقت شده، هنوز این انتقال صورت نگرفته است.'
هوشنگ بازوند با بیان اینكه فعال كردن این طرح به سرمایه گذاری حدود 120 هزار میلیارد ریالی نیاز دارد، افزود: آناهیتا در بیش از 10 سال گذشته راكد بوده است و مردم انتظار فعال كردن آن را دارند.

** باز شدن دوباره روزنه امید
در سال 96 با پیگیری‌های صورت گرفته برخی موانع احداث پالایشگاه آناهیتا از جمله مجوزهای احداث آن و وضعیت سهام‌ داران تعیین تكلیف و امیدواری‌ها برای آغاز عملیات اجرایی طرح بیشتر شده است.
استاندار كرمانشاه 24 تیر اعلام كرد كه 'در جلسه ای كه با شورای عالی بانك های كشور گذاشتیم 12 بانك با محوریت بانك ملی در قالب یك كنسرسیوم به عنوان بانك عامل طرح آناهیتا مشخص شد كه این اقدام می تواند چرخ های این پروژه بزرگ را به حركت در بیاورد.'

** شرط و شروط شستا
شركت سرمایه گذاری تامین اجتماعی (شستا)، بزرگترین هلدینگ سرمایه گذاری كشور سهامدار اصلی پنج طرح بزرگ در استان كرمانشاه است اما چهار طرح آن راكد شده و به بن بست رسیده است.
تنها طرح فعال شستا سیمان ‌غرب است اما تكلیف طرح های كاغذ غرب، كاغذ بیستون تامین، اسید سیتریك و آناهیتا روشن نیست.
استاندار كرمانشاه از مدیران شستا خواست تا شرایط بحرانی این استان با نرخ بیكاری بیش از 22 درصدی را به صورت ویژه در احیای واحدهای راكد در نظر بگیرند و تمام تلاش خود را برای فعال كردن این پروژه ها بویژه آناهیتا بكار گیرند اما گویا شستا دنبال بهانه می گردد.
تعلل در واگذاری سهم صندوق بازنشستگی به صندوق سرمایه ‌گذاری نفت به توجیهی برای مدیران شستا تبدیل شده تا عمل به تعهدات خود را عقب بیندازند به طوری كه مرتضی لطفی، مدیرعامل شستا برای تامین سهم خود از سرمایه آناهیتا شرط گذاشت و گفت: بعد از تعیین تكلیف سهم صندوق بازنشستگی به اندازه سهم 33 درصدی شستا در این پروژه تامین اعتبار می كنیم.

** شرط نگذارید
لطفی ششمین مدیر شركت شستا است كه آناهیتا به چشم دیده و اگر این شركت همچنان برای انجام تعهدات خود شرط و شروط زمان ‌بر بگذارد، نمی توان به برخاستن آناهیتا از خواب 12 ساله امیدوار بود.
عبدالرضا مصری، نماینده كرمانشاه در مجلس شورای اسلامی در این باره تاكید كرد كه 'نباید راه اندازی طرح های راكد استان را به ' اما و اگر' مشروط كنیم بلكه باید برنامه و زمان بندی مشخصی برای آنها اعلام شود.'
به اعتقاد او اینكه بزرگترین هلدینگ سرمایه گذاری كشور نتواند چند پروژه را در استان كرمانشاه جمع كند، قابل قبول نیست.
مصری كه در سال های گذشته تلاش زیادی برای فعال شدن طرح آناهیتا كرده از پیگیری مدیران كنونی استانداری هم در این زمینه تقدیر كرد اما گفت: در آناهیتا 15 سال است كه با وجود تولید صفر(و درجا زدن) برخی‌ها به عنوان مدیران این طرح حقوق‌های بالایی می‌گیرند.
شهاب نادری، نماینده پاوه و اورامات نیز تاكید دارد كه پالایشگاه آناهیتا می تواند در استان كرمانشاه تحول ایجاد كند اما تاكنون كاری برای آن نشده و باید زودتر تعیین تكلیف شود.

** وعده وزارت كشور به شستا
البته با توضیحات معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منطقه‌ای وزیر كشور احتمالا وضعیت سهام صندوق بازنشستگی بزودی روشن می شود و شستا باید به وعده های خود عمل كند.
بابك دین‌پرست 24 تیر در كرمانشاه از ایجاد یك كنسرسیوم برای احیای مجدد پالایشگاه آناهیتا خبر داد و افزود: قرار است در جلسه مجمع عمومی این شركت در مورد ابهامات بانك‌های عامل و واگذاری سهام صندوق بازنشستگی بحث و تصمیم‌ گیری شود.
وی تاكید كرد: دولت برای ساخت این پالایشگاه عزم جدی دارد و اگر جایی كوتاهی صورت گیرد موضوع را به رئیس جمهوری منعكس می كنیم.
دین پرست برای ترغیب شستا به تامین سرمایه آناهیتا حتی وعده 'كمك پنج برابری' هم به این شركت داد و گفت كه اگر شستا واحدهای راكد خود را در كرمانشاه فعال كند پنج برابر آن در استانهای دیگر به او كمك می كنیم.
وی عنوان كرد: از ظرفیت های رئیس جمهوری، معاون اول و وزیر كشور برای رفع موانع استفاده می كنیم.
معاون وزیر‌ كشور افزود: به خاطر احترام به مطالبه عمومی مردم كرمانشاه در مورد پالایشگاه آناهیتا، وزارت كشور به این موضوع ورود پیدا می كند و اهمیتی ندارد اگر دیگر وزارتخانه ها از این موضوع ناراحت شوند.
دین پرست همچنین همكاری بیشتر وزارت نفت را نیز به عنوان دومین وزارتخانه متولی پالایشگاه آناهیتا ضروری خواند.

** وزارت نفت: ابتدا باید مقدمات فراهم شود
بسیار كمتر از نقش وزارت تعاون، در باره نقش وزارت نفت در احداث پالایشگاه سخن گفته شده و حتی در این زمینه خبرهایی در باره نظر منفی وزارت نفت برای ساخت آناهیتا و صدور دستور توقف آن منتشر شده است.
البته شركت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی (زیرمجموعه وزارت نفت) اوایل تیر 97 اعلام كرد كه به هیچ عنوان دستور توقف پروژه ساخت پالایشگاه آناهیتا صادر نشده است.
بنابر اعلام این شركت 'اراده سهامداران به طور جدی برای انجام پروژه است اما فرآیند قابل قبول برای سهامداران در خصوص تامین آورده نقدی، اخذ وام، تامین وثیقه ها مورد نیاز، عقد قرارداد با بانك عامل و انتخاب پیمانكار هنوز انجام نشده است.'
به نظر می رسد مسئولان ارشد استان كرمانشاه باید رایزنی بیشتری با وزارت نفت و ترغیب شركت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی به ورود جدی و عملیاتی به آغاز احداث پالایشگاه آناهیتا داشته باشند و درباره آنچه 'فرآیند قابل قبول' عنوان شده، به توافق برسند.

** اهمیت آناهیتا برای استان
احداث پالایشگاه آناهیتا مزایای بسیاری برای منطقه دارد؛ تولید این طرح در صورت تكمیل شدن روزانه بیش از 24 میلیون لیتر انواع فرآورده های نفتی است كه بیشتر در استان ها و همسایگان غربی ایران مصرف می شود.
گاز مایع، ریفرمیت، بنزین سوپر، بنزین معمولی، سوخت موتور جت، نفت سفید، نفت گاز، نفت كوره، قیر و گوگرد جامد (روزانه 308 تن) از جمله محصولات پایشگاه نفت آناهیتا است.
ظرفیت تولید نفت خام در كشور حدود 4.1 میلیون بشكه در روز است كه از این میزان 1.8 میلیون بشكه توسط 9 پالایشگاه موجود در كشور به فرآورده های نفتی تبدیل شده و بقیه به كشورهای دیگر صادر می شود.
خوراك آناهیتا از استان نفت خیز خوزستان و شهر دزفول می آید و با 10 درصد زیر قیمت فوب خلیج فارس پشت فنس پالایشگاه تحویل می شود كه از ویژگی های مثبت این طرح است زیرا نگرانی درباره تامین نفت خام پالایشگاه را تا سال های طولانی از بین می برد.
از دیگر امتیازهای پالایشگاه آناهیتا احتمال بالای الحاق آن به شهرك صنعتی زاگرس و برخورداری از 13 سال معافیت مالیاتی است كه توجیه اقتصادی آن را بالا برده است.
گرچه پالایشگاه آناهیتا هزینه های قابل توجهی هم به محیط زیست كرمانشاه تحمیل می كند و روزانه بیش 10 تا 20 میلیون لیتر مصرف آب دارد اما با توجه به اشتغالزایی آن و بهبود وضعیت اقتصادی استان، از تاثیرات مخرب این پالایشگاه چشم پوشی شده است.
بنابر اعلام مدیران استان با تكمیل آناهیتا دست كم هزار نفر به صورت مستقیم و چندین هزار نفر هم به صورت غیرمستقیم صاحب شغل می شوند.
نرخ بیكاری استان 2 میلیون نفری كرمانشاه در سال 96، 21.6 درصد بوده كه این رقم در بین جوانان 15 تا 29 ساله 37.4 درصد را نشان می دهد.
حتی 91 هزار نفر از 557 هزار شاغل استان كرمانشاه هم دارای 'اشتغال ناقص' (كارِ كمتر از 44 ساعت در هفته) هستند و كم بودن ساعت كاری بسیاری از آنها كفاف تامین هزینه های یك زندگی معمولی را نمی دهد.
7444/8066
گزارش از عبدالله الماسی