قاچاق تاغزارها، مشكل در نظارت یا قوانین

به گزارش ایرنا، در روزگاران نه چندان دور حاشیه شهرهای بیابانی كشور از جمله استان سمنان مملو از تاغزارهایی بود كه امروز پس از چند دهه باید آن طبیعت دل انگیز را در كتابها خواند و غبطه خورد، چرا همچنان قاچاقچیان تاغ در این عرصه ها جولان می دهند؟
آیا درست است كه وقوع ریزگردها ، پیشروی بیابان و گسترش كانونهای فرسایش بادی را به گردن تغییر اقلیم گذاشت و دست روی دست بگذاریم حال و روز ما اینگونه شود كه بیابان دهان بگشاید ما را ببلعد و هزاران تهدید و تخریب دیگر زیست محیطی دیگر.
آیا واقعا نمی توان جلوی اینگونه مشكلات از جمله قاچاق تاغ را گرفت؟ مسوولان از ادوار پیشین تا امروز چه كرده اند؟ تاریخ چه قضاوت می كند، ما امروز گذشته را چگونه نقد می كنیم، آیا ما عرصه های طبیعی را اینگونه از پیشینیان تحویل گرفته ایم؟
قدیمی های سمنان روستایی به نام ' كنعان ' را در جنوب كویر سمنان به یاد دارند، روستایی كه به خاطر نبود تاغ و پیشروی شن های روان، زیر خروارها خاك مدفون شد و از آن روستا تنها نامی در اذهان به جا مانده است.
این تهدید به قدری جدی است كه نه تنها در سمنان بلكه در شماری از استان های دیگر كشور منجمله منطقه شهداد كرمان می توان روستاهایی را دید كه زیر خروارها شن مدفون شدند.
به همین دلیل است كه تاغزارها را باید با چنگ و دندان هم شده زنده نگه داشت، تاغ هایی كه جلوی بادهای سیاه شن آور را می گیرند، مانع پیشروی كویر و فرسایش بادی و ریزگردها هستند نباید این گونه قاچاق شوند و بیابان و اهالی آن را به مخاطره انداخت.
طبق آمار بیش از سه میلیون هكتار از زمین های بیابانی كشور تاغ كاری شده و این رقم در استان سمنان 600 هزار هكتار است، تاغزارهایی كه سال به سال وسعت آن كاهش می یابد.
بنا بر آمار موجود، سالانه حدود 20 تا 25 هزار كیلوگرم چوب از تاغزارها و عرصه بیابانی كشور قاچاق می شود كه برخی از كارشناسان 2 عامل فقر و معیشت را از علت های اصلی این مشكل مطرح می كنند.
تاغزارها با كنترل فرسایش بادی ، حفظ زیر ساخت های ریلی و جاده ای، كانال های آبرسانی و قنوات، تاسیسات نظامی و صنعتی و پیشگیری از طوفان شن، از وقوع خسارت های میلیاردی جلوگیری می كند.
كشورمان 32 میلیون هكتار اراضی بیابانی دارد كه بیش از هفت میلیون هكتار آن كانون های بحرانی بیابانی است از كل مناطق بیابانی ایران 20 میلیون هكتار در معرض فرسایش بادی قرار دارد كه اگر به آن توجه نكنیم قابلیت تبدیل شدن به كانون بحران را دارد.
به گفته مسوولان امر، سالانه 20 تن تاغ از عرصه های بیابانی استان سمنان قاچاق می شود كه برای رفع این بحران، بازنگری قوانین مربوط و افزایش نیرو انسانی برای حفاظت از این عرصه ها اجتناب ناپذیر است.
اكنون در بازار هر كیلوگرم ذغال فله ای تاغ بیش از 150 هزار ریال بفروش می رسد.

**بیكاری عامل اصلی قاچاق تاغ
مسوول دفتر نماینده ولی فقیه در اداره كل منابع طبیعی و آبخیزداری سمنان در گفت و گو با ایرنا افزود: قاچاق چوب و تاغ و گز، قطع درختان، تخلفات زیست محیطی محسوب شده و تصرف منابع طبیعی ریشه در كمبود اشتغال دارد.
حجت الاسلام مصطفی مرادی گفت: اگر در روستاها امكانات به اندازه كافی وجود داشته باشد و زمینه اشتغال جوانان فراهم باشد، بسیاری از معضلات و تخلفات زیست محیطی كاهش می یابد.
وی ادامه داد : بیكاری جوانان و مهاجرت به شهرها از بزرگترین معضلات روستاهاست كه مسوولان امر برای این چالش مهم باید اقدام هایی موثر انجام دهند.
وی با اشاره به حضور سفیران انفال در روستاها برای حراست و حفاظت از منابع طبیعی و آگاه سازی مردم برای حفظ این موهبت الهی گفت : بسیاری از مشكلات زیست محیطی به علت ناآگاهی مردم رخ می دهد و وظیفه سفیران انفال تبیین نگاه دین به منابع طبیعی برای استفاده درست از آن است.

** 40 سال برای رشد تاغ زمان نیاز است
یك فعال محیط زیست در گفت و گو با ایرنا افزود : قاچاقچیان تاغ با پرداخت جریمه 100 تا 200 میلیون ریال آزاد می شوند و دوباره به تخریب تاغزارها ادامه می دهند و این درحالی است كه برای به ثمر رسیدن یك اصله تاغ 40 سال زمان لازم است تا این درخت بتواند مقابل فرسایش بادی غلبه كند.
جلال دانشمند گفت : قاچاقچیان چوب باید بدانند با اعمالشان علاوه بر این كه منابع طبیعی را تخریب می كنند ، شرایط زندگی مردم و دام ها را بحرانی می كنند.
وی اظهارداشت: به موجب قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع مصوب 25 مرداد ماه 1346 صدور هیزم و زغال چوب از كشور ممنوع بوده و هرگونه حمل چوب، ذغال و هیزم جنگلی در نقاط مختلف كشور نیازمند اخذ پروانه حمل از دستگاه های ذی ربط است.
این فعال محیط زیست با بیان این كه جریمه قطع و قاچاق درختان تاغ در مقابل آسیب جدی كه به محیط زیست می زدند ، بسیار اندك است ، گفت : در فاصله سال های 46 تا 70 جریمه نقدی قاچاق هر اصله تاغ به ازای هر اصله تنها 200 ریال بود كه این رقم در فاصله سال های 70 تا 80 به 200 هزار ریال به ازای هر اصله رسید و از سال 80 تاكنون جریمه قاچاق هر اصله تاغ 2 میلیون ریال است.
دانشمند نقش رسانه ها را در تبیین ممنوعیت قطع و قاچاق تاغ ها مهم ارزیابی كرد و افزود : متأسفانه قوانین و جرایم كنونی بازدارندگی لازم را ندارند و باید در مورد آن بازنگری و تجدید نظر شود.
وی تصریح كرد : تاغزارها ، جنگل های دست كاشتی هستند كه با هدف جلوگیری از پیشروی بیابان كشت شدند و از بین بردن آن ها تأثیر زیادی در پیش روی كویر و بیابانزایی خواهد داشت برای همین برخورد جدی با سودجویانی با قطع این گونه های با ارزش به بیت المال دست درازی می كنند، ضروری است.
وی ادامه داد : برای انجام این مهم ، علاوه بر قوانین كارآمد با ضمانت اجرایی بالا، همراهی و همدلی مردم به ویژه جوامع مناطق حاشیه جنگلی هم لازم است.

** سرقت تاغ اجرای طرح بیابانزدایی را به تاخیر می اندازد
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری سمنان در گفت و گو با ایرنا افزود : 5.2 میلیون هكتار از مساحت استان را بیابان تشكیل می دهد كه 1.2 میلیون هكتار آن در معرض فرسایش های بادی است كه 470 هزار هكتار آن، مناطق بحرانی در معرض فرسایش محسوب می شود.
علینقی حیدریان گفت: همه برنامه ها برای رویارویی و مقابله با این 470 هزار هكتار است كه 20 منطقه كانون بحرانی فرسایش بادی شناخته شده و سرقت گونه گیاهی تاغ اجرای طرح های بیابانزایی را در استان به تاخیر می اندازد.
وی خاطرنشان كرد : اثرگذارترین برنامه این نهاد برای مقابله با بیابانزایی كاشت نهال و به خصوص درخت هایی نظیر تاغ در مناطق در خطر استان است كه این كار نیز هم نیاز به صرف هزینه های زیاد و هم نیاز به زمان زیادی است.
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری سمنان با بیان این كه سالانه با بسیج همه امكانات و اعتبارات دولتی، بین 2 تا سه هزار هكتار از این مناطق تاغكاری می شوند، خاطرنشان كرد: این رقم در مقابل 470 هزار هكتار مناطق بحرانی ما، رقم بسیار كوچكی است و به عبارتی چنانچه مساحت مناطق بحرانی استان افزایش نداشته باشد، با این روند كنونی، برای مقابله با بیابانزایی در این 470 هزار هكتار به بیش از 200 سال زمان نیاز داریم.
حیدریان ادامه داد : شهرستان های سمنان، گرمسار و دامغان به دلیل وسعت عرصه های بیابانی در معرض خطر حركت ماسه روان و ریزگردها قرار دارند و باید با كاشت نهال و افزایش پوشش گیاهی به جنگ این پدیده نامبارك رفت.
وی ادامه داد : بیش از یكهزار هكتار از عرصه های بیابانی سمنان با پدیده فرسایش بادی مواجه است كه باید با جلوگیری از روند افزایشی قاچاق تاغ در این عرصه ها اقدام كرد.
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری سمنان تصریح كرد : از 9.7 میلیون هكتار از عرصه های طبیعی سمنان تنها كمتر از 70نیروی انسانی حفاظت می كند و این تعداد نیرو جوابگوی حفظ و احیا منابع طبیعی این استان نیست.
وی با بیان این كه بیش از 100 هزار هكتار عرصه های بیابانی تاغ كاری شده در این استان وجود دارد ، گفت : در دولت تدبیر و امید 10 هزار هكتار عملیات بیابانزدایی در مناطق كویری سمنان اجرا شد.
حیدریان ادامه داد : سالانه بیش از 20 تن تاغ از عرصه های بیابانی سمنان قاچاق می شود كه ادامه این روند به افزایش فرسایش بادی منجر می شود.

**مراجع قضایی برای مهار قاچاق تاغ تلاش كنند
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری آرادان در گفت و گو با ایرنا افزود : سالانه سه تن تاغ به دلیل كمبود نیروی حفاظتی از عرصه های بیابانی این شهرستان غرب استان سمنان قاچاق می شود.
امیرحسین شاه حسینی گفت : بیش از یكهزار هكتار از عرصه های طبیعی آرادان را عرصه های بیابانی تشكیل می دهد كه 300 هكتار آن به دلیل قاچاق بی رویه تاغ و كمبود آب در كانون فرسایش بادی قرار دارند.
وی اظهارداشت : از 20 هزار هكتار از عرصه های طبیعی آرادان تنها 2 نیروی انسانی حفاظت می كنند كه باید با تخصیص به موقع اعتبار و مجوز جذب نیرو برای رفع این مشكل اقدام كرد.
وی تصریح كرد : باید مراجع قضایی و انتظامی استان سمنان برای جلوگیری از روند افزایشی قاچاق تاغ در عرصه های بیابانی آرادان با این اداره همكاری بیشتری داشته باشند.
شاه حسینی اضافه كرد : تدوین قانون جامع برای جلوگیری از قاچاق بی رویه تاغ از عرصه های بیابانی از مطالبات همیشگی اداره كل منابع طبیعی و آبخیزداری استان از نمایندگان مجلس بوده است و باید مسوولان امر برای تدوین این قانون در كمترین زمان ممكن تلاش كنند.
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری آرادان خاطرنشان كرد : در 10 سال گذشته بیش از هشت تن تاغ از عرصه های بیابانی این شهرستان قاچاق شد و ادامه این روند می تواند آرادان را به كانون ریزگردها تبدیل كند.

** فروش زغال تاغ در مغازه ها ممنوع شود
استاد رشته منابع طبیعی دانشگاه مهدی شهر در گفت و گو با ایرنا افزود : علاوه بر جریمه سنگین ، حبس از 6 ماه تا یك سال برای قاچاقچیان چوب و مصادره خودروها از موارد تشدید برخورد با سودجویان است.
مرجان بهارلو گفت: عرضه آزاد ذغال تاغ در مراكز فروشگاهی باید متوقف شود و اجازه برخورد با فروش ذغال تاغ در فروشگاه ها به اداره كل منابع طبیعی واگذار نشده، اما بدون شك دستگاه های متولی باید با موارد مشهود در سطح شهر برخورد كنند.
وی اظهارداشت : با وجود این كه با تشدید برخوردها با قاچاقچیان ، قاچاق چوب تاغ كاهش چشمگیری داشته است ولی آمار تایید شده ای وجود دارد كه می گوید روزانه هزاران كیلوگرم گونه تاغ از سمنان به استان های همجوار قاچاق می شود و نیاز است دستگاه های مرتبط، برای مهار قاچاق این گونه ارزشمند گیاهی تدابیر مناسبی اتخاذ كنند.
بهارلو ادامه داد : اصناف، نیروی انتظامی، دستگاه قضایی و مردم باید با داشتن دغدغه در این باره، برخورد جدی نسبت به خرید و فروش این گونه درختی و ممنوعیت حمل ذغال تاغ داشته باشند تا از نابودی این سرمایه ملی جلوگیری شود.
استاد رشته منابع طبیعی دانشگاه مهدی شهر گفت: در استان سمنان گروه های تخصصی حمل و قاچاق درختچه تاغ وجود دارد و از گذرگاه های گرگان، كالپوش، آزاد شهر و فیروزكوه و با طراحی های خاصی آن را به استان های همجوار قاچاق می كنند.
وی اضافه كرد: تفاهم نامه هایی با روستاها همجوار برای حفظ و نگهداری از این گونه ارزشمند بیابانی باید منعقد شود و اعتقاد داریم با مشاركت مردم در توسعه عرصه های جنگلی، از حجم قاچاق كاسته می شود.
بهارلو تصریح كرد : مردم مناطق كویری استان اهمیت تاغ را می دانند به خصوص روستاییانی كه شن های روان را تا پشت در خانه هایشان دیده اند.

** قاچاق تاغ عامل اصلی افزایش ریزگردها در گرمسار
فرماندار گرمسار در گفت و گو با ایرنا افزود : معضل ریزگردها و افزایش قابل توجه كانون های فرسایش بادی در این شهرستان با رفع كمبود آب و افزایش پوشش گیاهی در عرصه های بیابانی این شهرستان برطرف می شود.
داریوش طاهری گفت : كاهش پوشش گیاهی در محور ارتباطی قم - گرمسار باعث افزایش ریزگردها و آلودگی هوا در این شهر شده است كه باید با ارایه برنامه های راهبردی برای رفع این معضل اقدام كرد.
وی خاطرنشان كرد : قاچاق بی رویه تاغ از عرصه های بیابانی گرمسار و كمبود آب از علل اصلی افزایش ریزگردها در این شهرستان استان سمنان به شمار می رود.
طاهری تصریح كرد : براساس آمار موجود سالانه بیش از 2 هزار كیلوگرم تاغ از عرصه های بیابانی گرمسار برای تهیه زغال به نقاط مختلف كشور قاچاق می شود كه باید اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان برای این مشكل تدابیر ویژه ای اتخاذ كند.
به تاكید وی باید با اختصاص اعتباران كافی، كاشت نهال تاغ را در عرصه های بیابانی گسترش داد.

** یك میلیون هكتار عرصه طبیعی سرخه یك نفر محافظ
رییس اداره منابع طبیعی سرخه در گفت و گو با ایرنا افزود : عرصه های طبیعی این شهرستان با مشكلاتی مانند كمبود نیروی انسانی و قاچاق تاغ مواجه است و برای رفع این معضلات، حمایت های همه جانبه مسوولان استانی ضروری است.
حمیدرضا همتی گفت: در نشست های مختلف استانی و شهرستانی در رابطه با كمبود نیروی انسانی برای حراست از عرصه های طبیعی سرخه مطالبی مطرح شد اما تاكنون اقدام موثری برای رفع این چالش انجام نشده است.
وی خاطرنشان كرد : عرصه های طبیعی سرخه به بیش از یك میلیون هكتار می رسد و هم اكنون یك نفر از عرصه ها حفاظت می كند.
وی ادامه داد: نبود نیروی انسانی برای حفظ و احیا عرصه های طبیعی تاكنون مشكلاتی مانند تخریب تاغزار و قاچاق این گونه كمیاب و تخریب محیط زیست را به همراه داشته است.
از 9.7 میلیون هكتار وسعت استان سمنان، 55 درصد نواحی بیابان و خشك، 38.5 درصد مراتع، 2 درصد اراضی كشاورزی و 3.6 درصد جنگل است.
6026/7339