سابقه رسیدگی دیوان لاهه به اختلافات ایران و آمریكا

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، دیوان بین المللی دادگستری در لاهه هلند امروز حكم موقت خود را در پرونده شكایت ایران از آمریكا به دلیل بازگشت تحریم ها اعلام كرد و گفت كه تحریم ها جان شهروندان ایرانی را به خطر انداخته و از دولت آمریكا خواست تا صدور حكم نهایی، موانع صدور اقلام بشردوستانه به ایران را برطرف كند.
ایران به دلیل بازگرداندن تحریم های آمریكا و خروج واشنگتن از توافق هسته ای براساس پیمان مودت بین دو كشور در سال 1955 به دیوان بین المللی دادگستری شكایت كرده و خواستار بررسی اضطراری موضع شده بود.
دیوان بین المللی دادگستری در رای خود از آمریكا خواست تا موانع صدور اقلام بشردوستانه به ایران از جمله دارو، تجهیزات پزشكی، مواد غذایی، اقلام كشاورزی، قطعات یدكی هواپیماهای مسافربری و خدمات فنی مورد نیاز آن رفع كند.

**پرونده هایی كه دیوان لاهه تاكنون مرتبط با اختلافات ایران و آمریكا بررسی كرده است:
1- بررسی شكایت آمریكا در مورد اشغال سفارتش در تهران
به دنبال اشغال سفارت آمریكا در ایران در چهارم نوامبر 1979واتفاقات پس از آن، واشنگتن با توجه به عهدنامه مودت از ایران شكایت كرد.این دادگاه در حكم خود در 24 مه 1980 اعلام كرد كه ایران قوانین بین المللی را در این رابطه نقض كرده و دولت ایران ملزم به تضمین آزادی فوری گروگان ها و بازگشایی سفارت آمریكا است.

2- حمله آمریكا به هواپیمای مسافربری ایران
ایران در 17 مه 1989 پس از حمله آمریكا به هواپیمای مسافربری ایران بر فراز خلیج فارس علیه آمریكا به دیوان لاهه شكایت كرد كه این شكایت پذیرفته شد. در این حمله موشكی 290 مسافر و خدمه كشته شدند. ایران در ان زمان اعلام كرد كه آمریكا با امتناع از پرداخت غرامت و همچنین تداوم مداخله در امور هوایی خلیج فارس مفاد كنوانسیون سال 1944شیكاگو در مورد امور هوایی بین المللی غیرنظامی و همچنین كنوانسیون سال 1971مونترال در مورد امنیت امور هوایی غیرنظامی را نقض كرده است. در 22 فوریه 1996 اعلام شد كه چون در ادامه طرفین به راه حل دیگری جهت حل اختلاف دست یافتند، موضوع از دستور كار دیوان خارج شده است.

3- شكایت ایران از حمله آمریكا به سكوهای نفتی
ایران در دوم نوامبر سال 1992وپس از حمله آمریكا به سكوهای نفتی شركت ملی نفت ایران در خلیج فارس دادخواستی را به دیوان لاهه ارائه كرد. ایران اعلام كرد كه نابودی این سكوهای نفتی توسط كشتی های جنگی نیروی دریایی آمریكا در اكتبر 1987 و آوریل 1988 نقض بنیادین مفاد معاهده مودت و قوانین بین الملللی است. براساس این شكایت ایران خواستار غرامت شد. در این راستا آمریكا نیز از ایران شكایت كرد و مدعی شده بود كه ایران در دریا مین گذاری كرده و حمله به كشتی های آمریكایی را در دستوركار خود قرار داده است. دیوان لاهه پس از آن بررسی به طور ضمنی بر استفاده غیرقانونی آمریكا از زور صحه گذاشت ولی درخواست ایران برای دریافت غرامت را رد كرد.

4- شكایت از تحریم های آمریكا
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران روزدوشنبه 25 تیرماه سال جاری اعلام كرد كه ایران از آمریكا به دلیل 'نقض عهدنامه مودت و روابط اقتصادی و حقوق كنسولی بین دو كشور در سال 1955' شكایت كرده است و جمهوری اسلامی ایران بر همین مبنا دادخواستی را به دبیرخانه دیوان لاهه تسلیم كرد.
در پی این شكایت، دیوان بین المللی دادگستری 2 مرداد طی نامه ای رسمی خطاب به مایك پمپئو وزیر امور خارجه آمریكا، به دولت واشنگتن هشدار داد از هر گونه اقدام جدید در این زمینه اجتناب كند، و 'توجه دولتمردان كاخ سفید را به این ضرورت جلب كرد كه باید در زمینه مورد دعوا (بازگشت تحریم ها) طوری عمل كند كه آرای آینده دیوان كه بعد از جلسه 27 اگوست (پنجم شهریور) صادر خواهد كرد، بلا اثر نشود.'
در نهایت قضات دیوان لاهه روز چهارشنبه به اتفاق با اعلام اینكه صلاحیت رسیدگی به شكایت ایران از آمریكا به سبب نقض عهدنامه مودت و روابط اقتصادی و حقوق كنسولی سال 1955بین دو كشور را دارند، رای به لغو تحریم های دارویی، غذایی،بشردوستانه و هوایی آمریكا علیه ایران دادند.

** همچنین ایران پیش از شكایت علیه خروج آمریكا از برجام و از سرگیری تحریم ها، شكایتی در دادگاه لاهه مبنی بر توقیف 2 میلیارد دلار از دارایی‌ های بانك مركزی این كشور در آمریكا مطرح كرده است. دیوان 8 تا 12 اكتبر (16 تا 20 مهر) برای استماع شفاهی طرفین تشكیل جلسه می دهد.
اروپام**9234**1590