ولیعهد خودسر

خاشقچی كه زمانی به خاطر عقبه فامیلی عیان، ارائه مشاوره و نیز تحسین سیاست های سعودی، جایگاه و نفوذی در درباره پادشاهی سعودی داشت، طی سال های اخیر به علت زاویه پیدا كردن با برخی سیاست های 'خودسرانه' محمد بن سلمان ولیعهد عربستان جلای وطن كرده بود و در آمریكا به سر می برد.
اما بازی تخاصم و نفی، سرنوشت مبهمی را برای خاشقچی در زمین كنسولگری عربستان در تركیه رقم زد و وی را در دام حریفی غلطاند كه مدت ها چشم انتظار چنین روزی بود.
ماجرای خاشقچی از 10 مهر ماه و پس ورود بی بازگشت او به كنسولگری عربستان در استانبول تركیه آغاز و اكنون به موضوعی داغ نزد افكار عمومی جامعه جهانی تبدیل شد اما باز شدن پرونده اختلاف نظر وی با محمد بن سلمان، ظن و گمان ها را در مورد سرنوشت این روزنامه نگار متوجه ولیعهد سعودی كرد.
این ظن و گمان ها وقتی قوت بیشتری یافت كه منابع امنیتی تركیه، تصاویری را منتشر كردند كه نشان می داد 15 مامور اطلاعاتی سعودی از جمله دو محافظ شخصی محمد بن سلمان پیش از جمال خاشقچی به كنسولگری عربستان وارد شده و سپس آنجا را ترك كرده اند.
از این افشاگری به هنگام به بعد بود كه پرونده سرنوشت مبهم خاشقچی با نام محمد بن سلمان پیوند خورد و ظن دخالت وی را در این ماجرا به ویژه نزد رسانه ها و افكار عمومی به یقین تبدیل شد.
گرچه ولیعهد سعودی در تماسی تلفنی با 'جراد كوشنر' داماد پر نفوذ 'دونالد ترامپ' رییس جمهوری آمریكا درصدد تطهیر خود بر آمد و دخالت در ماجرای خاشقچی را رد كرد اما این موضوع نیز مانع از توقف هجمه ها به وی نشد و همچنان فضای رسانه ای جهانی از محمد بن سلمان به عنوان متهم ردیف اول یاد و بر خلع وی از عرصه سیاسی عربستان تاكید می كنند.
روزنامه 'واشنگتن ‌پست' كه پیشتر در گزارشی تصریح كرده بود، دستگاه‌های اطلاعاتی آمریكا گفت ‌وگوهای مقام‌های سعودی درباره طرح دستگیری خاشقچی را شنود كرده‌اند با انتشار گزارش جدیدی به انتشار محتوای این شنودها پرداخت كه نقش محمد بن سلمان در ناپدید شدن خاشقچی اذعان داشت.
مطابق سند روزنامه واشنگتن پست، نتیجه این شنودها نشان می‌دهد محمد بن سلمان دستور عملیاتی را صادر كرده كه هدف آن طعمه گذاشتن برای كشاندن خاشقچی به عربستان از منزل وی در ایالت ویرجینای آمریكا و دستگیری او بوده است.
به نوشته واشنگتن ‌پست، این موضوع كه مقام‌های آمریكایی آن را مطرح كرده‌اند، گواه دیگری است كه نقش مقام‌های بلندپایه رژیم سعودی را در ناپدید شدن روزنامه‌نگار منتقد سعودی بعد از ورود به كنسولگری عربستان در استانبول نشان می‌دهد.
این روزنامه به نقل از چند نفر از دوستان خاشقچی نوشت: طی چهار ماه گذشته مقام‌های ارشد نزدیك به محمد بن سلمان با خاشقچی تماس گرفته‌ و به او پیشنهاد داده‌اند در صورت بازگشت به عربستان تحت حفاظت قرار خواهد گرفت و شغل رده بالایی در حكومت به او پیشنهاد می‌شود. اما خاشقچی به این پیشنهادها مظنون بود. او به یكی از دوستانش گفت حكومت سعودی هیچ‌گاه به قولش برای صدمه نزدن به او عمل نخواهد كرد.
روزنامه 'نیویورك تایمز' نیز در یادداشتی با تاكید بر لزوم تحقیقات درباره سرنوشت خاشقچی در تركیه تصریح كرد، آمریكا باید روشن كند كه عربستان بهتر است یك ولیعهد جدید پیدا كند زیرا جای ولیعهد دیوانه كنونی در زندان است.
این روزنامه آمریكایی همچنین در گزارشی دیگر با اشاره به حضور محافظان محمد بن سلمان در ماجرای جمال خاشقچی، خواستار تشكیل یك كمیته حقیقت یاب بین المللی در رابطه با این پرونده شد.
دخالت ولیعهد سعودی در رابطه با قتل و مفقود شدن خاشقچی نیز افزون بر رسانه ها، از نگاه مقامات سیاسی آمریكا دور نماند و 'لیندسی گراهام' سناتور ارشد و پرنفوذ آمریكایی اعلام كرد، محمد بن سلمان دستور قتل خاشقچی را صادر كرده است.
این سناتور جمهوریخواه، محمد بن سلمان را یك «ولیعهد خودسر» نامید و افزود: در عربستان سعودی بدون اطلاع ولیعهد هیچ اتفاقی نمی‌افتد. این مرد ویرانگر است. او دستور قتل یك نفر در كنسولگری استانبول را صادر كرده و انتظار دارد آن را نادیده بگیریم.
به گفته گراهام، محمد بن سلمان شخصیتی زیان ‌بار دارد و هیچ ‌گاه نمی‌تواند در صحنه جهانی یك رهبر بین‌المللی تلقی شود.
روزنامه اشپیگل چاپ آلمان نیز در گزارشی محمد بن سلمان را مسؤول ناپدید شدن خاشقچی دانست و از ریاض خواست سرنوشت او را مشخص كند.
این روزنامه با تصریح این نكته كه سازمان‌های اطلاعات خارجی آلمان پیشتر پیرامون سیاست‌های بی‌پروای محمد بن سلمان هشدار داده بودند، نوشت: نتیجه این سیاست‌های بی‌پروا خطراتی از قبیل ابتذال سیاسی و بی‌مبالاتی است كه ولیعهد درباره كشورهای منطقه دارد و آماده انجام ماجراجویی‌های نظامی، مالی و خطرات سیاسی است.
همچنین روزنامه اسپانیایی 'لوفیگارو' با پرداختن به موضوع جمال خاشقچی، در تحلیلی نوشت: بی‌پروایی و بی‌تجربگی محمد بن سلمان، سركوب در این كشور را به خارج از مرزهای آن كشانده است.
به نوشته این روزنامه، این بی‌تجربگی و بی‌پروایی در برخی فعالیت های محمد بن سلمان از جمله اقدام اخیر وی در رابطه با خاشقچی روزنامه نگار منتقد رژیم سعودی دیده می‌شود.
سردبیر سایت خبری - تحلیلی 'میدل ایست آی' نیز با اشاره به نقش كلیدی رئیس جمهوری آمریكا در قدرت یافتن ولیعهد سعودی، تصریح كرد، او باید پس از قتل خاشقچی جلوی سلطنت محمد بن سلمان را بگیرد.
'دیوید هرست' در مقاله خود با اشاره به ماجرای خاشقچی در كنسولگری عربستان در تركیه نوشت: اگر مرگ خاشقچی را عملی نابخردانه بدانیم، حتما دیوانه ای دستور آن را صادر كرده است. فردی بی منطق كه به هیچ قانونی پایبند نیست. فردی كه می تواند با دست باز عمل كرده و كسی از او در امان نیست.
وی نوشت: كسی كه محمد بن سلمان را خلق و تبلیغ كرد و اعتماد دستگاه سیاست خارجی و نهادهای امنیتی و نظامی آمریكا را به او جلب كرد، ترامپ است. ترامپ اجازه داد كه ولیعهد عربستان بدون هراس از عقوبت رفتارش عمل كند.
هرست افزود: حمایت بی پرده ترامپ از زمان انتصاب محمد بن سلمان به سمت ولایت عهدی و همچنین مطالب بی وقفه و بی شرمانه رسانه های آمریكا كه وی را اصلاح طلبی جوان می خواندند، مایه شرمساری است.
شبكه تلویزیونی 'الشروق' الجزایر نیز در تحلیلی تصریح كرد، اكنون انگشت اتهام در مورد خاشقچی به سمت عربستان و به ویژه محمد بن سلمان ولیعهد این كشور نشانه رفته و ممكن است او را از گردونه قدرت خارج كند.
به گزارش این شبكه تلویزیونی، موضوع خاشقچی مقام های سعودی را شدیدا در تنگنا گذاشته و آنها را در سطح بین الملل و حتی در خصوص روابط با متحدانشان هم دچار مشكل كرده است و در این میان بن سلمان آماج حملات قرار گرفته و از او به عنوان عامل اصلی و پشت پرده ناپدید شدن خاشقچی یاد می شود.
الشروق افزود: اگر ثابت شود ریاض در این حادثه نقش داشته، محمد بن سلمان از نظر سیاسی دیگر آینده ای در عربستان نخواهد داشت زیرا بی اعتمادی واشنگتن و دیگر كشورهای غربی به طور قطع باعث انزوای بین المللی عربستان می شود و در نتیجه این مساله باعث می شود بلندپروازی های بن سلمان برای پادشاه شدن را نقش بر آب كند.
روزنامه 'المانیتور' نیز در گزارشی نوشت: ممكن است هرگز نفهمیم چه بر سر خاشقچی آمده، اما 'اشك تمساح ' محمد بن سلمان هم احتمالا از سر دروغ و فریب است.
افزون بر فضای سنگین و منفی رسانه ای، انتشار خبرهای مبنی بر احتمال جایگزینی محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی را در روزهای آتی در تنگنای بیشتری قرار خواهد داد.
پایگاه خبری اینترنتی 'الخلیج آنلاین' به تازگی در گزارشی نوشت، كشورهای غربی در حال بررسی گزینه‌های احتمالی برای جایگزینی محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی هستند.
به گزارش این پایگاه خبری، بر اساس اطلاعات به دست آمده، تلاش‌های گسترده‌ای داخل خاندان حاكم سعودی در جریان است تا شاهزاده 'احمد بن عبدالعزیز' اقدامات خود را در عرصه بین‌المللی، علیه محمد بن سلمان آغاز كند. به نظر می‌رسد برخی كشورهای غربی به وی پیشنهاد كرده‌اند كه جانشین احتمالی ملك سلمان پادشاه عربستان سعودی شود، پادشاهی كه در شرایط كنونی در اداره كشور ناتوان است. احمد بن عبدالعزیز روابط بسیار خوب و قدرتمندی با مقامات آمریكایی و انگلیسی دارد.
همچنین منابع نزدیك به دولت قطر نیز اعلام كرده اند كه اروپایی ها پیشنهاد جایگزینی محمد بن سلمان با احمد بن عبدالعزیز را به آمریكا داده اند و از ترامپ خواسته اند كه برای بركناری محمد بن سلمان اقدام كند.
شاید با در نظر گرفتن چنین احتمالی است كه پس از دعوا و تهدیدهای فریبكارانه بین آمریكا و ریاض بر سر ماجرای خاشقچی، عربستان با هماهگی واشنگتن چنانكه شبكه خبری 'سی ان ان' اذعان كرده در پی ساختن داستانی برای مختومه كردن این پرونده باشد.
به ظاهر و بر اساس معامله صورت گرفته، قرار است 'عوامل خودسر اطلاعاتی سعودی' به عنوان بانیان قتل یا مفقود شدن خاشقچی معرفی شوند، شاید این اقدام پرونده ماجرای وی را ببنند اما به طور قطع پرونده خودسری های محمد بن سلمان را نیز خواهد بست.
خودسری های كه با جنگ یمن رقم خورد و با تعیین تكلیف نهایی جمال خاشقچی مختومه می شود.
از: امید غیاثوند
خاورم ** 1071 *1436*